Αυξημένη είναι τις τελευταίες ώρες η κινητικότητα του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο, ενώ από το μεσημέρι συνεδριάζει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, διαμορφώνοντας έτσι σκηνικό προϊούσας έντασης στο Αιγαίο.
Οι εξελίξεις που αναδεικνύονται από τα media, τα οποία κρατούν σχετικά χαμηλούς τόνους στην Ελλάδα, επιβεβαιώνονται -εμμέσως- από δηλώσεις του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ, Ζοζέπ Μπόρελ.
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τον προσδιορισμό θαλασσίων ζωνών, μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, η οποία τέμνει γεωγραφικά και ακυρώνει πρακτικά το τουρκολυβικό Μνημόνιο, η Άγκυρα ακολουθεί στρατηγική κλιμακούμενης έντασης, με δηλώσεις και προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα.
Έτσι, μετά τις αρχικές, απαξιωτικές για τη συμφωνία, θέσεις του υπουργείου Εξωτερικών και τις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, η Άγκυρα υπαναχώρησε από τη διαδικασία έναρξης διερευνητικών επαφών που προσδιοριζόταν για το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου, ενώ τις τελευταίες ώρες τουλάχιστον 14 πλοία του τουρκικού στόλου έχουν εξέλθει από τον ναύσταθμο Ακσάζ.
Στο μεταξύ, η Τουρκία εξέδωσε και NAVTEX που καλύπτει την περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, σημείο που δεν περιλαμβάνεται στη συμφωνία με την Αίγυπτο.
Εσχάτως, μάλιστα, το τουρκικό ερευνητικό Oruc Reis και τα συνοδευτικά πλοία, έχουν κλείσει τους πομπούς τους. Για την ώρα, όμως, όπως διαρρέει το ΓΕΕΘΑ, στην Ελλάδα, το ερευνητικό σκάφος δεν έχει κινηθεί, χωρίς όμως να αποκλείεται να το πράξει κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Πρόκειται για κινήσεις με σαφή στόχο την πρόκληση έντασης, ο απώτερος σκοπός της οποίας είναι άγνωστος, αν και σενάρια υπάρχουν πολλά.
Αντίδραση της Ελλάδας
Η κινητικότητα του τουρκικού στόλου έχει θέσει σε κατάσταση επιφυλακής και τον ελληνικό στόλο, που παρέμενε σε επαγρύπνηση μετά το πρόσφατο περιστατικό στην περιοχή του Καστελόριζου.
Από δημοσιεύματα σε ελληνικά media προκύπτει ότι ο Ελληνικός στόχος προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου. Πολεμικά πλοία εξέρχονται του ναυστάθμου και άλλα εξοπλίζονται, ενώ υπάρχει κινητικότητα και σε μονάδες της ηπειρωτικής χώρας.
Μέχρι στιγμής, πάντως, επίσημη αντίδραση από το υπουργείο Εξωτερικών, το Άμυνας ή το Μαξίμου δεν υπάρχει.
Η αντιπολίτευση επιμένει για τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, υπό την πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις.
Ακόμα και επικοινωνιακά, οι υψηλοί με την Τουρκία και τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια δημιουργούν μια νέα κανονικότητα, αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου, η οποία όμως θα πρέπει να εκλείψει, όταν πλέον θα υπάρχουν υποψήφιοι επενδυτές για την Ελλάδα.
Συνεπώς, για την ώρα, η ένταση στα ελληνοτουρκικά δεν επηρεάζει ουσιαστικά τις καθημαγμένες οικονομίες των δύο χωρών, καθώς και στην Ελλάδα η τουριστική περίοδο κινείται στο χαμηλότερο εύρος των προσδοκιών.
Πολιτικά, η κλιμάκωση στο Αιγαίο, τώρα, εξυπηρετεί αμφότερες τις κυβερνήσεις, εφόσον είναι ελεγχόμενη, καθώς αλλάζει η ατζέντα, αυξάνεται η συσπείρωση και καθυποτάσσεται η αντιπολίτευση μπροστά στο φόβο να χρεωθεί λιποψυχία.
Παρέμβαση Μπόρελ
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής σε ανακοίνωση του, τονίζει -μεταξύ άλλων- ότι
«τα θαλάσσια όρια πρέπει να καθοριστούν μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, όχι μέσω μονομερών δράσεων και κινητοποίησης δραστικών δυνάμεων».
Ο Ζοσέπ Μπορέλ δηλώνει έτοιμος να συμβάλει στην επανέναρξη του διαλόγου και αναφερόμενος στις τουρκικές κινήσεις αναφέρει:
«Η πρόσφατη ναυτική κινητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Δεν θα συμβάλει για την εξεύρεση λύσεων. Αντίθετα, θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και δυσπιστία. Τα θαλάσσια όρια πρέπει να καθοριστούν μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, όχι μέσω μονομερών δράσεων και κινητοποίησης ναυτικών δυνάμεων. Οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Ολόκληρη η δήλωση του Μπορέλ στα ελληνικά και αγγλικά
Οι τελευταίες ναυτικές κινητοποιήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο είναι εξαιρετικά ανησυχητικές. Δεν θα συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων. Αντίθετα, θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και δυσπιστία. Τα θαλάσσια όρια πρέπει να καθοριστούν μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, όχι μέσω μονομερών δράσεων και κινητοποίησης ναυτικών δυνάμεων.
Οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να βοηθήσει στην επίλυση τέτοιων διαφορών και διαφωνιών σε αυτόν τον τομέα ζωτικού ενδιαφέροντος για την ασφάλεια. Ως Ύπατος Εκπρόσωπος για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ, θα καταβάλω όλες τις προσπάθειες που απαιτούνται για την αποκατάσταση ενός τέτοιου διαλόγου και για τη διευκόλυνση της της επανεκκίνησης των διαβουλεύσεων. Η παρούσα πορεία δράσης δεν θα εξυπηρετήσει ούτε τα συμφέροντα ούτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε της Τουρκίας. Πρέπει να συνεργαστούμε για την ασφάλεια στη Μεσόγειο.
Latest naval mobilisations in Eastern Mediterranean are extremely worrying. They will not contribute to finding any solutions. On the contrary, they will lead to a greater antagonism and distrust. Maritime boundaries must be defined through dialogue and negotiations, not through unilateral actions and mobilisation of naval forces. Disputes must be solved in accordance with international law. The European Union is committed to help solving such disputes and disagreements in this area of vital security interest. As the High Representative for EU’s Common Foreign and Security Policy, I will deploy all efforts necessary to re-establish such a dialogue and to facilitate re-engagement. The present course of action will not serve the interests neither of the European Union, nor of Turkey. We have to work together for the security in the Mediterranean.
