Σε γραμμική τροχιά κλιμακούμενης όξυνσης των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα επιμένει η τουρκική πολιτική ηγεσία με τον Ταγίπ Ερντογάν, τον Μελβούτ Τσαβούσογλου και τον Χουλουσί Ακάρ να επιχειρούν τη δημιουργία κλίματος ασφυξίας, με μπαράζ δηλώσεων, απροκάλυπτων απειλών και παρασκηνιακών κινήσεων.
Η Τουρκία επιλέγει στρατηγικά να ενεργοποιήσει όλα, σχεδόν, τα ανοιχτά μέτωπα στα ελληνοτουρκικά και να εργαλειοποιήσει το προσφυγικό, θέτοντας την ελληνική κυβέρνηση σε defensive mode, με βασικό αντικείμενο τον περιορισμό των ζημιών. Όσο όμως παρατείνεται αυτό το σκηνικό, περιορίζει τον χώρο και τις επιλογές της ελληνικής πλευράς, δημιουργώντας αίσθημα πολιτικής ασφυξίας,
Παράλληλα, η Άγκυρα εφαρμόζει και σχέδιο εσωτερικής αποσταθεροποίησης της ελληνικής κυβέρνησης εκμεταλλευόμενη την πίεση που ασκεί η αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στα νησιά και στην ενδοχώρα, καθώς και το κλίμα που δημιουργείται από τη διαρκή και εκθετική προβολή των τουρκικών προκλήσεων από τα ελληνικά media, ιδιαίτερα μάλιστα στο πολιτικό και κομματικό ακροατήριο της κυβέρνησης.
Ασύμμετρες απειλές
Ενδεικτικό της απρόβλεπτης τροπής που μπορούν να λάβουν οι τουρκικές προκλήσεις είναι το περιστατικό “τύπου Ιμίων” που καταγράφηκε στον Έβρο, όταν Τούρκοι ύψωσαν τουρκική σημαία σε ελληνική νησίδα, η οποία αν και υπεστάλη άμεσα, αξιολογείται ως νέο επίπεδο πιέσεων. Η άγκυρα επίσης, φαίνεται ότι παράλληλα και με στόχο το ακραίο stress test της ελληνικής κυβέρνησης, χαλάρωσε τους ελέγχους και αυξάνοντας τις προσφυγικές ροές.
Στην επιθετική προώθηση των τουρκικών αξιώσεων συμβάλλει βέβαια και η -δοκιμασμένα- νωχελική στάση της ΕΕ, που εμφανίζεται απρόθυμη να απαντήσει καταλυτικά και έγκαιρα.
Έχοντας θέσει την Ελλάδα σε μέγγενη πιέσεων, ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί με πρωτοβουλίες του να δημιουργήσει αίσθηση αδιεξόδου στην ελληνική κυβέρνηση, προβάλλοντας ως μοναδική διέξοδο τις διμερείς διαπραγματεύσεις, μέσω των οποίων θέλει να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις και το ρόλο της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί τώρα με διαρκείς εμφανίσεις αφενός να καρπωθεί ο ίδιος πολιτικά και πρώιμα τις εξελίξεις, ενώ παράλληλα με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να εξαναγκάσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να του απαντήσει ευθέως, ανοίγοντας έτσι διάλογο, ο οποίος θα εδραιώσει τα τετελεσμένα.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι τελευταίες αναφορές και παρουσιάσεις με χάρτες που έκανε ο Τούρκος πρόεδρος “διαφημίζοντας” το Μνημόνιο με τη Λιβύη και προβάλλοντας στις περιοχές που εγείρει η αξιώσεις η Τουρκία. Παράλληλα, ο Ταγίπ Ερντογάν για να αποδείξει την ισχυρή πολιτική βούληση για την προώθηση των εξορύξεων στην περιοχή επανέλαβε τις δηλώσεις για αγορά τρίτου γεωτρύπανου, ενώ την ίδια στιγμή η Άγκυρα εκδίδει navtex για ασκήσεις σε ολόκληρο το εύρος της διεκδικούμενης ΑΟΖ.
Εκ των βασικών στόχων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως έχει κατ επανάληψη επισημάνει το Crisis Monitor είναι η αναβάθμιση της διαπραγματευτικής θέσης απέναντι σε ΗΠΑ και ΕΕ, μέσω της απόκτησης καταλυτικού ρόλου στη χάραξη και υλοποίηση του ανατολικού ενεργειακού διαδρόμου της Ευρώπης, στον οποίο εντάσσεται και ο East Med, που ξεκινά από το Ισραήλ. Ο σχεδιασμός αυτός, τυγχάνει και της αποδοχής της Μόσχας, καθώς περιπλέκεται η κατάσταση και η Ευρώπη δεν θα έχει άλλη επιλογή παρά να αυξήσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία, που έως τώρα έχει αποδειχθεί αξιόπιστος ενεργειακός εταίρος. Έτσι, η ΕΕ απομακρύνεται από τις ΗΠΑ και ενδεχομένως να συγκρουστεί με την Ουάσιγκτον, εξέλιξη που θα συμβάλλει στην περαιτέρω ενίσχυση της θέσης της Ρωσίας.
Το παιχνίδι Ερντογάν
Θέλοντας να σώσει τα προσχήματα ο Ταγίπ Ερντογάν, σε συνέντευξη που παραχώρησε είπε ότι η Τουρκία κινείται σε «ειρηνικό πλαίσιο» και δήλωσε έτοιμος να ανοίξει ξανά τα κανάλια διαλόγου με την Ελλάδα.
«Το είπα και στον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη. Του είπα πως πρέπει να γίνει μια καινούρια αρχή μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, πρέπει να σημειώσω πως δε λάβαμε θετική απάντηση»,
είπε, δημιουργώντας έτσι την παγίδα, καθώς στην περίπτωση που απαντήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τότε η στάση του θα εκληφθεί ως διαλλακτική και ότι αποδέχεται τον διάλογο επί της βάσης που τον τοποθετεί ο Ταγίπ Ερντογάν, υπαναχωρώντας από τις πάγιες ελληνικές θέσεις και αποδεχόμενος τα τουρκικά τετελεσμένα.
Τη διεθνή νομιμότητα επικαλείται ο Τσαβούσογλου
Το σκηνικό συμπληρώνουν οι τοποθετήσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μελβούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος επιχειρεί τώρα να εγκαλέσει την ελληνική κυβέρνηση ενώπιον του διεθνούς παράγοντα, για την προσπάθεια διπλωματικής απομόνωσης και πολιτικής υπονόμευσης της κυβέρνησης της Λιβύης (GNA), χαρακτηρίζοντας τις επαφές της Ελλάδας με τη διοίκηση του στρατάρχη της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ είναι «μη νόμιμες».
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας τόνισε πως η μόνη νόμιμη κυβέρνηση στη Λιβύη είναι η αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Φαγιέζ αλ Σάρατζ με έδρα την Τρίπολη.
«Αν η Ελλάδα επιθυμεί να κάνει κάτι (με τη Λιβύη), στην πραγματικότητα πρέπει να έρθει σε επικοινωνία με την Τρίπολη»,
τόνισε ο Τσαβούσογλου σε ομιλία του σε μια συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μαζί με τον Αφγανό ομόλογό του στην Άγκυρα.
Βέβαια, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, επιλέγει να αγνοήσει την επιστολή απονομιμοποίησης της κυβέρνησης του Σάρατζ από τον πρόεδρο της Βουλής που πρόσκειται στον Χαφτάρ, καθώς και το Δίκαιο της Θάλασσας, επιβεβαιώνοντας έτσι την επιλεκτική και κατά το δοκούν ανάγνωση και συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες. Η τακτική αυτή, αν και προδίδει εγγενείς αντιφάσεις, στην πραγματικότητα είναι συνειδητή και αποτελεί επίδειξη αποφασιστικότητας και προβολή της εσωτερικής αντίληψης ότι η Τουρκία είναι περιφερειακή υπερδύναμη,
