Το προσφυγικό εκτραχύνεται, πάλι, τα συντηρητική ανατανακλαστικά των τοπικών κοινωνιών ενεργοποιούνται, ενώ την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να διαχειριστεί την έξαρση, με κινήσεις προσέγγισης προς την Τουρκία και καταστολής μεταναστών και προσφύγων στο εσωτερικό, κινήσεις που θα μπορούσαν όμως να αποδειχθούν μπούμερανγκ.
Μπορεί η υπερβάλλουσα καταστολή, οι απειλητικές δηλώσεις προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να διασώζουν πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης, εν τούτοις όμως, πρόκειται για μέτρα που επενδύουν στον κοινωνικό αυτοματισμό και εδραιώνουν την ανασφάλεια της πολιτικής ηγεσίας. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με την όψιμη επανέναρξη του διαλόγου για το Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την Τουρκία, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προοπτική σταθεροποίησης και εκτόνωσης του προβλήματος.
Η κυβέρνηση αν και επιχειρεί να κατευνάσει τις εξουθενωμένες τοπικές κοινωνίες και να στείλει μηνύματα αποτροπής σε πρόσφυγες και μετανάστες, στην πραγματικότητα, αναγνωρίζει την αποτυχία του μοντέλου διαχείρισης του προσφυγικού και καταφεύγει στην άγρια καταστολή, προσφέροντας τροφή στην ακροδεξιά που έχει τοποθετηθεί στρατηγικά για να επωφεληθεί από τέτοιες εξάρσεις και τις αναμενόμενες κυβερνητικές αντιδράσεις.
Παράλληλα, η επανέναρξη των συζητήσεων για τα ΜΟΕ με την Τουρκία, αν και πρόκειται για διαδικασία που δεν είχε ουσιαστικά ανασταλεί, υπό τις παρούσες συνθήκες της έξαρσης του προσφυγικού και των συνεπακόλουθων κοινωνικών εντάσεων στα νησιά και την ενδοχώρα, εκλαμβάνεται ως κίνηση κατευνασμύ προς την Άγκυρα.
Οι πιέσεις όμως, της Τουρκίας σε όλα τα μέτωπα ενισχύουν τα ερείσματα της ακροδεξιάς, η οποία εκμεταλλευόμενη τις “επιτυχίες” της σε τοπικό επίπεδο, όπως αυτές αντανακλώνται στην ασύμμετρη καταστολή, την εκτροπή της κυβέρνησης από τις mainstream πολιτικής της ΕΕ και την υιοθέτηση πρακτικών που προσομοιάζουν με αυτές που ζητούν οι χώρες του Βίζεγκραντ, φαίνεται ότι αναπτύσσει εκ νέου δυναμική παρέμβασης στις πολιτικές εξελίξεις.
Εκρηκτικό μίγμα
Ο συνδυασμός της ισχυροποίησης της εγχώριας ακροδεξιάς και έξαρσης της τουρκικής προκλητικότητας και του αναθεωρητισμού, όμως, ενισχύουν τη σκληρή Δεξιά στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, αποθαρρύνοντας ενδεχόμενες προσπάθειες για “πολιτικό ξεκαθάρισμα” που έχει ζητήσει κατ΄επανάληψη η ΕΕ από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις, όμως, έχουν ήδη κουράσει φίλους, εταίρους και συμμάχους και τα περιθώρια διαχείρισης στενεύουν. Οι πρώτες ενδείξεις ξένων παρεμβάσεων και μάλιστα μετά από ελληνικό αίτημα προς τις ΗΠΑ, είχαν ως αποτέλεσμα δηλώσεις ίσων αποστάσεων από τον Τραμπ. Ακόμα χειρότερο είναι το σκηνικό που καλείται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα στην ΕΕ, καθώς έχοντας απομακρυνθεί από την ενιαία γραμμή σε κρίσιμα ζητήματα, δεν διαθέτει ικανές προσβάσεις για την προώθηση των αιτημάτων της, όπως φάνηκε με την απουσία από τη Διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη.
Η ταυτόχρονη προσπάθεια αναδιάταξης του μπλοκ συμμάχων της Ελλάδας, εν μέσω αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων, δημιουργεί επίσης επιπλοκές, κενά κάλυψης και δίνει χώρο στην Τουρκία να επιδιώξει ενεργητικά συμμαχίες που πριν ήταν “απαγορευμένες” στην ΕΕ.
Τα μέτρα της κυβέρνησης
Με την επανασύσταση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου η κυβέρνηση επιχείρησε να ανοίξει εκ νέου τους διαύλους επικοινωνίες με την ΕΕ, αναλαμβάνοντας εν συνεχεία πρωτοβουλίες για την άμβλυνση των τριβών που είχαν δημιουργήσει προγενέστερα μέτρα.
Σε αυτό το πλαίσιο η ελληνική κυβέρνηση επανεξετάζει τις εξαγγελίες για κλειστά κέντρα κράτησης, τα οποία μετονομάζει σε “ελεγχόμενης διαβίωσης”, χωρίς ωστόσο να έχει σαφές και πλήρες σχέδιο για την εγκατάσταση, την οργάνωση και τη λειτουργία τους. Παράλληλα, αναθεώρησε άρδην την απόφαση διακοπής χορήγησης ΑΜΚΑ σε αιτούντες άσυλο, καθώς έχανε κοινοτικούς πόρους τη στιγμή που οι ροές αυξάνονταν και αιτήματα ασύλου το ίδιο. Χωρίς ΑΜΚΑ ήταν αδύνατος ο εντοπισμός και ταυτοποίηση των μεταναστών και τα ελληνικά στοιχεία για τους πρόσφυγες που υπάρχουν θεωρούνταν εν μέρει ανυπόστατα, με αποτέλεσμα να μην αποδεσμεύονται τα αναμενόμενα κονδύλια και να μη χορηγείται η απαιτούμενη υλικοτεχνική υποστήριξη.
Μετά από την ενημέρωση της ΕΕ και ιδιαίτερα της Γαλλίας για τις πρωτοβουλίες αυτές, το Παρίσι μεσολάβησε στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου, για τον διπλασιασμό του υπάρχοντος προσωπικού, το οποίο ωστόσο είχε μειωθεί νωρίτερα.
Η ελληνική κυβέρνηση όμως, πιεζόμενη από τις κοινωνικές αντιδράσεις και εκ των έσω, ανακοίνωσε και μέτρα που προκαλούν νέες αντιδράσεις σε μερίδα χωρών της ΕΕ, οι οποίες έχουν όμως καθοριστικό ρόλο και λόγο στη νομή και διαχείριση των κονδυλίων. Η εξαγγελία του “πλωτού φράχτη” στη Λέσβο, χωρίς τις απαραίτητες διεργασίες και μελέτες, αποτελεί σημείο τριβής με τους εταίρους, ενώ προβλήματα δύναται να δημιουργηθούν από τον τρόπο χειρισμού και αντιμετώπισης των ΜΚΟ.
