Μπροστά μια ακόμη υπαρξιακή πρόκληση βρίσκεται η ΕΕ, καθώς εκτός από την αλληλεγγύη που δοκιμάζεται λόγω της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού, η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας -κατά πολλούς- αμφισβητεί τον πυρήνα της Ένωσης και όπως η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, δεν μπορεί να μείνει αναπάντηση.
Το σκηνικού που δημιουργείται, όμως, έχει ευρύτερες και αμεσότερες συνέπειες από αυτές που παράγει ο πόλεμος εξουσιών σε δικαστικό και πολιτικό επίπεδο. Αφή στιγμής, είναι κατά κοινή παραδοχή η εν λόγω απόφαση επιχειρεί να επιβάλλει γερμανικό έλεγχο στην ΕΚΤ, μέσω της χαλιναγώγησης της Bundsbank και της επίπληξης της γερμανικής κυβέρνησης, τότε, τίθεται εν αμφιβόλω η δυνατότητα της ΕΚΤ.
Η διελκυστίνδα αυτή, δεν αποκλείεται σύντομα να καταγραφεί στις αγορές, με τη μορφή του ελλείμματος αξιοπιστίας και την αμφισβήτηση αρμοδιότητας και δυνατότητας της ΕΚΤ. Στη φάση, όμως, που βρίσκεται τώρα η Ευρωζώνη, με την κρίση του κορονοϊού και την συνεπακόλουθη οικονομική κρίση, να προκαλούν κλυδωνισμούς σε κοινωνίες και κυβερνήσεις, τα περιθώρια είναι ασφυκτικά.
Η τρίμηνη διορία που έδωσε στην Bundestag το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, προκειμένου να συμμορφωθεί και παράσχει έγγραφα και διαβεβαιώσεις, που άπτονται του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, θέτει εκ των πραγμάτων ζήτημα αγνόησης της απόφασης και δημιουργεί κλεψύδρα, στο τέλος της οποίας ΕΚΤ, ΕΕ, ΔΕΕ και Γερμανία θα κλιθούν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να μετρηθούν.
Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για μια μάχη που θα έχει νικητές και ηττημένους. Ενδεχόμενος “τίμιος” συμβιβασμός θα αποδυναμώσει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και κεκτημένο, τη βάση άσκησης πολιτικής από την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα αποτελέσει, κατά πολλούς το πρώτο βήμα για το ξήλωμα του πουλόβερ της ΕΕ, επιτυγχάνοντας ζημιάς που ούτε το Brexit δεν επέφερε. Την ίδια στιγμή ΕΚΤ θα απονομοποιηθεί, άπαντες θα χρησιμοποιούν τα εθνικά δικαστήρια ια να αμφισβητούν και να επιτυγχάνουν καλύτερες συμφωνίες, περιπλέκοντας έτι περαιτέρω την ήδη σύνθεση διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, ενώ υπαναχώρηση του γερμανικού συνταγματικού Δικαστηρίου δεν είναι χωρίς κόστος για την γερμανική κυβέρνηση και το φιλοευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα.
Κλυδωνισμοί και… υψηλοί τόνοι
Οι υψηλοί τόνοι από ευρωπαϊκής πλευράς, όμως, μέχρι στιγμής έχουν συναντήσει την εκκωφαντική σιωπή του Βερολίνου, το οποίο φαίνεται ότι αναζητά λύσεις για να υπερβεί το αδιέξοδο που φαίνεται ολοένα και πιο κοντινό. ΕΚΤ και Βερολίνο προσπαθούν τις τελευταίες ημέρες να επαναπροσδιορίσουν τη στάση τους αναφορικά με την απόφαση του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου, ενώ ήδη από την Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, επιχείρησε να καθησυχάσει τους υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών της Ε.Ε., λέγοντας ότι θα βρεθεί μια λύση ώστε να συνεχίσει η Bundesbank να εμπλέκεται στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.
Το ενδεχόμενο ακόμη και να κινήσει “διαδικασία επί παραβάσει” του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της Γερμανίας, για την απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ (PSPP) το διάστημα 2015-18, εξετάζει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
“Παίρνω πολύ στα σοβαρά αυτή την υπόθεση”, αναφέρει η κυρία φον ντερ Λάιεν σε απαντητική επιστολή της προς τον γερμανό ευρωβουλευτή των Πράσινων Σβεν Γκίγκολντ, ο οποίος ζήτησε από την Επιτροπή να προσφύγει εναντίον της χώρας του. Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι η γερμανική απόφαση αυτή τη στιγμή αναλύεται ενδελεχώς και τονίζει ότι “επί τη βάσει αυτών των δεδομένων εξετάζουμε τα επόμενα βήματα, ακόμη και μια διαδικασία επί παραβάσει”. Η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου θέτει ζητήματα που άπτονται του πυρήνα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Η νομισματική πολιτική της Ένωσης αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα. Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπερτερεί του εθνικού δικαίου και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για το ίδιο θέμα είναι δεσμευτική για όλα τα εθνικά δικαστήρια, επισημαίνεται στην επιστολή, σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa).
Η επόμενη μέρα είναι… τώρα
Εξελίξεις αναμένονται πάντως αυτή την εβδομάδα, όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο παρουσιάσει την απόφασή του για τις αλλαγές στους κανόνες ασύλου που έχει εισάγει η Ουγγαρία, ανάμεσά τους και η κράτηση των αιτούντων άσυλο σε συγκεκριμένες ζώνες πάνω στα σύνορα και η ρύθμιση που προβλέπει την απόρριψη οποιουδήποτε αιτούνται έρθει από τη Σερβία.
Η προδικαστική απόφαση αναφέρει ότι η κράτηση προσφύγων και μεταναστών σε ζώνες «πρέπει να θεωρηθεί μη σύννομη». Η υπουργός Δικαιοσύνης της Ουγγαρίας, Τζούντιτ Βάργκα απάντησε επιμένοντας ότι οι κανονισμοί της χώρας συνάδουν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο, ενώ, αναφορικά με την γερμανική απόφαση δήλωσε ότι θέτει ένα προηγούμενο αναφορικά με την ανεξαρτησία του κάθε κράτους και πρόσθεσε ότι «το γεγονός ότι αντιστράφηκε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι πολύ σημαντικό».
