Ο τίτλος λίγο-πολύ σας βάζει στο κλίμα. Ας μη γελιόμαστε, ο κορονοϊός μπορεί φαινομενικά να «πάγωσε» τον πολιτικό χρόνο, αλλά τέτοιοι πάγοι λιώνουν πολύ γρήγορα. Οι πολιτικές εξελίξεις για την επαύριο της πανδημίας ήδη προγραμματίζονται και μεθοδεύονται, κι όταν μιλάμε για πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα αναφερόμαστε κατά κανόνα στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες, ιδίως όταν οι κυβερνήσεις είναι ισχυρές και μονοκομματικές.
Γράφει ο Κάλχας*
Η μοναδική καίρια μεταβλητή που μπορεί κατά τη γνώμη μου να επηρεάσει την αλληλουχία γεγονότων που θα προβλέψω στη συνέχεια είναι η πορεία της υγειονομικής κρίσης. Εφόσον όλα εξελιχθούν κατ’ ευχήν και μέχρι τα τέλη Απρίλη έως μέσα Μάη επανέλθουμε εν πολλοίς σε παραγωγικούς ρυθμούς έχοντας περιορίσει υποφερτά τον κίνδυνο μετάδοσης, λίγες επιφυλάξεις κρατώ για τα επικείμενα.
Ως πρώτο δεδομένο λαμβάνω την ολική υφεσιακή επαναφορά. Έγκυρες εξειδικεύσεις και ειλικρινείς εκτιμήσεις για την μεταπανδημική ελληνική οικονομία θα διαβάσετε αρκετές στο crisismonitor, δεν υπάρχει, συνεπώς, λόγος να υποδυθώ τον γκουρού των χρηματοοικονομικών. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι δεν βλέπω τι καλπάζει προς το μέρος μας. Κι όπως το βλέπω θα το πω: ο διάβολος θα χρειαστεί να σπάσει και τα δύο ποδάρια του για να αποφύγουμε ένα νέο 2010, και το ένα από τα δύο λέγεται Γερμανία. Συμπέρασμα πρώτο: η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα κληθεί να διαχειριστεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση στον εξαιρετικά βαρυσήμαντο και επιδραστικό τομέα της οικονομίας.
Ως δεύτερο δεδομένο λαμβάνω την ολική διπλωματική επαναφορά. Ο Ερντογάν αφήνει με κάθε τρόπο να γίνει κατανοητό προς πάσα κατεύθυνση ότι η πανδημία έχει απλώς αναστείλει προσωρινά τις τουρκικές κινήσεις στη μεσογειακή σκακιέρα. Κρίνοντας, λοιπόν, από το κλίμα που διαμορφώθηκε μέχρι και τον Φλεβάρη, η επάνοδος στην καθ’ ημάς κανονικότητα δε θα σημάνει ομαλότητα ως προς τις σχέσεις μας με τη γείτονα. Συμπέρασμα δεύτερο: η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα κληθεί να διαχειριστεί έναν πολυμέτωπο και δύσκολο αγώνα ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις της εξωτερικής πολιτικής.
Οι δύο αυτές προοπτικές για το αρκετά προσεχές μέλλον δημιουργούν εύλογες ανησυχίες στην Πειραιώς. Η ιστορία έχει δείξει ότι η φθορά είναι ο μεγαλύτερος και πιο απρόβλεπτος υπονομευτής των κυβερνήσεων στην Ελλάδα, και η φθορά είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με τις οικονομικές επιδόσεις και τις εξελίξεις στα εθνικά ζητήματα. Επιπλέον, η κυβέρνηση βλέπει κι έναν ακόμη ύφαλο στον εκλογικό νόμο. Οι προσεχείς εκλογές θα διενεργηθούν υπό καθεστώς απλούστερης αναλογικής, η οποία αυτονόητα δυσχεραίνει τη μονοκομματική αυτοδυναμία και προσανατολίζεται σαφώς σε πιο συνεργατικά σχήματα στη βάση προγραμματικών δηλώσεων. Η ΝΔ είχε εξαρχής και για τους δικούς της λόγους αντιτεθεί στον νόμο Σκουρλέτη, προτάσσοντας μονότονα την ανάγκη για «κυβερνησιμότητα». Τα αξιοσημείωτα ελλείμματα αυτής της επιχειρηματολογίας δεν είναι του παρόντος, ωστόσο η επίμονη ταύτιση της κυβερνητικής σταθερότητας με τον αυτοδύναμο μονοκομματισμό αποτελεί τον μετρονόμο των επόμενων κινήσεων.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει ότι προς το παρόν κρατά τρία πολύ ισχυρά χαρτιά: την διαφαινόμενη επιτυχή διαχείριση του ελληνικού σκέλους της πανδημίας, τη μάλλον πρωτοφανή υποστήριξη της κυβέρνησης και των επιλογών του από τα ΜΜΕ, και μια μείζονα αντιπολίτευση που δείχνει ακόμη μουδιασμένη από το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουλίου. Γνωρίζει, όμως, και κάτι ακόμη: ότι αυτά τα χαρτιά έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης. Η λογική της πολιτικής σκοπιμότητας σπανίως διαψεύδεται στη χώρα μας. Τούτο συνεπάγεται ότι ο πρωθυπουργός θα σπεύσει «εμπρόθεσμα» να κεφαλαιοποιήσει τη συμφέρουσα για εκείνον παρούσα δυναμική, αλλά και να προλάβει τη φθορά που μοιραία, επιτακτικά και πολύ σύντομα θα του χτυπήσει την πόρτα. Η ανανέωση της λαϊκής εντολής έχει νόημα μόνο αν έρθει πριν γίνουν αισθητά τα απόνερα της πανδημίας στους υπόλοιπους τομείς, και μόνο αν εξασφαλίσει αυτοδυναμία στην κυβερνώσα παράταξη.
Δύσκολη εξίσωση; Όχι ιδιαίτερα. Βήμα πρώτο η προκήρυξη εκλογών αμέσως μετά το καλοκαίρι και πριν γίνει σούμα στη λυπητερή της οικονομίας. Βεβαίως, για πρόωρη διάλυση της Βουλής απαιτείται από το Σύνταγμα επίκληση σπουδαίου λόγου που συνίσταται στην αντιμετώπιση εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας. Εδώ ο Σουλτάνος θα γίνει άθελά του καταλύτης. Ο κ. Μητσοτάκης θα επικαλεστεί εμπροσθοβαρώς τα ελληνοτουρκικά και στο περιθώριο την οικονομία, τονίζοντας σε κάθε ευκαιρία την αποτελεσματική διαχείριση της πρώτης μεγάλης κρίσης που βρέθηκε στον δρόμο του. Το περισσότερο συναισθηματικό και λαϊκίζον παρά δικαιολογημένα ρητορικό ερώτημα «φαντάζεστε να κυβερνούσε ο Τσίπρας όταν μας χτύπησε η πανδημία;» έχει ήδη εμπεδωθεί ως επικοινωνιακή παρακαταθήκη και δίνει τον τόνο της προεκλογικής καμπάνιας, οπότε και θα επαναληφθεί σε διάφορες παραλλαγές: «φαντάζεστε να κυβερνήσει ο Τσίπρας τώρα που έρχεται κρίση;» ή «φαντάζεστε τον Τσίπρα που ξεπούλησε τη Μακεδονία και μας έδεσε χειροπόδαρα να χρειαστεί να διαχειριστεί έναν Ερντογάν;», κ.ο.κ.
Τις εκλογές των αρχών του φθινοπώρου θα τις κερδίσει η Νέα Δημοκρατία, πιθανότατα καταφέρνοντας να διατηρήσει την ψαλίδα της διαφοράς από τον ΣΥΡΙΖΑ στα επίπεδα του περασμένου Ιουλίου. Ακόμη κι έτσι, όμως, αυτοδύναμη κυβέρνηση δε θα μπορέσει λόγω αριθμητικής και δε θα θελήσει λόγω συσχετισμών να σχηματίσει, αφού η συνεργασία με την κοινοβουλευτικά παρούσα Ελληνική Λύση θα εντείνει τις ενδοπαραταξιακές αντιδράσεις του καραμανλικού μπλοκ και των μετριοπαθών, που ήδη ενοχλούνται αρκετά από τον Άδωνι Γεωργιάδη και την alt-right πτέρυγα, καθώς και από τον τρόπο που επιλέγουν να πολιτεύονται και τις θέσεις που εκφράζουν. Άλλωστε, γιατί να μοιραστείς σήμερα την εξουσία όταν σε έναν μήνα θα μπορείς να την ασκείς σόλο; Για κίνδυνο κυβέρνησης συνασπισμού της αντιπολίτευσης ούτε λόγος, καθώς αφενός το ΚΚΕ δεν θα ανταποκριθεί σε οποιοδήποτε κάλεσμα και αφετέρου η επανείσοδος του ΜέΡΑ25 δεν είναι ακριβώς βέβαιη.
Η μόνη διαθέσιμη προοπτική που θα απομένει, συνεπώς, θα είναι η άμεση επαναπροσφυγή στις κάλπες, με νέο εκλογικό νόμο και σημαντικά ενισχυμένο μπόνους εδρών στον νικητή. Και σ’ αυτή την εκλογική διαδικασία θα επικρατήσει η Νέα Δημοκρατία, με δυνατότητα πλέον να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση και με τον αέρα της κλισέ «νωπής λαϊκής εντολής» να επανεκκινήσει τον κυβερνητικό της προγραμματισμό, αγοράζοντας φθηνά μια παράταση αφθαρσίας.
Για το μέλλον των υπόλοιπων κομμάτων θα μιλήσουμε προσεχώς. Καλή δύναμη και πολλή υπομονή για όσα έρχονται.
* Στήλη πολιτικού σχολιασμού. Ειδικοί συνεργάτες επιλέγουν, θέματα και ψευδώνυμα
