Το NATO έχει πάψει να αποτελεί μια μεγάλη αγαπημένη οικογένεια πολλά χρόνια πριν από τον Τραμπ, κι αυτό συνέβαινε για πλειάδα λόγων. Τώρα, όμως, οι αντιπαραθέσεις είναι πρόδηλες, δημόσιες και παράγουν ειδήσεις, ενώ στο παρελθόν εκδηλώνονταν παρασκηνιακά και γίνονταν αισθητές μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Τραμπ και Μακρόν στο Λονδίνο μπροστά στις κάμερες έδειξαν να “βγάζουν τα γάντια” όταν αναφέρθηκαν στον επαναπατρισμό των Ευρωπαίων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους και στην ευρύτερη κατάσταση και τη δύναμη που διατηρεί το IS σε Συρία και Ιράκ. Η αντιπαράθεση είχε ενδιαφέρον γιατί είχε ένταση, τέτοια που μέχρι στιγμής μόνο ο Τραμπ και ο Ερντογάν εκδηλώνουν, ο Μακρόν, τώρα, έδειξε ότι μπορεί και αυτός να παίξει στο ίδιο… θεατρικό.
Στη σύντομη κουβέντα που είχαν μπροστά στις κάμερες ο Αμερικανός πρόεδρος, ενδεχομένως προσπαθώντας να αιφνιδιάσει τον Γάλλο ομόλογό του, ανέφερε
«έχουμε πολλούς μαχητές του Ισλαμικού Κράτους που είναι από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία. Θα θέλατε μερικούς μαχητές του ISIS; Θα μπορούσα να σας τους δώσω».
Η απάντηση του Γάλλου προέδρου ήταν άμεση με τον Μακρόν να σημειώνει
«ας είμαστε σοβαροί. Ο βασικός κίνδυνος δεν είναι οι ξένοι μαχητές, αλλά το γεγονός ότι δεν έχει τελειώσει ο πόλεμος κατά του Ισλαμικού Κράτους».
Ο Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του σχολίασε
«γιαυτό είναι μεγάλος πολιτικός. Αυτή ίσως είναι μία από τις καλύτερες μη απαντήσεις που έχω ακούσει».
Ο Μακρόν είχε προκαλέσει, ηθελημένα όπως παραδέχθηκε ο ίδιος, δηλώνοντας πριν τη Σύνοδο Κορυφής του NATO ότι η Συμμαχία είναι “εγκεφαλικά νεκρή”, για να λάβει απάντηση από τον Ερντογάν ότι “είναι ο ίδιος εγκεφαλικά νεκρός”.
«Προκάλεσαν κάποιες αντιδράσεις οι δηλώσεις μου, αλλά εμμένω σε αυτές. Δεν είναι μόνο πόσα χρήματα δαπανά κάθε χώρα. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι είναι το NATO»
δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν προτού ασκήσει κριτική και προς την Άγκυρα σημειώνοντας ότι
«δεν υπάρχει κοινή ερμηνεία για την τρομοκρατία. Η Τουρκία παλεύει ενάντια σε ανθρώπους που πολέμησαν στο πλευρό μας το Ισλαμικό Κράτος. Κάποιες φορές συνεργάζεται με παρακλάδια του ISIS και αυτό είναι ένα στρατηγικό ζήτημα».
Στον Μακρόν απάντησε και ο Τραμπ, με μικρή καθυστέρηση, χαρακτηρίζοντας τα σχόλια του Γάλλου προέδρου “απαξιωτικά”. Αυτή ήταν η μεγάλη αντιστροφή! Ο Μακρόν ούρλιαξε και ο Τραμπ… ψιθύρισε, δεν απάντησε καν μέσω του twitter αλλά απευθείας. Με εξαίρεση την παρέμβαση του Ερντογάν, ο οποίος ήθελε να ανοίξει μέτωπο με τον Μακρόν για τους χειρισμούς στη Συρία, το διεθνές σκηνικό έδειξε να έχει τη δυνατότητα ισορροπίας, ακόμα κι όταν παραπάνω από ένας ηγέτες δοκιμάζουν ακραίες πρακτικές.
Η ιστορία όμως δεν είναι ολόκληρη αν εστιάσει κανείς στο κεφάλαιο ISIS, ο Τραμπ έδωσε μια αίσθηση της ευρύτερης εικόνας λίγο πριν τη συνάντηση με τον Μακρόν, όταν δήλωσε αναφερόμενος στον Μακρόν το ζήτημα είναι η προστασία της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Γαλλίας.
«Τον κοιτώ (τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν) και λέω ότι χρειάζεται προστασία περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο»,
είπε ο Τραμπ, πριν τη σύνοδο και δεν είχε άδικο. Αυτό είναι όμως γνωστό, ωστόσο, το πρόβλημα πάλι δεν εξαντλείται, ούτε εστιάζεται εκεί.
Στη μεγαλύτερη εικόνα φαίνεται η απεγνωσμένη προσπάθεια των Τραμπ και Μακρόν να γράψουν πολιτικά κατορθώματα στο ενεργητικό τους, να κερδίσουν φίλους και να κάνουν αξιόπιστους εχθρούς. Είναι η γνωστή πολιτική των μεγάλων δυνάμεων ώστε να επιτυγχάνεται η επιδιωκόμενη ισορροπία δυνάμεων, τη στιγμή που πληθαίνουν οι ενδείξεις ανισορροπιών και εγγενών προβλημάτων. Για το λόγο αυτό, ο Ταγίπ Ερντογάν, που έθεσε τα μεγαλύτερα και σοβαρότερα ζητήματα στο τραπέζι δεν βρήκε αντίστοιχη δημοσιότητα.
Υπάρχουν και ανοιχτά μέτωπα, στο εμπόριο, στη γεωπολιτική και γεωοικονομική σκακιέρα (σσ Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειος) και κυρίως στην ενέργεια (LNG, fracking, αγωγοί). Τα ενεργειακά, όμως, εξαρτώνται κυρίως από τη Γερμανία και τη Ρωσία, όπου παίζεται ένα εντελώς διαφορετικό παιχνίδι.
Ντόναλντ Τραμπ και Εμμάνουελ Μακρόν είχαν από καιρό αποφασίσει να κλέψουν την παράσταση της Συνόδου Κορυφής, όπως έπραξαν στη Σύνοδο του Παρισιού, των Βρυξελλών και σε άλλα φόρα, όπου παραβρίσκονται.
Αμφότεροι προβάλλουν την εικόνα του ηγέτη αντίθετων και αντικρουόμενων κόσμων, επιχειρώντας να πολώσουν γύρω τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Μπρούνο Λεμέρ, ζήτησε στήριξη από τους Ευρωπαίους για την αναδιάταξη του NATO.
Η αναθεωρητική στάση του Μακρόν σε αυτό το μέτωπο ανάγκασε τον Τραμπ να γίνει κομφορμιστής, δηλώνοντας πριν τη σύνοδο ότι πλέον είναι υποστηρικτής, γιατί το NATO επιδεικνύει μεγάλη ευελιξία.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει αυτή την περίοδο και στον ΠΟΕ, με τα άρθρα στα διεθνή media να διερωτώνται για την αποτελεσματικότητα του, να θέτουν ζήτημα αλλαγής. Αντίστοιχο θέμα άνοιξε στο παρελθόν και με αφορμή την Ελλάδα στο ΔΝΤ, αλλά έκλεισε γρήγορα, όταν φάνηκε ότι η Κίνα καραδοκούσε με την τράπεζα των BRICS.
Τραμπ-Μακρόν: Αγαπούν να μισιούνται
Στο παρελθόν ο Μακρόν έχει προσπαθήσει να γεφυρώσει τις διαφορές με τον Τραμπ. Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και κατόπιν από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, εκείνος τόνισε ότι είναι αναγκαία η εποικοδομητική συνεργασία με την Ουάσινγκτον.
Καθώς υπάρχει η πιθανότητα ο Τραμπ να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ και δεδομένου ότι ο Μακρόν θα παραμείνει πρόεδρος της Γαλλίας τουλάχιστον μέχρι το 2022, και οι δύο επιθυμούν να διασφαλίσουν ότι η διαμάχη τους δεν θα καταλήξει σε πικρό χωρισμό.
Αν το δώρο που έκανε κάποτε ο Μακρόν στον Τραμπ συμβολίζει τη σχέση τους, τότε ο οιωνός δεν είναι καλός. Τον Απρίλιο του 2018, όταν ο Γάλλος πρόεδρος επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον, τα δυο ζεύγη φύτεψαν μαζί μια μικρή βελανιδιά στον κήπο του Λευκού Οίκου. Λίγες ημέρες αργότερα, οι κηπουροί ξεφύτεψαν το δεντράκι και το έβαλαν σε καραντίνα, όπου μαράθηκε… Φέτος τον Ιούνιο ο Μακρόν είπε ότι θα στείλει στους Τραμπ ένα άλλο δέντρο. Δεν είναι ξεκάθαρο όμως αν όντως εστάλη και αν φυτεύτηκε ποτέ.
Κοινό μέτωπο κατά των S-400
Έτσι, αφού Τραμπ και Μακρόν έστησαν και πρωταγωνίστησαν στο δικής τους παραγωγής “θεατρικό”, στη συνέχεια έβαλαν στην γωνία τον Ερντογάν, αλλά για διαφορετικούς λόγους έκαστος.
Ο Γάλλος πρόεδρος άσκησε κριτική και για τους S-400 διερωτώμενος πώς είναι δυνατόν μία χώρα του NATO να αγοράζει αντιπυραυλικό σύστημα από τη Ρωσία.
Από την πλευρά του ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι «εξετάζει» το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία για τους S-400, όμως επέρριψε τις ευθύνες ξανά στην κυβέρνηση Ομπάμα. Ο Αμερικανός πρόεδρος, πάντως, επισήμανε ότι έχει «σπουδαία» σχέση με την Τουρκία.
Νωρίτερα ο Ντόναλντ Τραμπ είχε φροντίσει να ρίξει λάδι στη φωτιά αναφέροντας ότι το σχόλιο του Μακρόν για το NATO ήταν πολύ προσβλητικό. Επεσήμανε ότι πιστεύει πως η Γαλλία ίσως αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ. «Βλέπω τη Γαλλία να αποχωρεί», επεσήμανε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μαζί με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ από το Λονδίνο.
