Στην Ελλάδα θα βρεθεί στις 26 Οκτωβρίου, για την πρώτη επίσημη επίσκεψη μετά τη ρήξη, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Η επίσκεψη δεν σηματοδοτεί απαραίτητα της αλλαγή σελίδας, αποτελεί μια κίνηση που δείχνει, όμως, ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Ρωσία έχουν πλέον αρκετά θέματα στα οποία θα μπορούσαν να βρουν κοινό έδαφος.
Αφορμή της επίσκεψής του είναι ότι η Ελλάδα θα έχει μέχρι και τον Νοέμβριο την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενός διεθνούς οργανισμού στον οποίο συμμετέχει και η Ρωσία. Η αναθέρμανση των σχέσεων Αθήνας – Μόσχας είναι ένας εκπεφρασμένος στόχος, ήδη από την πρώτη ημέρα ανάληψης καθηκόντων του Νίκου Δένδια στο υπουργείο Εξωτερικών.
Η ατζέντα μιας τέτοιας επίσκεψης δεν είναι εύκολη. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει πρόβλημα με την Τουρκία, την οποία η Ρωσία προσεγγίζει ως περιφερειακή υπερδύναμη. Η στάση της Ρωσίας, που ακολούθησε και επιβεβαίωσε την αξία που έδιναν οι ΗΠΑ επί χρόνια στην Τουρκία, αποτελεί βασικό παράγοντα της στάσης του Ταγίπ Ερντογάν. Η Ρωσία δεν φαίνεται διατεθειμένη να αλλάξει στάση απέναντι στην Τουρκία, αν και οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είναι πάντα εύκολες. Η Ελλάδα, φιλοδοξεί μόνο στην περιστασιακή άσκηση της εξισορροπιστικής επιρροής της Μόσχας στην Άγκυρα σε στιγμές κρίσης, όπως τώρα.
Η Μόσχα προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες στην περιοχή, επιδιώκοντας σταθερά την αναχαίτιση της παρουσίας του NATO στην ανατολική Μεσόγειο. Όπου δεν μπορεί να το πετύχει επενδύει στην εσωτερική διαίρεση της Συμμαχίας, όπως στην περίπτωση Ελλάδας-Τουρκίας.
Η προετοιμασία
Οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας, βελτιώθηκαν στο πλαίσιο της συνεργασίας στη Λιβύη, όπου βέβαια ο Χαφτάρ, που αποτέλεσε βασικό πυλώνα της ελληνικής αντίδρασης υπονομεύτηκε από τη Μόσχα και το Κάιρο. Στο πλαίσιο προετοιμασίας της επίσκεψης του Σεργκέι Λαβρόφ στην Ελλάδα, επιτράπηκε ο ελλιμενισμός ρωσικών πλοίων σε ελληνικά κεντρικά και περιφερειακά λιμάνια. Παράλληλα, επιχειρείται εκ νέου, η ανάδειξη του πολιτισμού ως συνεκτικού κρίκου. Η Ελλάδα προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να παίξει ρόλο και στο μέτωπο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά κατέληξε να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν. Η Μόσχα, όμως, διαθέτει ερείσματα και μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική πίεση στον πρόεδρο Αλίγεφ.
Από την πλευρά της, η Μόσχα επαναδιατύπωσε σε κρίσιμες στιγμές την πάγια θέση της, αναγνωρίζοντας το αναφαίρετο δικαίωμα του παράκτιου κράτους να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. η Ρωσική Ομοσπονδία είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Ρωσία επίσης τάχθηκε κατά του ανοίγματος των Βαρωσιών από την Τουρκία.
Η ατζέντα
Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν καυτά ζητήματα στα οποία δεν διαφαίνονται προοπτικές προσέγγισης. Το εκκλησιαστικό μέτωπο αποτελεί μείζον ζήτημα, το οποίο η Αθήνα θέλει να αντιμετωπίζει αποστασιοποιημένα, η Μόσχα όμως το εντάσσει στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων. Η αντιπαράθεση του Πατριαρχείου με την Εκκλησία της Ρωσίας για το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας, είναι ένα από τα κορυφαία θέματα σε αυτό το πλαίσιο. Η μονή Εσφιγμένου στο Άγιον Όρος, αποτελεί επίσης ζήτημα, από ρωσικής πλευράς. Από ελληνικής πλευράς, στο πλαίσιο της εκκλησιαστικής διπλωματίας τίθεται το ζήτημα της άρσης της black list της Εκκλησίας της Ρωσίας για τα αξιοθέατα στην Ελλάδα που εμπίπτουν σε δικαιοδοσίες ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδας που υπερψήφισαν τον τόμο της αυτοκεφαλίας.
Η Ρωσία αναζητά απεγνωσμένα συμμάχους στην Ευρώπη, καθώς η προσέγγιση με την Ιταλία μπορεί να αποφέρει καρπούς σε κορυφαία μόνο ζητήματα, αλλά όχι στα επιμέρους. Η Μόσχα επιθυμεί μεγαλύτερη εμπλοκή στην εφοδιαστική αλυσίδα της ΕΕ. Τα ενεργειακά θα βρεθούν επίσης στην ατζέντα. Οι τιμές, η εξάρτηση από τον Turk Stream, το terminal της Αλεξανδρούπολης και διασυνδετήριοι αγωγοί με Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία θα τεθούν επί τάπητος.
Μια τέτοια επίσκεψη, σε μια περίοδο βαθύτατης κρίσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είναι κρίσιμης σημασίας για την Αθήνα, διότι, μεταξύ άλλων, η Μόσχα αποτελεί ίσως τον μόνο συνομιλητή που φαίνεται να έχει επιρροή στην Αγκυρα.
Τα Βαλκάνια, η παρουσία της Κίνας και τα εξοπλιστικά θα βρεθούν επίσης στην ατζέντα και μάλιστα με αισθητή μεταξύ τους σύνδεση. Η Ρωσία θα μπορούσε να ευνοήσει την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή των Βαλκανίων. Βέβαια, κάτι τέτοιο θα έπρεπε να εξασφαλίζει παράλληλα την ενίσχυση των ρωσικών προσβάσεων ή την παροχή αντισταθμιστικών ωφελημάτων.
