Έναν ακόμη γύρο διεθνών διεργασιών φαίνεται ότι επιχειρεί να ανοίξει η Άγκυρα, χρησιμοποιώντας την Αγιά Σοφιά ως μοχλό πίεσης και μάλιστα υπό την πίεση του χρόνου, καθώς στο θέμα της μετατροπής σε τζαμί επανέρχεται με δηλώσεις του, ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος, AKP, ο οποίος κάνει λόγο για αλλαγή ακόμα και πριν την 15η Ιουλίου, όταν και εκδίδει η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Ειδικότερα, ο Νούμαν Κουρτούλμους, εξέφρασε την ελπίδα του η Αγία Σοφία να ανοίξει ως τζαμί νωρίτερα από τις 15 Ιουλίου. Ερωτηθείς για την πιθανότητα να ανοίξει η Αγία Σοφία ως τζαμί από τις 15 Ιουλίου, ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Ελπίζω ότι θα ανοίξει νωρίτερα. Κατά τη γνώμη μου αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει από σήμερα. Τώρα αυτό το ερώτημα εξετάζει το Ανώτατο Δικαστήριο. Ελπίζω ότι το δικαστήριο θα δώσει θετική απάντηση. Περιμένουμε να ανοίξει ως τζαμί».
Η ανακίνηση του θέματος από τον Τούρκο πολιτικό, ο οποίος όμως δεν βρίσκεται εντός της κυβέρνησης, αλλά θεωρείται ότι διαθέτει άμεση πρόσβαση στον Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται ότι εντάσσεται σε ευρύτερο σκηνικό εσωτερικής πίεσης που επιχειρεί να καλλιεργήσει ο Τούρκος πρόεδρος, ώστε να πείσει για το ειλικρινές των προθέσεών-απειλών του, τη διεθνή κοινότητα. Η προσπάθεια επίσπευσης της απόφασης, που απορρέει από τη δήλωση του Κουρτούλμους, επίσης δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία. Αντιθέτως, μάλιστα, θα μπορούσε αβίαστα να ερμηνευτεί σε συνάρτηση με την επικείμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, όπου θα συζητηθούν οι σχέσεις ΕΕ, Ελλάδας και Κύπρου με την Τουρκία, με τη Γαλλία να πιέζει ακόμα και για νέες κυρώσεις.
Για το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς, το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας συνεδρίασε στις 2 Ιουλίου και η απόφασή του αναμένεται να εκδοθεί έως τις 15 Ιουλίου, ενώ πρακτικά έχει χαρακτηρίσει το θέμα πολιτικό, πετώντας το μπαλάκι στην κυβέρνηση και τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν. Ειδικότερα, το δικαστήριο παρέπεμψε σε παλαιότερη δικαστική απόφαση για το ζήτημα, γνωμοδοτώντας πως για να αλλάξει το μουσειακό καθεστώς, αρκεί ένα προεδρικό διάταγμα.
Οι αντιδράσεις… δέλεαρ για τον Ερντογάν
Η αναμόχλευση του θέματος, από την πλευρά της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας προκάλεσε έντονες και ευρείες αντιδράσεις διεθνώς, τόσο από θρησκευτικούς όσο και από πολιτικούς ηγέτες, στέλνοντας στον Ταγίπ Ερντογάν ηχηράσ μηνύματα. Ταυτόχρονα, όμως, το ζήτημα αυτό, αποτέλεσε ένα νέο μέτωπο, το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος, κατά την προσφιλή του συνήθεια, επιχειρεί να το χρησιμοποιήσει σε ευρύτερες διαπραγματεύσεις και να κεφαλαιοποιήσει τη διεθνή ομοθυμία, παίζοντας ακόμα και το χαρτί της “υποταγής” στη Δικαιοσύνη και της ανάδειξης του κράτους Δικαίου.
Κατά της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί έχουν ταχθεί αρκετοί οργανισμοί και όχι μόνο.
Η Κρατική Δούμα του ρωσικού κοινοβουλίου υιοθέτησε μόλις την Τρίτη ψήφισμα προς το κοινοβούλιο της Τουρκίας και κάλεσε την Άγκυρα να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή πιθανών ζημιών που θα μπορούσαν να προκληθούν από τη βιαστική αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί, ενώ και το Κρεμλίνο έχει ζητήσει από την Άγκυρα να λάβει υπόψιν το καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας, Κύριλλος, κάλεσε να μην μετατραπεί σε τζαμί η Αγία Σοφία, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «απειλή για ολόκληρο τον χριστιανικό πολιτισμό, ενώ από την πλευρά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος πήρε σαφή θέση εναντίον της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τέμενος.
Και η Κομισιόν υπενθύμισε στην Τουρκία ότι είναι σαφές πως η Αγία Σοφία είναι μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και ότι υπό αυτή την οπτική γωνία, θα πρέπει να εξεταστεί το ζήτημα.
Θέση απέναντι στην αλλαγή του μουσειακού χαρακτήρα της Αγιάς Σοφιάς έχουν λάβει το State Department, η Γαλλία και η Unesco.
Ωστόσο, προς ώρας δεν έχει εκφραστεί ο Πάπας Φραγκίσκος, ούτε όμως οι πρωθυπουργοί και πρόεδροι χωρών, καταδεικνύοντας ότι το ζήτημα δεν έχει ανέλθει ακόμα στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, παρά την προσωπική παρέμβαση του Ταγίπ Ερντογάν.
