Την αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας, εν μέσω κρίσης, ανακοίνωσε ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, σε μια μάλλον απρόσμενη κίνηση, που αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Ο Οίκος που είχε παγώσει την Ελλάδα από το Μάρτιο του 2019, αναβάθμισε το αξιόχρεο της Ελλάδας κατά μια βαθμίδα, σε Ba3 από B1.
Ο οίκος διατηρεί τις προοπτικές σταθερές. Παράλληλα, επισημαίνει ότι η απόφαση βασίζεται στην εισροή ευρωπαϊκών πόρων, στη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, τις καλές προοπτικές του τουρισμού και την εμπέδωση της προεκλογικής ατζέντας της κυβέρνησης.
Πολιτικά, η απόφαση της Moody’s να αναβαθμίσει την Ελλάδα ερμηνεύεται ως ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο και αναμένεται να συμβάλλει ενεργητικά στην προσπάθεια οικοδόμησης εμπιστοσύνης με τους εταίρους στην ΕΕ.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι βασικοί λόγοι για την αναβάθμιση είναι
1. Οι συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις υποστηρίζουν τη βιώσιμη βελτίωση της θεσμικής ισχύος και έχουν ήδη επιφέρει απτή πρόοδο σε τομείς όπως η φορολογική διοίκηση και η συμμόρφωση και η καταπολέμηση της διαφθοράς. Κατά την άποψη του Moody, ο κίνδυνος αναστροφής αυτών των σημαντικών βελτιώσεων είναι χαμηλός.
Η Moody’s θεωρεί ότι αυτή η δράση παρακινείται εν μέρει από παράγοντες που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση στο πλαίσιο του ESG.
2. Οι προοπτικές ανάπτυξης της χώρας τα επόμενα χρόνια είναι θετικές παρά τις αρνητικές βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας, ιδίως στον τομέα του τουρισμού.
Η οικονομία της Ελλάδας θα ωφεληθεί από τις συνεχείς προσπάθειες για βελτίωση του επενδυτικού κλίματος σε συνδυασμό με εισροές πολύ σημαντικών ευρωπαϊκών κεφαλαίων ανάκαμψης. Οι ευνοϊκές προοπτικές ανάπτυξης, σε συνδυασμό με την επιστροφή σε μια συνετή δημοσιονομική θέση, θα οδηγήσουν σε σταδιακή αντιστροφή της τάσης του δημόσιου χρέους. Επιπλέον, Η Ελλάδα επωφελείται από μια πολύ ευνοϊκή δομή χρέους και διαχειρισιμότητα.
Οι σταθερές προοπτικές αντικατοπτρίζουν την άποψη της Moody ότι θα χρειαστεί λίγος χρόνος πριν τα οφέλη των θεσμικών και κυβερνητικών μεταρρυθμίσεων ενσωματωθούν πλήρως και είναι ορατά.
Επίσης, ο τραπεζικός τομέας – παρά τις περαιτέρω βελτιώσεις κατά το παρελθόν έτος -Απαιτεί ακόμη ισχυρή δράση για τη βελτίωση της αδύναμης ποιότητας του ενεργητικού του.
- Τα ανώτατα όρια των μακροπρόθεσμων ομολόγων και καταθέσεων σε ξένο και τοπικό νόμισμα έχουν αυξηθεί στο Α3 από την Baa1 προηγουμένως.
- Τα ανώτατα όρια των βραχυπρόθεσμων ομολόγων και των τραπεζικών καταθέσεων σε ξένο νόμισμα παραμένουν στο Prime-2.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Οι μεταρρυθμίσεις φέρνουν βιώσιμη βελτίωση στη θεσμική διάρθρωση
Από την τελευταία αναβάθμιση αξιολόγησης τον Μάρτιο του 2019, η δυναμική για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ήταν ισχυρή.
Εξακολουθεί να σημειώνεται πρόοδος όσον αφορά τις εκκρεμείς δεσμεύσεις μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν μεταξύ της προηγούμενης κυβέρνησης και της Ευρωομάδας τον Ιούνιο του 2018. Αυτά βασίζονται στα επιτεύγματα που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας μεταξύ 2015 και 2018, το οποίο έδωσε σημαντική έμφαση στις θεσμικές και μεταρρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις.
Οι βελτιώσεις στα θεσμικά όργανα και τη διακυβέρνηση της Ελλάδας είναι ορατές σε τομείς όπως η ανεξάρτητη διοίκηση εσόδων, με αποτέλεσμα υψηλότερα φορολογικά έσοδα και βελτιωμένη συμμόρφωση.
Η συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης έχει θετικές επιπτώσεις στη φορολογική συμμόρφωση καθώς και στην αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και συμβάλλει στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Η κυβέρνηση έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς μια πιο συστημική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του υψηλού επιπέδου των μη εξυπηρετούμενων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων (NPEs) μέσω του Hercules Asset Protection Scheme (APS), καθώς και ένα νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στη αρχή του επόμενου έτους.
Οι μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα συνεχίζονται, παράλληλα με περαιτέρω μέτρα για την ευθυγράμμιση της ποιότητας και του επαγγελματισμού της δημόσιας διοίκησης με τους ευρωπαίους συνομηλίκους. Συνολικά, αυτές οι μεταρρυθμίσεις βοηθούν στην αντιμετώπιση των παραγόντων της οικονομικής κρίσης και του χρέους της Ελλάδας της τελευταίας δεκαετίας.
Ενώ θα χρειαστεί δέσμευση για πολλά χρόνια για να εμπεδωθούν πλήρως οφέλη των θεσμικών αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη δημιουργία μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, αυτές οι βελτιώσεις αρχίζουν να αντικατοπτρίζονται στους δείκτες διακυβέρνησης. Η Ελλάδα έχει βελτιωθεί σε όλους τους Παγκόσμιους Δείκτες Διακυβέρνησης που η Moody’s θεωρεί από το 2016, το πρώτο πλήρες έτος του τρίτου προγράμματος προσαρμογής. Τα αποτελέσματα των βασικών δεικτών απόδοσης της ανεξάρτητης φορολογικής διοίκησης (IAPR) δείχνουν μια σαφή ανοδική τάση στην είσπραξη και την επιβολή των φορολογικών χρεών από το 2017. Ευρύτερη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών, παράλληλα με αυξημένα κίνητρα και συνεχιζόμενες βελτιώσεις στην ικανότητα του IAPR, θα πρέπει να στηρίξει περαιτέρω τις πρόσφατες βελτιώσεις στην είσπραξη φόρων.
Κατά την άποψη του Moody’s, ο κίνδυνος αναστροφής αυτών των μεταρρυθμίσεων τα επόμενα χρόνια είναι χαμηλός. Η σημερινή κυβέρνηση εκλέχθηκε σε μια πλατφόρμα οικονομικών και φιλικών προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεων και φαίνεται πιθανό να χρησιμοποιήσει την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία για να προωθήσει αυτήν την πλατφόρμα. Μεσοπρόθεσμα,
Η σημερινή δράση αντικατοπτρίζει την άποψη της Moody ότι οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να επιδιώκουν τη συμμόρφωση με τους απαιτητικούς στόχους που συμφωνήθηκαν με την Ευρωομάδα και ότι τα κίνητρα και από τις δύο πλευρές είναι αρκετά ισχυρά ώστε να αποφευχθούν οι αντιδράσεις που παρατηρήθηκαν νωρίτερα τη δεκαετία.
Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια και η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος ενισχύουν το επενδυτικό προφίλ
Παρά τη σημαντική οικονομική συρρίκνωση που προκύπτει από το σοκ που προκαλείται από τον κορονοϊό, η Moody’s αναμένει ισχυρότερες επενδυτικές προοπτικές να υποστηρίξουν την ανάκαμψη και να βελτιώσουν ουσιαστικά τα μεσοπρόθεσμα της Ελλάδας.
προοπτικές ανάπτυξης. Η εκταμίευση των κονδυλίων ανάκαμψης της ΕΕ, για την οποία η Ελλάδα θα είναι ο μεγαλύτερος δικαιούχος της ζώνης του ευρώ σε σχέση με το ΑΕγχΠ, θα προσφέρει σημαντική υποστήριξη τόσο στην ανάπτυξη όσο και στις επενδύσεις. Ενώ η Moody’s αναμένει ότι η οικονομία της Ελλάδας θα συρρικνωθεί κατά περίπου 9% το 2020, αναμένεται ισχυρή ανάκαμψη το 2021.
Το πιο σημαντικό για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας: Η ανάπτυξη προβλέπεται να κινηθεί περίπου στο 3,5% μεσοπρόθεσμα.
Η Ελλάδα θα λάβει 32 δισεκατομμύρια ευρώ (17% του ΑΕΠ του 2019) από τα ταμεία ανάκαμψης της ΕΕ, από τα οποία το 60% θα χορηγείται. Τα κεφάλαια προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες αποκατάστασης των χαμηλών επενδύσεων της Ελλάδας -μέχρι στιγμής το χαμηλότερο στην ΕΕ και βασικός περιορισμός της τάσης ανάκαμψης πριν από τον κορανοϊό – και για την αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης Η Ελλάδα λαμβάνει επίσης σημαντικά πολυμερή κεφάλαια από άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (σταθερό Aaa) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (σταθερό Aaa), που θα υποστηρίξει επίσης την αύξηση των επενδύσεων. Η ένταξη της Ελλάδας στο μεγάλο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ συμβάλλει στη διασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης όχι μόνο για την κυβέρνηση αλλά και για τις ελληνικές τράπεζες και για την οικονομία στο σύνολό της.
Στο παρελθόν, η Ελλάδα κατά καιρούς απέτυχε να υλοποιήσει σχέδια δημόσιων επενδύσεων, και οι ιδιωτικές επενδύσεις ήταν αδύναμες. Βασικές μεταρρυθμίσεις που έχουν εφαρμοστεί στο πρόσφατο παρελθόν είναι ένα νέο πλαίσιο αδειοδότησης επενδύσεων, το οποίο μεταξύ άλλων μετριάζει σημαντικά τη διοικητική επιβάρυνση για νέες επενδύσεις και αφαιρεί βασικά εμπόδια, εκτός από την ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ορατά.
Σύμφωνα με τους δείκτες Ease of Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, η έναρξη μιας επιχείρησης είναι πλέον πιο αποτελεσματική στην Ελλάδα από οπουδήποτε αλλού στην ΕΕ. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις πέρυσι έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2002, εν μέρει λόγω αρκετών επιτυχημένων ιδιωτικοποιήσεων και πιο πρόσφατα στον τομέα των ακινήτων.
Την αναβάθμιση της Ελλάδας ανακοίνωσε η Moody’s, σε μια μάλλον απρόσμενη κίνηση, που αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στη διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Η πρόσφατη απόφαση της Microsoft Corporation (Aaa, Stable) να εντοπίσει τρία κέντρα δεδομένων στην Ελλάδα είναι μια ένδειξη της βελτίωσης της ελκυστικότητας της χώρας για ξένες επενδύσεις. Η κυβέρνηση πλησιάζει επίσης στην ενημέρωση του νόμου περί δημοσίων συμβάσεων, ο οποίος θα είναι σημαντικός εάν η χώρα πρόκειται να κάνει πλήρη χρήση των διαθέσιμων πόρων ανάκαμψης της ΕΕ.
Η Moody’s προβλέπει ότι ο δείκτης χρέους της Ελλάδας θα αυξηθεί σημαντικά φέτος, σε περίπου 200% του ΑΕΠ, προτού υποχωρήσει και πάλι από το επόμενο έτος και μετά από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη. Ωστόσο, η ίδια η αναλογία χρέους έχει πιο περιορισμένη σημασία από ό, τι για άλλες χώρες, δεδομένης της πολύ μεγάλης διάρκειας διάρθρωσης του χρέους και της σημαντικής και επανειλημμένης ελάφρυνσης του χρέους που παρέχουν οι πιστωτές της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Η προσιτότητα του χρέους, όπως μετράται από τις πληρωμές τόκων σε σχέση με τα κρατικά έσοδα, είναι πολύ ισχυρότερη (πρόβλεψη στο 6,2% για το 2021) από τη μέση τιμή των ομολόγων με βαθμολογία Ba (109%) και αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνεται, υποστηριζόμενη από πολύ ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης.
Τράπεζες
Ο τραπεζικός τομέας παραμένει πολύ αδύναμος, χαρακτηρίζεται από χαμηλή ποιότητα ενεργητικού και μεγάλο μερίδιο χαμηλότερης ποιότητας κεφαλαίου με τη μορφή αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων. Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα παραμένουν πολύ υψηλά, με αναλογία 36,7% από τον Ιούνιο του 2020, και είναι πιθανό να αυξηθούν δεδομένου του οικονομικού αντίκτυπου της κρίσης. Ωστόσο, ακόμα και εδώ είναι εμφανείς οι βελτιώσεις. Τα NPEs μειώθηκαν κατά 15,7 δισεκατομμύρια ευρώ το δωδεκάμηνο έως τον Ιούνιο του 2020. Το σύστημα Hercules APS που λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2019 είναι ένα σημαντικό βήμα για τον καθαρισμό των ισολογισμών των τραπεζών από μη εξυπηρετούμενα περιουσιακά στοιχεία.
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι χρειάζονται περισσότερα και έχει δηλώσει ότι πιθανότατα θα προχωρήσει με μια συμπληρωματική πρόταση από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία θα καλύπτει μεγαλύτερο ποσό των μη εξυπηρετούμενων δανείων και θα στοχεύει επίσης στην αντιμετώπιση των μεγάλων ποσών αναβαλλόμενων φορολογικών περιουσιακών στοιχείων στις τράπεζες. ισολογισμοί.
Αιτιολογική έκθεση για τις προοπτικές
Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν την άποψη της Moody ότι, ενώ δεν είναι απίθανη η αναστροφή των βελτιώσεων που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια, θα χρειαστούν μερικά χρόνια για να ενσωματωθούν και να γίνουν ορατά τα οφέλη των θεσμικών μεταρρυθμίσεων και της διακυβέρνησης. Ο οργανισμός αξιολόγησης σημειώνει επίσης ότι η πανδημία προκάλεσε την καθυστέρηση στην ολοκλήρωση ορισμένων μεταρρυθμίσεων.
Η αναζωπύρωση της πανδημίας στην Ευρώπη, παρά τις ευνοϊκότερες επιδόσεις της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του «πρώτου κύματος», θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω καθυστέρηση στα μέτρα που πρόκειται να εφαρμοστούν κατά τη διάρκεια του 2021.
Περιβαλλοντικές, κοινωνικές και κυβερνητικές ανησυχίες
Η Moody’s λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών (Ε), κοινωνικών (S), και παράγοντες διακυβέρνησης (G) κατά την αξιολόγηση της οικονομικής, θεσμικής και δημοσιονομικής ισχύος των κρατικών εκδοτών και της ευαισθησίας τους σε κίνδυνο γεγονότων. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η σημασία του ESG στο πιστωτικό προφίλ έχει ως εξής.
Οι περιβαλλοντικές εκτιμήσεις δεν είναι επί του παρόντος σημαντικές για την αξιολόγηση. Παρόλο που η Ελλάδα έχει κάποια έκθεση σε φυσικούς κλιματικούς κινδύνους που σχετίζονται με τη θερμότητα και το νερό.
Οι κοινωνικοί παράγοντες είναι σημαντικοί για τον καθορισμό του πιστωτικού προφίλ της Ελλάδας. Οι πιο σχετικοί κοινωνικοί παράγοντες σχετίζονται με τον αντίκτυπο της γήρανσης του πληθυσμού και τη σημαντική μετανάστευση στην προσφορά εργασίας και την πιθανή ανάπτυξη.
Ο δημοσιονομικός αντίκτυπος είναι λιγότερο ανησυχητικός λόγω των ουσιαστικών συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια. Η Moody’s θεωρεί επίσης το ξέσπασμα του κοροναϊού ως κοινωνικό κίνδυνο στο πλαίσιο του ESG, το οποίο επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη και τις φορολογικές μετρήσεις της Ελλάδας.
Ένας σημαντικός παράγοντας που μετριάζει τις επιπτώσεις είναι τα πολύ σημαντικά κονδύλια που η Ελλάδα αναλαμβάνει να λάβει από την ΕΕ.
Οι παράγοντες διακυβέρνησης είναι σημαντικοί για τον καθορισμό του πιστωτικού προφίλ της Ελλάδας. Ενώ τα θεσμικά όργανα της Ελλάδας παραμένουν ασθενέστερα έναντι άλλων ομότιμων ευρωπαϊκών χωρών. Εν τούτοις, η έκθεση σημειώνει ότι υπήρξαν σημαντικές βελτιώσεις, αντανακλώντας την εφαρμογή σημαντικών μεταρρυθμίσεων διακυβέρνησης στη δημόσια διοίκηση. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις διακυβέρνησης αποτέλεσαν βασικό μοχλό για την αναβάθμιση της βαθμολογίας.
