Να παίξει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις γύρω από την ορθοδοξία, επιδιώκει η Μόσχα, παρεμβαίνοντας στην Άγκυρα για το καθεστώς της Αγιάς Σοφιάς, το οποίο ο Ταγίπ Ερντογάν έχει εργαλειοποιήσει στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης με την Ελλάδα, καθώς οικοδομεί τη διαπραγμαυτευτική θέση της χώρας του, ενόψει νέου κύκλου συζητήσεων σε επίπεδο ΕΕ-Τουρκίας.
Η ενεργοποίηση της εκκλησιαστικής διπλωματίας από τη Ρωσία, στο πλαίσιο των ιδιαίτερα στενών, αν και πολλές φορές ανταγωνιστικών, σχέσεων με την Άγκυρα, έχει πολλά ιδιότυπα χαρακτηριστικά και εντάσσεται σε ευρύτερο σχεδιασμό για την ανάδειξη του πρωτεύοντα ρόλου της Εκκλησίας της Ρωσίας έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει ότι «παρακολουθεί την κατάσταση γύρω από τον Ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη» και ζητά από την τουρκική ηγεσία «ισορροπημένη» απόφαση, υπογραμμίζοντας τον «πανανθρώπινο» χαρακτήρα του μνημείου της UNESCO.
«Ο ναός αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο βυζαντινής αρχιτεκτονικής με περίπλοκη ιστορία»,
δήλωσε η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα, σημειώνοντας ότι
«σήμερα είναι ένα από τα βασικά αξιοθέατα της Κωνσταντινούπολης, το οποίο επισκέπτεται ετησίως μεγάλος αριθμός τουριστών από όλες τις χώρες του κόσμου, ανάμεσά τους και από τη Ρωσία».
Η παρέμβαση αυτή, ακολουθεί μπαράζ δηλώσεων και υπομνήσεων προς την Άγκυρα από την Αθήνα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, το State Department και τη Γαλλία. Μέχρι στιγμής, πάντως, όλες οι κινήσεις προς την Άγκυρα, εκδηλώνονται σε επίπεδο θεσμικών παραγόντων και υπουργών Εξωτερικών, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέου γύρου σε υψηλότερο δυνατό πολιτικό επίπεδο. Η Εκκλησία και το Πατριαρχείο της Ρωσίας εφαρμόζουν πολιτική υπονόμευσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με στόχο την υποβάθμισή του και την αλλαγή του σημείου αναφοράς της παγκόσμιας ορθοδοξίας. Για το λόγο αυτό άλλωστε ο Βλάντιμιρ Πούτιν πέρασε στο νέο Σύνταγμα ειδική ρύθμιση για την αναγόρευση του Χριστιανισμού σε επίσημη θρησκεία.
Οι διεθνείς παρεμβάσεις αποφεύγουν να συσχετίσουν το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς με τα ελληνοτουρκικά, αλλά αναφέρονται σε αυτό με όρους ελευθερίας πίστεως και στο πλαίσιο σεβασμού της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, αποφεύγει να αναφερθεί στη συνεδρίαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας ή και στην μετατροπή του ναού σε τζαμί, κάνοντας λόγο για δημόσια συζήτηση στην Τουρκία σχετικά με τη δυνατότητα «επανάληψης εκεί τακτικών μουσουλμανικών ακολουθιών» και υπογραμμίζει την «εξαιρετική πολιτιστική και ιστορική σημασία του Ναού ως πανανθρώπινη κληρονομιά».
«Η Αγία Σοφία έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και έχουμε ως αφετηρία μας ότι όλες οι απαιτήσεις, που σχετίζονται με αυτό το καθεστώς, συμπεριλαμβανομένων της διατήρησης και της προσβασιμότητας του μνημείου, θα τηρούνται αυστηρά»,
επισημαίνει χαρακτηριστικά η Μαρία Ζαχάροβα.
«Αναμένουμε ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις για το καθεστώς αυτού του μοναδικού μνημείου θα έχουν ισορροπημένο χαρακτήρα, θα συνυπολογίζουν την υψηλή ευαισθησία του ζητήματος αυτού για τους πιστούς, το γνωστό διαθρησκευτικό πλαίσιο και την καθιερωμένη πρακτική του διεθνούς δικαίου για τον προσδιορισμό της διαχείρισης μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO»,
καταλήγει η ανακοίνωση της εκπροσώπου Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.
