Νέος κύκλος αντιπαράθεσης, διαβουλεύσεων και εν τέλει συμβιβασμών ανοίγει στην ΕΕ, καθώς τέσσερις χώρες που αρχικά αντέδρασαν στη γαλλο-γερμανική πρόταση για Ταμείο Ανάκαμψης, διακινούν αντιπρόταση με non paper, καταγράφοντας έτσι την πολιτική τους αντίθεση.
Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία, σχηματίζουν πλέον μέτωπο που αντιδρά ενιαία στο σχέδιο που ανακοίνωσαν ότι προωθούν από κοινού η Άγκελα Μέρκελ και ο Εμάνουελ Μακρόν, διαμορφώνοντας ένα διόλου αμελητέο μπλοκ, το οποίο δεν θα καμφθεί, ούτε εύκολα, ούτε άμεσα, σε μια περίοδο που ο χρόνος είναι… κρίσιμος για την επιτυχία των σχεδίων.
Η εξέλιξη αυτή αυξάνει το ρίσκο, θέτει υπό αμφισβήτηση την προοπτική άμεσης ανάκαμψης της ΕΕ και επαναφέρει στο προσκήνιο το χάσμα βορά-νότου και τις επιπτώσεις του στη συνοχή της Ένωσης.
Ειδικότερα, σε non paper που διακινείται από την Παρασκευή και διέρρευσε το Σάββατο, οι «φειδωλοί τέσσερις» καταθέτουν τη δική τους πρόταση.
Βασικοί της άξονες είναι:
- Το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να κλείσει εντός δύο ετών
Η χρηματοδότηση θα πρέπει να γίνει με τη μορφή δανείων και όχι επιχορηγήσεων
Τα δάνεια αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται από δέσμευση για μεταρρυθμίσεις και μελλοντική δημοσιονομική προσαρμογή
Τις τελευταίες ημέρες τα τέσσερα κράτη είχαν προβεί σε σειρά τοποθετήσεων κατά της πρότασης Μέρκελ – Μακρόν, με τον Αυστριακό Καγκελάριο, Σεμπάστιαν Κουρτς, μάλιστα, σε χθεσινή συνέντευξή του να δηλώνει ότι δεν θα πρέπει να επιτραπεί η μετατροπή της Ε.Ε. σε «ένωση χρέους».
Οι αντιδράσεις, τόσο εσωτερικά στη Γερμανία, όσο και από την ομάδα των τεσσάρων ήταν εν πολλοίς αναμενόμενες. Μείζον θέμα είναι η μορφή της στήριξης, καθώς η γαλλο-γερμανική πρόταση υιοθετεί τις θέσεις των νοτίων και βασίζεται στις επιχορηγήσεις, ενώ το σχέδιο των τεσσάρων χωρών που αντιδρούν επιμένει στα δάνεια. Επίσης, το non paper επιμένει στη λογική ενός είδους Μνημονίου, καθώς προτείνει την σύναψη συμφωνιών για μεταρρυθμίσεις και μελλοντική δημοσιονομική πειθαρχία.
Μέχρι πρότινος, τις θέσεις αυτές φαινόταν να υιοθετεί και αν προασπίζεται η Γερμανία. Τώρα, η απόφαση της Μέρκελ να συστρατευθεί με την πρόταση των νοτίων, που προωθήθηκε μέσω της Γαλλίας, φαίνεται ότι αποτελεί την πρώτη, μετά από χρόνια πολιτική διαφοροποίηση του Βερολίνου από τους “δορυφόρους” του. Είναι όμως άγνωστο αν και σε πιο βαθμό η στήριξη Μέρκελ στην πρόταση με τη Γαλλία είναι ειλικρινής, ή αν αποτελεί έναν ακόμη ελιγμό ώστε να μη χρεωθεί η Γερμανία, επικοινωνιακά και πολιτικά, την ευθύνη για τους νέους κλυδωνισμούς στη συνοχή της ΕΕ.
Η εικόνα αναμένεται να ξεκαθαρίσει σταδιακά στο δρόμο για τη Σύνοδο Κορυφής, χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί η τελική έκβαση, για την οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης και η προοπτική εξέλιξης της κρίσης, όπως αυτή επαναπροσδιορίζεται καθημερινά καθώς οι χώρες αίρουν τα περιοριστικά μέτρα.
Σε κάθε περίπτωση, για την έγκριση οποιουδήποτε σχεδίου απαιτείται ομοφωνία, η οποία σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει. Οι αποστάσεις μεταξύ των δύο σχεδίων είναι μεγάλες και ουσιώδεις, προσδιορίζοντας την απόσταση που πρέπει να διανυθεί ως μεγάλη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρόταση που κατέθεσαν Παρίσι και Βερολίνο περιλαμβάνεται η σύσταση ενός εργαλείου 500 δισ. ευρώ, με τους πόρους να προέρχονται από κοινή έκδοση χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να διανέμονται στις περιοχές και τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.
Τα χρήματα, σύμφωνα με το εν λόγω σχέδιο, θα διανεμηθούν με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω των προγραμμάτων του νέου μακροπρόθεσμου κοινοτικού προϋπολογισμού, ενώ η αποπληρωμή του χρέους δεν θα είναι συνάρτηση της στήριξης που έλαβε κάθε χώρα.