Το πρόβλημα με τα οικονομικά σενάρια για την εξέλιξη του κορονοϊού, είναι ότι βασίζονται στις πλέον αισιόδοξες επιστημονικές προβλέψεις, ενώ οι αναλυτές εμφορούνται από ενοχικά σύνδρομα απέναντι σε αγορές και πολιτικούς, έχοντας στην πλάτη τους αστοχίες και αντιμετωπίζοντας lobbying από πελάτες που διαθέτουν κρατικά και εταιρικά ομόλογα, δάνεια και επενδυτικά χαρτοφυλάκια.
Διαχρονικά, οι οίκοι αναμορφώνουν τους αλγόριθμους προβλέψεων μετά τις εξελίξεις, καθιστώντας τις εκθέσεις τους τροχιοδεικτικές και ενδεικτικές αλλά μόνο ex post αποτυπώνουν την κατάσταση στις πραγματικές της διαστάσεις.
Πριν δύο εβδομάδες το υπουργείο Οικονομικών προέβλεπε μηδενική ανάπτυξη για την Ελλάδα και το χειρότερο σενάριο ξένου οίκου ύφεση 3-5%, ενώ το ακραίο σενάριο ύφεση 8%, με τους δημοσιογράφους να κάνουν λόγο για παροδικές συνέπειες και αντίδραση ελατηρίου στη συνέχεια. Τώρα, τα δεδομένα και οι προοπτικές επιδεινώνονται, καθώς τα ποιοτικά στοιχεία αξιολογούνται και η αλυσίδα μετάδοσης προσδιορίζεται.
Οίκοι, δημοσιογράφοι και πολιτικοί παρουσιάζουν την κρίση του covid-19 ως σοκ, αλλά περιορισμένης διάρκειας, λαμβάνοντας ως δεδομένη την προοπτική εξεύρεσης ευρείας χρήσης και αποτελεσματικής αγωγής, εμβολίου και την εποχικότητα του ιού. Πρόκειται όμως για υποθέσεις.
Οι αγορές, από την άλλη πλευρά, βλέπουν ευκολότερα το αρνητικό σενάριο, καθώς καλούνται να αποτιμήσουν σε real time τις εκατόμβες νεκρών, τα σχόλια των επιστημόνων, τις ελλείψεις των συστημάτων Υγείας και την ψυχολογία της ανασφάλειας.
Όπως έχει κατ ε[ανάληψη επισημάνει το Crisis Monitor, ο μόνος ανοδικός δείκτης στα χρηματιστήρια είναι αυτός της μεταβλητότητας, ο VIX, καθώς οι ενέσεις ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες και τα σχέδια στήριξης από τις κυβερνήσεις γίνονται discount εντός 24ωρου.
Τα σενάρια
Tα χειρότερα σενάρια για την “Καθημερινή”, στις 23 Μαρτίου, συνοψίζονταν στις δηλώσεις του επικεφαλής αναλύσεων της Danske Bank, Τζενς Πίτερ Σόρενσεν, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η αναβάθμιση της Ελλάδας φέτος έχει πιθανότατα βγει από το τραπέζι, ωστόσο εάν κοιτάξουμε την Πορτογαλία, η οποία διατήρησε τις θετικές προοπτικές από την S&P παρά την κρίση λόγω κορωνοϊού, έτσι μπορεί και η Ελλάδα να διατηρήσει το θετικό outlook από τις S&P και Fitch.
Επίσης, πάλι στην “Καθημερινή” η επικεφαλής αξιολογήσεων του οίκου DBRS, Νίκολα Τζέιμς, αναφέρει
«Οπως σε όλες τις χώρες, η κρίση του κορωνοϊού θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην οικονομία της Ελλάδας, ιδιαίτερα στον τουριστικό κλάδο, και θεωρούμε ότι η ύφεση είναι εξαιρετικά πιθανή για τη χώρα φέτος»,
Στο ίδιο μήκος κύματος, σήμερα, ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης, Scope Ratings, που αξιολογεί την Ελλάδα με ΒΒ/ θετικές προοπτικές, σε έκθεση που δημοσιεύει το Euro2day, επισημαίνει ότι η χώρα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στο σοκ από την πανδημία του Covid-19, εξαιτίας της υψηλής εξάρτησης της οικονομίας από τον τομέα του τουρισμού που έχει πληγεί σοβαρά, αλλά και το υψηλό ποσοστό αυτοαπασχόλησης που εμφανίζει η οικονομία.
Επίσης, ο οίκος επισημαίνει ότι αδύναμος πυρήνας κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών και το ακόμη υψηλό βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων περιορίζουν τις ικανότητες τους να υποστηρίξουν την ευρύτερη οικονομία.
Τούτων δοθέντων, οι αναλυτές του οίκου προβλέπουν πλέον ύφεση 7% για το τρέχον έτος.
Η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος
Αυτό που δεν αναφέρει ο οίκος όμως, είναι η καταβαράθρωση του προφίλ των δανειοληπτών, φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, η νομοτελειακή δημιουργία νέας γενιάς κόκκινων δανείων, η περαιτέρω αποδυνάμωση των τραπεζών, έστω κι αυτό γίνεται με την άδεια -ή ακόμα και τις ευλογίες της ΕΚΤ και τις συνέπειες στο κλίμα και τις ήδη αδύναμες ξένες επενδύσεις.
Τα μέτρα στήριξης που έχει μέχρι τώρα ανακοινώσει η κυβέρνηση είναι ad hoc, εστιάζονται στην ανάσχεση του αντίκτυπου και δεν λαμβάνουν πρόνοια όμως για την ανάκαμψη. Επίσης, η δράση σε ευρωπαίκό επίπεδο είναι ελλιπής τόσο σε εύρος όσο και
Ακόμα και η επιδερμική προσέγγιση των στοιχείων αυτών, αρκεί για να οδηγήσει σε υποβάθμιση προοπτικών.
Επίσης, ελάχιστες είναι οι αναφορές στην ανεργία, η οποία εκρυγνείεται ανά τον κόσμο και στην Ελλάδα, τις επιπτώσεις του νέου είδους ανασφάλειας στη ζήτηση, την κατανάλωση, την αποταμίευση και τα ασφαλιστικά προγράμματα, καθώς και στην εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα.
Τέλος. στις αναλύσεις υποεκτιμάται ο παράγοντας της διάψευσης των προσδοκιών, ανάκαμψης που βιώνουν οι Έλληνες.
Τη γλιτώνει το… Δημόσιο
Ο οίκος αξιολόγησης σπεύδει να σημειώσει ότι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους είναι θωρακισμένη ως ένα βαθμό από την τρέχουσα αστάθεια των κεφαλαιαγορών, δεδομένου ότι μεγάλο μερίδιο του χρέους κατέχεται από τους επίσημους πιστωτές, με πολύ μεγάλη μέση διάρκεια λήξης και σημαντική αποθεματοποίηση μετρητών.
Τέλος, η Scope Ratings αξιολογεί πολύ θετικά την πρόσφατη ένταξη των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την πανδημία από την ΕΚΤ.
Το σενάριο για τον covid-19
Σύμφωνα με το μαθηματικό μοντέλο του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πάτρας, Γιώργου Ανδρουλάκη, τα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση πέτυχαν να “αγοράσουν” χρόνο 8-12 ημερών, ο οποίος αποτιμάται θετικά για την αποτελεσματική, από πλευράς ΕΣΥ, διαχείριση της κρίσης. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η αποδρομή του ιού θα καθυστερήσει τουλάχιστον τόσο, επεκτείνοντας την περίοδο πίεσης σε οκτώ εβδομάδες.
Ο λοιμωξιολόγος του υπουργείου Υγείας, Σωτήρης Τσιόδρας, επισημαίνει ότι τα μέτρα είναι αποτελεσματικά και ότι το σύστημα ανταποκρίνεται. Αυτό επιβεβαιώνουν, παρά την κριτική, τα στοιχεία. Καθώς οι θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων κινούνται στην περιοχή του 5, παραμένοντας σε αρκετά χαμηλά επίπεδα, συγκριτικά με άλλες χώρες εντός και εκτός της ΕΕ. Ωστόσο, η κατάσταση αναμένεται να οξυνθεί, καθώς ο ιός θα πλησιάζει στην κορύφωση.
Επίσης, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να δείχνουν ύφεση της μεταδοτικότητας ή της συμπτωματολογίας λόγω ανόδου της θερμοκρασίας.
Τέλος, ακόμα και τώρα, δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη ο παράγοντας της διείσδυσης του κορονοϊού στις γειτονικές με την Ελλάδα χώρες,. Ενδεχόμενη αποκατάσταση των οδικών και θαλασσίων και αεροπορικών διασυνδέσεων, όποτε κι αν αυτή δρομολογηθεί, θα φέρει νομοτελειακά δεύτερο κύμα της επιδημίας, το οποίο θα είναι μαζικότερο.
