Τρία εναλλακτικά σενάρια περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός του 2021 που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση στη Βουλή, τα οποία προβλέπουν ανάπτυξη από 4,5 έως 7,5%. Η κυβέρνηση, όπως προκύπτει από το προσχέδιο του προϋπολογισμού, σκοπεύπει να περιορίσει το επεκτατικό της αποτύπωμα στην οικονομία κατά 7 δισ., εν συγκρίσει με το 2020, ευελπιστώντας μεγάλο μέρος του κενού να καλυφθεί από την εισροή κοινοτικών κονδυλίων.
Τα σενάρια του προϋπολογισμού, ωστόσο, παραπέμπουν σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, καθώς οι παραδοχές και οι προβλέψεις δεν συνηγορούν, ενώ η επίτευξη των στόχων επαφίεται στα κοινοτικά κονδύλια. Οι πολλαπλασιαστές είναι υπεραισιόδοξοι και κινούνται στα όρια του wishful thinking. Εν συνόλω, η κυβέρνηση, έχει προσδοκίες και στόχους, το σχέδιο επίτευξης όμως, δεν αντανακλά την πραγματικότητα.
Στον προϋπολογισμό προβλέπεται δραστική αντιστροφή της δημοσιονομικής εικόνας το 2021, περιορίζοντας το έλλειμμα από το 9-10% στο 1%(!), εν μέσω κρίσης. Ταυτόχτονα, προβλέπει αύξηση των κρατικών εσόδοων από φόρους, ισόποση με την ανάπτυξη της οικονομίας.
Συνολικά, η κυβέρνηση θα μειώσει τις δαπάνες, σε ετήσια βάση κατά, 7 δισ., 4,5 δισ. σε καθαρή βάση, ενώ επιπλέον 2,5 δισ. από τις υπολογισθείσες αφορούν εξοπλιστικά. Σε αντιδιαστολή, ακόμα και στο καλύτερο σενάριο της εισροής 5,5 δισ. κοινοτικών πόρων, μένει ένα κενό της τάξης του 1,5 δισ.
Ο προϋπολογισμός υπολογίζει επέκταση της οικονομίας διπλάσια από αναπτυξιακά κεφάλαια που θα επενδυθούν, σενάριο που θεωρείται υπερ-φιλόδοξο.
Από τις παραδοχές του προϋπολογισμού, επίσης, προκύπτει ότι το 2021, τα έσοδα θα αυξηθούν από έμμεσους φόρους, λόγω της αναθέρμανσης της κατανάλωσης και από τη φορολογία εισοδήματος, λόγω της μείωσης ανεργίας. Αντιθέτως, οι φόροι κεφαλαίου, που αφορούν επενδύσεις θα είναι μειωμένοι.
Τα σενάρια
Το βασικό σενάριο για το 2021 προβλέπει ανάπτυξη 5,5% που ενδέχεται να διαμορφωθεί στο 7,5% εφόσον καταφτάσουν και αξιοποιηθούν οι πόροι του ταμείου Ανάπτυξης και του React EU (συνολικά 5,5 δισ. ευρώ). Στο δυσμενές σενάριο για το εξέλιξη της πανδημίας, είτε εντός του 2020 είτε στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, η ανάπτυξη στο επόμενο έτος θα περιοριστεί ως ποσοστό του Α.Ε.Π. στο 4,5% – 5%. Φέτος αναμένεται ύφεση 8,2%, όσο περίπου είχες εκτιμηθεί και στην αρχή της πανδημίας.
Η ανάκαμψη η οποία προβλέπεται για το 2021 θα στηριχτεί από τα μέτρα μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και ενθάρρυνσης της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2021.
Πρωτογενές έλλειμμα
Στον προϋπολογισμό του 2021 διατηρείται, για λόγους ασφάλειας, το ειδικό αποθεματικό που δημιουργήθηκε το 2020 για τον Covid-19, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης αναγκών που μπορεί να δημιουργηθούν τόσο από τις υγειονομικές όσο και από τις οικονομικές πτυχές της παν-δημίας τους πρώτους μήνες του 2021. Οι ανάγκες αυτές και οι συνέπειες της ύφεσης του 2020 οδηγούν σε πρόβλεψη πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 1% για το 2021, ποσοστό που συνδυάζει τη συνέχιση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής με την αναγκαία όμως σύνεση που απαιτεί η διασφάλιση της μακροχρόνιας ισορροπίας της ελληνικής οικονομίας. Το ποσοστό αυτό θα επιδεινωθεί και θα κινηθεί στην περιοχή του 3% στην περίπτωση του δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου.
Φέτος το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 10.643 εκατ. ευρώ ή 6,23% του ΑΕΠ. Σε όρους ESA εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 9.723 εκατ. ευρώ ή 5,7% του ΑΕΠ.
Πληθωρισμός – Ανεργία
Ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί ελαφρώς ανοδικά, δεδομένης της αναθερμασμένης ζήτησης, στο 0,6% έναντι του 2020, συμβάλλοντας στην αύξηση του πραγματικού μέσου μισθού κατά 0,9% σε ετήσια βάση.
Η ανεργία προβλέπεται στο 16,5% του εργατικού δυναμικού, βελτιωμένη κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2020, καθώς ο αριθμός ανέργων θα μειώνεται εκ νέου το 2021 και ο αριθμός απασχολούμενων θα αυξάνεται, τόσο στους μισθωτούς όσο και στους αυτοαπασχολούμενους.
Φορολογικά έσοδα
Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 53.705 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.558 εκατ. ευρώ ή 7,1% έναντι των εκτιμήσεων του 2020.
- οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 27.473 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 3.537 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι φόροι και δασμοί επί εισαγωγών προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ποσό των 293 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 51 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας προβλέπονται σε 2.688 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 2 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι λοιποί φόροι επί παραγωγής προβλέπεται να ανέλθουν σε 1.149 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 57 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- ο φόρος εισοδήματος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 15.199 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 1.256 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι φόροι κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 246 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 76 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι λοιποί τρέχοντες φόροι προβλέπονται στο ποσό των 2.498 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 91 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι κοινωνικές εισφορές προβλέπονται στο ποσό των 54 εκατ. ευρώ, μη παρουσιάζοντας διαφοροποίηση έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- οι μεταβιβάσεις προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 6.647 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 156 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020, λόγω του ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί τα ποσά που αναμένονται από ANFAs και SMPs από τον ESM, τα οποία εντάσσονται κατ’ έτος στον προϋπολογισμό αφού εισπραχθούν, ενώ στο έτος 2020 περιλαμβάνονται τα ποσά που έχουν εισπραχθεί (ύψους 644 εκατ. ευρώ),
- οι πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 635 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 80 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020,
- τα λοιπά τρέχοντα έσοδα εκτιμώνται σε 2.070 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 671 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020, λόγω πρόβλεψης μειωμένων εσόδων στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ,
- οι πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ποσό των 30 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 296 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020, λόγω του ότι στο έτος 2020 περιλαμβάνεται η είσπραξη μέρους του αντιτίμου από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου του Ελληνικού.
- οι επιστροφές φόρων προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 5.278 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 352 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020.
Δαπάνες
Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2020 σε δημοσιονομική βάση εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 68.528 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 11.365 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον στόχο του ψηφισμένου Προϋπολογισμού 2020. Η μεγάλη αυτή αύξηση, όπως προκύπτει και από την ανάλυση των δαπανών κατά μείζονα κατηγορία, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υλοποιούμενες δράσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19.
Για το 2021 οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν (σε δημοσιονομική βάση) σε 63.884 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 4.645 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση για το 2020. Ταυτόχρονα, οι δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα θα ξεπεράσουν τα 2,5 δις ευρώ. Έτσι, συνολικά, η μείωση των παραγωγικών δαπανών φτάνει στα 7 δισ.
Δημόσιο Χρέος
Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 337.000 εκατ. ευρώ ή 197,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2020, έναντι 331.063 εκατ. ευρώ ή 176,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2019, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 20,8 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2019. Το 2021, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 342.000 εκατ. ευρώ ή 184,7% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 12,7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2020 (πίνακας 3.1).
