Η Ελλάδα καθημερινά αναφέρει εξαιρετικά χαμηλό νέων κρουσμάτων, τα περιοριστικά μέτρα αίρονται, το καλοκαίρι έρχεται και η επόμενη ημέρα ξημερώνει. Τί, όχι; Ακόμα και τα λύματα, που εξετάζει έρευνα του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη, είναι corona-free. Παρότι η Ελλάδα έχει επιδείξει μεγάλη ανθεκτικότητα στον ιό, μέχρι σήμερα, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για το αύριο. Ο αγώνας για την τουριστική σεζόν έχει ξεκινήσει, αλλά κάθε βήμα ενέχει κλιμακούμενο ρίσκο και η στρατηγική διαχείρισής του κινδύνου παραμένει ασαφής και ελλιπής, στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Συμπεράσματα σε αυτή τη φάση δεν μπορούν να εξαχθούν εύκολα και σίγουρα όχι με ασφάλεια. Κάθε μέρα, απόφαση και πρόβλημα προστίθεται στη γνωσιακή βάση που τώρα δημιουργείται. Best practicies για ευρεία κοινωνική και οικονομική διαχείριση επιδημιολογικών φαινομένων αν και υπάρχουν, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι εφαρμόσιμα παρά μόνο ad hoc και για μικρό χρονικό διάστημα.
Αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή δεν έχει εφευρεθεί παγκοσμίως, τα εμβόλια αργούν και όλες οι ελπίδες εναποτίθενται στις υψηλές θερμοκρασίας και την αποτελεσματικότητα του κράτους, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Η πολιτική αντιμετώπισης του κορονοϊού βασίζεται στο γνωστό αλλά τρομακτικό “trial and error”, όπου error=θάνατος. Από την άλλη πλευρά, τα περιοριστικά μέτρα είχαν εξαντλήσει την ωφέλιμη ζωή τους, καθώς είχαν εξουθενώσει τις κοινωνίες, ενώ η οικονομική κρίση που προκάλεσαν δεν μπορεί ακόμα να αποτιμηθεί, ούτε οικονομικά, ούτε όμως και σε ανθρώπινες ζωές, δεδομένου ότι εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι εισήλθαν σε καραντίνα με δουλειά και βγαίνουν απ αυτή, χωρίς εισοδήματα και αντικρίζοντας την απόλυτη αβεβαιότητα.
Παρά τα ενθαρρυντικά μηνύματα από την Ελλάδα και την Ευρώπη, ο κορονοϊός κορυφώνει αυτή την περίοδο στη Νότια Αμερική, καταρρίπτοντας μύθους και θεωρίες για τον περιορισμό της μεταδοτικότητας του, καθώς εξαπλώνεται ραγδαία σε περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες δεν φαίνεται να ανακόπτουν τη δυναμική του. Αποδεκατίζονται ακόμα και αυτόχθονες πληθυσμοί της ζούγκλας του Αμαζονίου(!).
Όλα λοιπόν καταλήγουν στα συστήματα Υγείας, την πληρότητα, την αποτελεσματικότητα τους και τη βούληση των κυβερνήσεων να συνεχίζουν να τα στηρίζουν, Κανονικότητα θα υπάρξει μόνο μετά την εφεύρεση αρκετών εμβολίων και φαρμακευτικής αγωγής ευρέως φάσματος,
Στο μεταξύ, οι αγορές κάνουν price in τον κίνδυνο στις τιμές των μετοχών, ομολόγων και επιχειρούν να προβλέψουν το αύριο. Οι έντονες διακυμάνσεις, οι κυκλοθυμικές συμπεριφορές και οι μεγάλες αντιθέσεις είναι απόδειξη ότι μέχρι στιγμής αποτυγχάνουν. Σίγουρο είναι ότι οι φαρμακευτικές, οι βιοτεχνολογικές και τεχνολογικές καλούνται να σηκώσουν το βάρος της διαμόρφωσης της επόμενης ημέρας και άρα έχουν προοπτικές. Από την άλλη πλευρά, οι αεροπορικές, μεταφορικές και τα πολυκαταστήματα θα δώσουν μάχη για την επιβίωσή τους. Μια στροφή to the green δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά με την ανεργία να εκτοξεύεται το έξτρα κόστος, είναι δύσκολα διαχειρίσμο από την πλειοψηφία.
Η επόμενη ημέρα είναι… σήμερα
Στο μεταξύ όμως, τα κυλυόμενα lockdown θα είναι η νέα κανονικότητα, η μάχη για κλίνες στην εντατική, θα αποτελέσει νέο πεδίου κρατικού και εταιρικού ανταγωνισμού, ενώ γιατροί, εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες θα αποτελέσουν commodities, η αξία των οποίων θα προσδιορίζεται δυναμικά σε σχέση με το επίπεδο ανθεκτικότητας που θέλει να επιτύχει κάθε κυβέρνηση για την κοινωνία της.
Μελέτες για τη διασφάλιση τμημάτων της οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να καταστεί εφικτός ο διαχωρισμός σε low, mid και high risk business areas και ως εκ τούτου να καλυφθούν με διαφορετικά ασφαλιστικά συμβόλαια διεξάγονται ήδη.
Η επαναλειτουργία των σχολείων, όλων των βαθμίδων, μετά την επιταχυνόμενη άρση των περιοριστικών μέτρων στην οικονομία, αποτελεί την τελευταία κίνηση, που στόχο έχει να αποκαστήσει την αίσθηση της κανονικότητας, έτσι ώστε να υποστηρίξει στο μέγιστο βαθμό την προσπάθεια ενεργητικής αποκατάστασης του οικονομικού κλίματος.
Για την ώρα, φόβοι νέας έξαρσης του προσεχείς μήνες δεν υπάρχουν. Ωστόσο, η ενεργοποίηση του τουρισμού και το άνοιγμα των συνόρων θα αποτελέσουν το νέο μεγάλο στοίχημα, καθώς διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, με διαφορετικούς οργανισμούς θα βρεθούν σε στενή επαφή, με μεγάλο ρυθμό ανακύκλωσης και ασαφείς contact lists.
Σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή contact tracer apps, με στόχο την καλύτερη και αποτελεσματική καταγραφή των επαφών, έτσι ώστε να διεξάγεται άμεση ιχνηλάτηση και απομόνωση των δυνητικών κρουσμάτων, μετά τον εντοπισμό θετικού. Ακόμα κι΄ έτσι όμως, οι πιθανότητες αντιμετώπισης ενός ξεσπάσματος είναι περιορισμένες.
Ελληνικό…καλοκαίρι για πόσο;
Στην Ελλάδα, η Πάρος και Αντίπαρος θα εφαρμόσουν ένα δικό τους, υβριδικό υγειονομικό πρωτόκολλο με τεστ που θα διεξάγονται στα δύο νησιά και που θα μηχανήματα έχουν δυναμικότητα 40 ανά 8ωρο.
Από σήμερα ξεκινάει η εφαρμογή του σχεδίου για τις πλωτές κινητές μονάδες υγείας (ΚΟΜΥ) με τη βοήθεια της ΜΚΟ «Σύμπλευσις». Ενας μικρός στολίσκος φουσκωτών θα μεταφέρει τα τεστ από τα πιο μικρά νησιά σε μεγαλύτερα. Ορισμένα από τα πολύ μικρά αυτά νησιά εξαρτώνται απολύτως από τον τουρισμό.
Το πρόβλημα για τους επιδημιολόγους δεν είναι τα logistics αλλά το πώς θα επιτυγχάνεται σε αυτά τα μέρη η σωστή απομόνωση τόσο των περιστατικών όσο και εκείνων που έχουν έρθει σε επαφή με νοσούντες.
Επίσης, ζήτημα είναι και η αποτελεσματική ιχνηλάτηση, καθώς παρά τα “απόρρητα σχέδια” που έχουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, στην Ελλάδα τα τεστ ήταν εντελώς οριακά, διεξάγονταν μόνο στα πολύ σοβαρά περιστατικά και οι αρχές δεν είχαν ποτέ ευρεία εικόνα του δικτύου επαφών, παρά μόνο σε απομονωμένες κοινότητες, όπως στη Νέα Σμύρνη Λάρισας και σε χωριά της Κοζάνης.
