Κρίση εμπιστοσύνης στο πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο, έλλειψη εκπαίδευσης, ροπή προς συνωμοσιολογία καταδεικνύει δημοσκόπηση της Pulse για την “Καθημερινή”, η οποία δείχνει ότι ο κορονοϊός κατασκευάστηκε σε εργαστήριο. Τα ευρήματα, παράλληλα, προκαλούν ανησυχία για τις διαστάσεις που έχει προσλάβει το φαινόμενο στην ελληνική κοινωνία, την ευαλωτότητα του πληθυσμού σε μηχανισμούς προπαγάνδας και τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στη διαμόρφωση της εσωτερικής πολιτικής σκηνής σε ενδεχόμενες εκλογές.
Παρά τα δεκάδες εκατομμύρια για την ενημέρωση, συνειδητοποίηση και εγρήγορση της κοινής γνώμης που δαπάνησε η κυβέρνηση μέσα από τα -αμφιλεγόμενα- προγράμματα προβολής για τον κορονοϊό, ένα αρκετά μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης αναζητά υπευθύνους για τον κορονοϊό εκτός της σφαίρας του πραγματικού, ενώ είναι δεκτικό σε ακραίες μορφές προπαγάνδας, τις οποίες κατέδειξε η ΕΕ πρόσφατα κατηγορώντας τη Ρωσία -κυρίως- για την προώθηση τέτοιων σεναρίων στην Ευρώπη μέσω μηχανισμών προπαγάνδας σε media και social media.
Ο τρόπος σκέψης που διακρίνεται μέσα από τη δημοσκόπηση, αποτελεί πεδίο ανησυχίας, καθώς αναδεικνύει λογικές που τείνουν να είναι προσφορότερες σε λαϊκιστικές πολιτικές, γεγονός που, εφόσον αποτιμηθεί από τις ομάδες επικοινωνίας των κομμάτων, θα μπορούσε να οδηγήσει σε διολίσθηση του επιπέδου πολιτικής αντιπαράθεσης και ενίσχυση αντισυστημικών σχηματισμών που είτε ελέγχονται, είτε είναι ευεπίφοροι σε παρεμβάσεις ξένων δυνάμεων.
Ο τρόπος και η ένταση με την οποία επηρεάζονται οι Έλληνες πολίτες, όπως καταδεικνύει η έρευνα της Pulse, αποτελεί ένδειξη για την αποτελεσματικότητα οργανωμένων επιχειρήσεων προπαγάνδας από τρίτες χώρες, όπως οι υβριδικές επιχειρήσεις της Τουρκίας, με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων.
Τα στοιχεία αυτά, εφόσον αναλυθούν και αποτιμηθούν στατικά και προοπτικά, θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντική μεταβολή στο risk profile της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προσέλκυση επενδύσεων, το είδος και τον τρόπο εισόδου νέων παιχτών.
Η έρευνα
Σύμφωνα με τη Δημοσκόπηση, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο νέος κορωνοϊός είναι μία σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Το 84% δηλώνει «σίγουρα ναι» και «μάλλον ναι». Η απειλή διακρίνεται με μεγαλύτερη σαφήνεια στις μεγαλύτερες ηλικίες και τους περισσότερο μορφωμένους. Κατ’ επέκταση το 76% θεωρεί ότι τα οικονομικά μέτρα και η όποια ζημία στην οικονομία ήταν «σίγουρα αναγκαία» ή «μάλλον αναγκαία».
Όπως επισημαίνεται, υπάρχει σχετική πόλωση, αφού η αναγκαιότητα των μέτρων υποστηρίζεται από το 90% των ψηφοφόρων της Ν.Δ., αλλά μόνο από το 62% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ βέβαια παίζει ρόλο και ο ρόλος που τέθηκε η ερώτηση, η οποία συνδυάζει μέτρα και… πρόσωπα.
Το 32% ανησυχεί περισσότερο για την οικονομική κατάσταση, το 23% για την υγεία και το 42% και για τα δύο εξίσου. Ολο αυτό το υπόστρωμα φόβου και ανησυχίας για το μέλλον έχει πλέον μια πιο έντονη οικονομική διάσταση γι’ αυτό οι πολίτες, παρά το γεγονός ότι δεν αμφισβητούν την αναγκαιότητα των μέτρων, δεν επιθυμούν την επανάληψή τους σε περίπτωση δεύτερου κύματος της επιδημίας το φθινόπωρο. Το lockdown έπληξε την ελληνική κοινωνία τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά, με αποτέλεσμα σήμερα την επανάληψη οριζόντιων μέτρων περιορισμού σε όλους σε περίπτωση δεύτερου κύματος να την υποστηρίζει μόλις το 21%. Το 65% επιθυμεί μόνο μέτρα περιορισμού κατά περίπτωση, ενώ το 10% δηλώνει ότι το κράτος πρέπει να περιοριστεί μόνο σε συστάσεις και ότι οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη της τήρησης αυτών των συστάσεων.
Σενάρια συνωμοσίας
Όπως αναφέρεται, βασικό συμπέρασμα είναι ότι όσο χαμηλότερη είναι η μόρφωση και όσο χειρότερη είναι η οικονομική κατάσταση, τόσο αυξάνεται η αντίσταση στην αποδοχή της επίσημης ερμηνείας για την προέλευση του κορωνοϊού (ότι δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση). Μοιάζει σαν οι οικονομικά λιγότερο ευνοημένοι (λόγω και των λιγότερων μορφωτικών εφοδίων τους) να εντάσσουν και τον κορωνοϊό στην ήδη υπάρχουσα απορριπτική στάση τους απέναντι στις επίσημες δομές στις οποίες αποδίδουν ευθύνη για τη δική τους κατάσταση.
Ένας στους τρεις πιστεύει ότι ο κορωνοϊός χρησιμοποιείται αδικαιολόγητα για τον εκφοβισμό της κοινής γνώμης (33%), για την επιβολή αναγκαστικού εμβολιασμού (33%) καθώς και ότι χρησιμοποιείται αδικαιολόγητα εις βάρος των προσωπικών δεδομένων των πολιτών (35%). Το ποσοστό αυτό είναι υψηλό, αλλά μειοψηφικό.
Σύμφωνα με τις απαντήσεις, στο ερώτημα αν ο κορονοϊός δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση ή είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα; Μόνο το 37% (περίπου 1 στους 3) πιστεύει την επίσημη εκδοχή που υποστηρίζουν οι περισσότεροι επιστήμονες και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ότι ο ιός δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση. Το 52% πιστεύει ότι είναι ανθρώπινο δημιούργημα.
Η ομάδα αυτή χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες. Η πρώτη υποκατηγορία (30%) πιστεύει ότι ο ιός δημιουργήθηκε για κάποιο σκοπό και ότι ο σκοπός αυτός μπορεί να είναι η διενέργεια ενός πειράματος (μάλλον για τον έλεγχο πληθυσμών) που τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμια κλίμακα. Η δεύτερη υποκατηγορία (22%) πιστεύει ότι ο ιός δημιουργήθηκε κατά λάθος, ίσως έπειτα από ένα ατύχημα σε εργαστήριο.
Το πρόβλημα εντείνεται, καθώς τέτοιες θεωρίες έχει υποστηρίξει και ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, που έχει υποστηρίξει ότι ο ιός είναι ανθρώπινο δημιούργημα με σκοπό την πρόκληση πλήγματος στις ΗΠΑ, ενώ έχουν δημοσιευθεί εικασίες για πιθανό ατύχημα σε βιολογικό εργαστήριο στη Γουχάν. Μόνο το 11% των Ελλήνων δηλώνει «δεν γνωρίζω/δεν απαντώ», μια απάντηση που μπορεί να μοιάζει ταπεινή, αλλά υποδηλώνει πλήρη δυσπιστία απέναντι σε όλες τις ερμηνείες που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα.
