Νέα δεδομένα, που εν πολλοίς όμως έχουν αποτιμηθεί σε σενάρια εξελίξεων και ως εκ τούτου θα αντιμετωπιστούν με προαποφασισμένες στρατηγικές και πρακτικές, δημιουργεί η συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, που υπέγραψαν σήμερα οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδα και Αιγύπτου, Νίκος Δένδιας και Σάμεχ Σούκρι στο Κάιρο.
Στην πραγματικότητα, οι δύο χώρες οριστικοποίησαν τις διαπραγματεύσεις μέχρι του σημείου που είχαν συναντήσει αδιέξοδο, επιτυγχάνοντας έτσι να εξαϋλώσουν το Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης και σε συνδυασμό με τις συμφωνίες ΑΟΖ Κύπρου-Αιγύπτου, Κύπρου-Λιβάνου και Ελλάδας-Ιταλίας, να διαμορφώσουν ένα διπλωματικό, πολιτικό και νομικό πλαίσιο για τη διευθέτηση αντίστοιχων ζητημάτων στην περιοχή.
Η Τουρκία, όπως ήταν αναμενόμενο, αντιδρά πολυεπίπεδα στη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου, με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, έκδοση NAVTEX και απόσυρση από τις προαναγγελθείσες για τα τέλη Αυγούστου, διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα.
Η κινητικότητα που αναπτύσσεται στην ευρύτερη περιοχή -και επ αφορμής της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου- αυξάνει εκ των πραγμάτων τον γεωπολιτικό κίνδυνο, τουλάχιστον βραχυχρόνια.Από ελληνικές διπλωματικές πηγές δίδεται έμφαση στην έμπρακτη ακύρωση του τουρκολυβικού Μνημονίου και στη δυναμική διευθέτησης διμερών θεμάτων στη βάση του διεθνούς δικαίου και της σύμβασης της θάλασσας που δημιουργείται. Επίσης, αποδεικνύεται η ειλικρινής πολιτική βούληση της Αθήνας να κάνει συμβιβασμούς, αλλά χωρίς να παραβαίνει τις κόκκινες γραμμές της διεθνούς νομιμότητας.
Σε non paper που κυκλοφόρησε στην Αθήνα, αναφέρεται ότι πρόκειται ισορροπημένη συμφωνία, απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία. «Επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ» ανέφεραν, συμπληρώνοντας πως «κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες».
Ωστόσο, υπάρχει και αντίλογος για συμφωνία που -όπως και με την Ιταλία- εμπεριέχει σημαντικές υπαναχωρήσεις και η οποία καθοδηγήθηκε από την προσπάθεια ανταπάντησης στην Άγκυρα και όχι από το καθαρό εθνικό συμφέρον.
«Το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ»
ανέφεραν διπλωματικές πηγές, μεταξύ άλλων.
Σε δήλωσή του, ο κ. Δένδιας έκανε λόγο για ιστορική μέρα, σημειώνοντας πως μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας – Αιγύπτου, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης έχει καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων.
Υπενθυμίζεται ότι κ. Δένδιας μετέβη στο Κάιρο, ενώ είχε προηγηθεί ολονύχτιο παζάρι και το πρωί απέμεναν ελάχιστες εκκρεμότητες.
Οι δύο πλευρές διεξήγαγαν διαπραγματεύσεις αυτήν την περίοδο, με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια να μεταβαίνει στα μέσα Ιουνίου στο Κάιρο προκειμένου να επιταχυνθούν οι συζητήσεις για οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ).
Η δήλωση του Νίκου Δένδια
Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Sameh Shoukry για τη στενή συνεργασία και την εποικοδομητική διάθεσή του, ώστε να καταλήξουμε σε μια αμοιβαία επωφελή, αλλά κυρίως δίκαιη συμφωνία.
Υπό τις οδηγίες των ηγετών των δύο χωρών μας, του Προέδρου Sisi και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, επιλύσαμε μεταξύ μας προβλήματα που επί δεκαετίες φάνταζαν άλυτα.
Η σημερινή υπογραφή είναι ένα δείγμα αποφασιστικότητας και από τις δύο πλευρές. Ένδειξη της κοινής ανάγνωσης που υπάρχει από την Ελλάδα και την Αίγυπτο για τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή μας.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να κινείται με την ίδια αποφασιστικότητα με στόχο τις οριοθετήσεις και με τις υπόλοιπες συνορεύουσες χώρες μας, στο πλαίσιο πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Θα ήθελα, στο σημείο αυτό, να τονίσω ότι η Ελλάδα καλεί όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της συμφωνίας αυτής που υπογράψαμε σήμερα και της αντίστοιχης που υπογράψαμε πριν από λίγους μήνες με την Ιταλία.
Το διεθνές δίκαιο προσφέρει λύσεις στα προβλήματα, αλλά πρέπει να γίνεται σεβαστό στο σύνολό του.
Όχι, να εφαρμόζεται επιλεκτικά και να το επικαλείται κανείς κατά το δοκούν.
Διατυπώνω, τέλος, την ευχή η περιοχή μας να δει στο μέλλον και άλλες θετικές εξελίξεις όπως η υπογραφή της σημερινής συμφωνίας.
Σας ευχαριστώ θερμά.
Αγαπητέ μου Sameh, σε ευχαριστώ θερμά.
