Παρέμβαση στο ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς, υπό το πρίσμα της προάσπισης των θρησκευτικών ελευθεριών, έκανε το State Department, στέλνοντας έτσι ένα ακόμη μήνυμα στην Άγκυρα, χωρίς ωστόσο να επηρεάζονται οι σχέσεις Τραμπ-Ερντογάν.
Μια ημέρα μετά την επικοινωνία των προέδρων ΗΠΑ και Τουρκίας για τη Λιβύη και τον κορονοϊό και ενώ το κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν δεν ψήφισε το νομοσχέδιο για μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, στη Βουλή, εν αναμονή απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ πήρε θέση στο ζήτημα.
Στην ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά τον κόσμο τονίζεται ότι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ συνέχισαν να εκφράζουν δημόσια και ιδιωτικά σε Τούρκους αξιωματούχους την οπτική τους που θέλει την Αγία Σοφία να είναι ένα μνημείο εξαιρετικής σημασίας, υποστηρίζοντας τη διατήρησή της κατά έναν τρόπο που θα σέβεται και θα είναι σύμφωνος με την πολυθρησκευτική της ιστορία.
Όπως αναφέρεται, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι
«τόνισαν τη σημασία του ζητήματος με κυβερνητικούς αξιωματούχους (της Τουρκίας) και τόνισαν ότι η Αγία Σοφία είναι ένα σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης, ουσιαστικού διαλόγου και σεβασμού μεταξύ των θρησκειών».
Κάλεσμα για την Επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση,
«ο υπουργός Εξωτερικών (Μάικ Πομπέο) και άλλοι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνέχισαν να παροτρύνουν τους κυβερνητικούς αξιωματούχους (της Τουρκίας) να ανοίξουν ξανά την ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και να επιτρέψουν σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες να εκπαιδεύουν τους κληρικούς τους στη χώρα».
Οι εκθέσεις του State Department δεν είναι τυπικές, αλλά ουσιαστικές εκφράζουν όμως τη δομημένη πολιτική των ΗΠΑ και απέχουν από την πολιτική πρακτική του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποβαθμίζει σταθερά τους θεσμούς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοιες σημειώσεις σε εκθέσεις αποτελούν αντικείμενο έντονων παρασκηνιακών διαβουλεύσεων και διπλωματικών πιέσεων και η παραμονή τους αποτελεί ένδειξη ισχυρών πιέσεων. Με δεδομένη τη στάση του Οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου σε σειρά κομβικών ζητημάτων και τις καλές σχέσεις που διατηρεί με υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ τόσο ο ίδιος όσο και ο νέος αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος, η παρέμβαση για την Αγιά Σοφιά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαία.
