Πρωτοβουλίες με στόχο να δώσει νέα δυναμική στην κινητοποίηση για το προσφυγικό ανέλαβε ο Έλληνας πρωθυπουργός, ανακοινώνοντας ο ίδιος το σχέδιο δράσης που επικεντρώνεται στα ασυνόδευτα ανήλικα, ενώ παράλληλα αναλαμβάνει τον απευθείας έλεγχο του θέματος. Στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη να στείλει μηνύματα στο εσωτερικό και διεθνώς για την αποφασιστικότητα, ενώ παράλληλα επιχειρεί να αντισταθμίσει το κόστος που δημιουργούν τα μέτρα για κλειστά κέντρα κράτησης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την αναβάθμιση της διοικητικής αντιμετώπισης του προσφυγικού-μεταναστευτικού από την κυβέρνηση, αφαιρώντας την αρμοδιότητα από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και τον αναπληρωτή υπουργό Γιώργο Κουμουτσάκο και εισάγοντας νέα στελέχη στο πλάνο, υπό το γραφείο του πρωθυπουργού. Επίσης, αλλάζει -εκ νέου- η αντιμετώπιση του θέματος στο εσωτερικό, καθώς εγκαταλείπεται η δεξιά ρητορική, εγκαινιάζονται συνεργασίες με δίκτυα ΜΚΟ και με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ποία είχε αντιταχθεί στο νομοσχέδιο για την αλλαγή του τρόπου χορήγησης ασύλου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαμορφώνει πλέον μια διυπουργική και υπερκυβερνητική task force, υπό την αιγίδα του γραφείου του πρωθυπουργού, για τη διαχείριση του προσφυγικού. Υπεύθυνος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου θα είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Άκης Σκέρτσος, ενώ ομότιμή του θα είναι η Ειρήνη Αγαπηδάκη η οποία αναλαμβάνει ρόλο Εθνικής Συντονίστριας, με στόχο την καλύτερη επικοινωνία με τις υπηρεσίες της ΕΕ και των διεθνών οργανισμών, ώστε να επιταχυνθεί η χρηματοδότηση.
Υπάρχει, πάντως και ακόμη μια παράμετρος, αυτή των καταγγελιών της Τουρκίας, η οποία μπορεί να μην βρίσκει πρόσφορο έδαφος στα media και στο εσωτερικό στην Ελλάδα, αλλά είναι ικανή να δημιουργήσει προσκόμματα στη συνεργασία με τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς, εφόσον δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και έγκαιρα.
Αλλάζει η δομή διαχείρισης
Επίσης, επιχειρησιακά, ο τομέας της ασφάλειας και διαχείρισης των προσφυγικών ροών περνά από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη στο Εθνικής Άμυνας με αρμόδιο τον υφυπουργό Αλκιβιάδη Στεφανή. Στην ομάδα προστίθεται και ο Απόστολος Δοξιάδης, σε μια προσπάθεια να καλυφθεί το επικοινωνιακό κενό που δημιουργείται από την προώθηση της εν γένει “δεξιάς” ατζέντας, όπως είναι τα κέντρα κράτησης και η αλλαγή του νόμου για τη χορήγηση ασύλου.
Ωστόσο, δεν πρόκειται για το πρώτο μέτρο, αλλά για μια ακόμη δράση, η οποία ακολουθεί την αλλαγή του νόμου για τη χορήγηση ασύλου και το νομικό διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών και έπεται των εξαγγελιών για τη δημιουργία κλειστών κέντρων κράτησης, μέτρα που έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από διεθνείς οργανισμούς.
Τα προβλήματα και η οιονεί καρατόμηση Κουμουτσάκου
Επίσης, εγείρονται ερωτηματικά για τη λειτουργικότητα, καθώς σταδιακά ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός, Γιώργος Κουμουτσάκος τίθεται εκτός κάδρου. Δεν είναι τυχαίο ότι τις πρόσφατες ανακοινώσεις για τα κέντρα κράτησης τις έκαναν από κοινού ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Άκης Σκέρτσος και υφυπουργός Άμυνας. Στη νέα δράση, “κανένα παιδί μόνο” κομβικό ρόλο θα διαδραματίσει η Εθνική Συντονίστρια Ειρήνη Αγαπηδάκη, σε συνεργασία με τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ αρμόδιο για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου, ‘Ακη Σκέρτσο.
Μια τέτοια αλλαγή προϋποθέτει εσωτερική ανακατανομή πόρων, αλλαγή της διάρθρωσης του κορμού του αρμόδιου υπουργείου και επιφέρει εκ των πραγμάτων τον παραγκωνισμό του καθ’ ύλην αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Γιώργου Κουμουτσάκου.
Πολιτικά, η υποβάθμιση του Γιώργου Κουμουτσάκου, όπως αυτή καταγράφεται μέσα από τη σταδιακή αποψίλωση των αρμοδιοτήτων του, καλύπτεται από τις πομπώδεις ανακοινώσεις και το επικοινωνιακό ντεμαράζ των media. Επίσης, με τον τρόπο αυτό καταδεικνύεται η δυσαρέσκεια του πρωθυπουργού στο πρόσωπο του αναπληρωτή υπουργού, ο οποίος -όπως είναι σαφές, μένει μέχρι να φύγει.
Διοικητικά όμως, τέτοιες αλλαγές, εν λειτουργία, δημιουργούν διοικητικό χάος, δυσλειτουργία και δυσαρμονία, συνθήκες που δεν βοηθούν τον ριζοσπαστικό χαρακτήρα τέτοιων δράσεων, αλλά υπονομεύουν την λειτουργικότητα του συστήματος διαχείρισης.
Οι δηλώσεις Μητσοτάκη
«Ολοι αναγνωρίζουμε την εθνική πρόκληση του Μεταναστευτικού που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Γνωστά είναι, επίσης, τα προβλήματα στα νησιά μας και οι οργανωμένες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, με τη συμπαράσταση όλων των Ελλήνων. Όπως φανερές είναι και οι μεγάλες ευθύνες των γειτόνων μας, αλλά και της Ευρώπης. Για ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό, που εκδηλώνεται στα ανατολικά όρια της ηπείρου μας»,
ανεφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε παρέμβασή του για τη φροντίδα των ασυνόδευτων παιδιών που βρισκονται στην Ελλάδα με το προγραμμα «Κανένα παιδί μόνο».
«Υπάρχει, ωστόσο, και μία πληγή του προσφυγικού που μπορούμε να κλείσουμε αμέσως και μόνοι μας. Μας το επιβάλλει ο πολιτισμός, η ανθρωπιά, η ευαισθησία, η ίδια η παράδοσή μας. Μιλώ για την προστασία των ανήλικων παιδιών που βρέθηκαν εδώ ασυνόδευτα. Χωρίς κανέναν δίπλα τους και χωρίς ελπίδα μπροστά τους. Δεν πρέπει να τα αφήσουμε να χαθούν μέσα στην εκμετάλλευση και στο έγκλημα»,
συνέχισε ο πρωθυπουργός και τόνισε:
«Οι μικρές ψυχές του κόσμου δεν μπορεί να γίνονται θύματα των ενόχων του κόσμου. Γι’ αυτό και αναλαμβάνω προσωπικά την υπόθεσή τους, συγκεντρώνοντας όλες τις σχετικές αρμοδιότητες στο Γραφείο του πρωθυπουργού».
Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι θα συνεργαστούμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνείς οργανισμούς, με ιδρύματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και φορείς που ενδιαφέρονται.
«Όλοι μαζί, τώρα, θα πετύχουμε περισσότερα. Ξεκινώ με μία αυστηρή προειδοποίηση: Όσοι εγκληματίες τολμούν να βασανίζουν και να εμπορεύονται παιδιά, να ξέρουν ότι το κράτος θα τους κυνηγήσει αμείλικτα. Και θα τους τιμωρήσει χωρίς οίκτο, σώζοντας τα αθώα πλάσματα από τα χέρια τους»,
ξεκαθάρισε. Επίσης είπε ότι ταχύτατα θα συγκροτηθούν δομές φιλοξενίας για τα 4.000 παιδιά που σήμερα βιώνουν άθλιες συνθήκες.
Οργανωμένες… αντιφάσεις
Οι δηλώσεις και η ρητορική του Κυριάκου Μητσοτάκη αντιφάσκουν, όμως, με την πλειονότητα των νομοθετικών πρωτοβουλιών που έχουν αναπτυχθεί από την κυβέρνηση, καθώς αυτές κινούνται στην κατεύθυνση της αυστηροποίησης του πλαισίου, της σκληρότερης διαχείρισης των μεταναστών και της προσπάθειας διαχωρισμού από τους πρόσφυγες σε νεκρό χρόνο, κατά την άφιξη στα hot spots.
Επίσης το κλίμα δράσης για την ενσωμάτωση των προσφύγων και αναβάθμιση της παρεχόμενης φροντίδας σε πρόσφυγες, μετανάστες και ιδίως στα παιδιά, βρίσκεται σε δυσαρμονία με το κλίμα που δημιουργούν δηλώσεις βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας και τις αντιδράσεις τοπικών παραγόντων του κόμματος, στις μεταφορές προσφύγων από τα νησιά στην ενδοχώρα.
Το σκηνικό αυτό φαίνεται ότι αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης στο πλαίσιο της αποτελεσματικής επικοινωνιακής διαχείρισης, καθώς από τη μια προβάλλεται διεθνώς η εικόνα ενός προοδευτικού και ευαίσθητου πρωθυπουργού, ενώ ταυτόχρονα η σκληρή δεξιά κομματική βάση της κυβέρνησης ταυτίζεται με βουλευτές και δεν νιώθει αποκομμένη. Παράλληλα, οι νομοθετικές επιλογές στέλνουν το δικό τους ξεκάθαρο μήνυμα.
Εθνική Συντονίστρια η Ειρήνη Αγαπηδάκη
Στις δηλώσεις του ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι η Ειρήνη Αγαπιδάκη αναλαμβάνει ρόλο εθνικής συντονίστριας, θέλοντας να στείλει μήνυμα συνεργασίας και της επιστημονικής κοινότητας.
«Η κάθε δομή θα στεγάζει μικρές ομάδες, που θα τρέφονται και θα ζουν όπως απαιτεί η τρυφερή ηλικία τους. Με τη βοήθεια δασκάλων, γιατρών και ψυχολόγων και με τη θαλπωρή που, δυστυχώς, δεν έχουν από τους γονείς τους»,
σημείωσε ο πρωθυπουργός και συμπλήρωσε:
«Πρωταγωνιστές στην προσπάθειά μας θα είναι δύο πραγματικοί εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών: Ως Εθνική Συντονίστρια διάλεξα μία γυναίκα με παιδεία, γνώση και μεγάλη πείρα στην αντιμετώπιση του ανθρώπινου πόνου, την Ειρήνη Αγαπηδάκη. Στο πλευρό της, ένας σταθερός υποστηρικτής του Κράτους Δικαίου και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ο γνωστός συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης. Η Ελλάδα δίνει σήμερα πρώτη το σύνθημα της ανθρωπιάς: Κανένα παιδί μόνο!».
Οι βασικοί άξονες του σχεδίου
Το πρόγραμμα «Κανένα παιδί μόνο» αποτελεί συνολικό σχέδιο της κυβέρνησης για την προστασία και τη φροντίδα των ασυνόδευτων παιδιών που έχουν φτάσει στη χώρα μας μέσω των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών και ζουν υπό άθλιες συνθήκες. Στόχος είναι η μεταφορά 2.500 ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται σε καταυλισμούς όπως η Μόρια και 1.300 που αγωνίζονται να επιβιώσουν εκτός οργανωμένων κέντρων σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, οι οποίες θα ειδικεύονται στην πολύπλευρη παροχή της φροντίδας που απαιτούν τα παιδιά.
Παράλληλα, το κράτος δρομολογεί ένα πλέγμα μέτρων ώστε να θωρακιστούν τα δικαιώματα των παιδιών και να τιμωρηθούν παραδειγματικά τα κυκλώματα που τα εκμεταλλεύονται, εκθέτοντάς τα -μεταξύ άλλων- σε καταναγκαστική εργασία και σεξουαλική κακοποίηση. Κάθε νέα δομή θα φιλοξενεί μικρό αριθμό ανηλίκων και θα καλύπτει τις ανάγκες των παιδιών για στέγη, τροφή, εκπαίδευση, πρόσβαση σε φαρμακοϊατρική περίθαλψη, ψυχολογική στήριξη και στοργή. Θα προσφέρει επίσης τις απαραίτητες νομικές υπηρεσίες στα ασυνόδευτα παιδιά που έχουν συγγενείς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και θέλουν να επανενωθούν με την οικογένειά τους.
Ήδη λειτουργούν περίπου 60 τέτοιου τύπου δομές στη χώρα μας και φιλοξενούν περίπου 1.200 παιδιά, κυρίως με πρωτοβουλία μη κυβερνητικών οργανώσεων ή του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.
Οι φάσεις
- Σε πρώτη φάση, καθώς θα δημιουργούνται οι νέες μονάδες και θα εκπαιδεύεται προσωπικό, θα τεθούν σε ισχύ μεταβατικές ρυθμίσεις.
- Θα προσδιοριστεί νομοθετικά ο χαρακτηρισμός «ασυνόδευτο ανήλικο», ώστε τα παιδιά να έχουν status αιτούντος άσυλο και κατοχυρωμένα δικαιώματα.
- Θα διασφαλιστεί η ελεύθερη πρόσβασή τους στην Υγεία και την Παιδεία.
- Η ποινική αντιμετώπιση των αδικημάτων που σχετίζονται με τη βία σε βάρος ασυνόδευτων παιδιών ή την εκμετάλλευσή τους θα γίνει ιδιαίτερα αυστηρή, ενώ η εξάρθρωση των κυκλωμάτων εκμεταλλευτών θα αποτελέσει προτεραιότητα για τις διωκτικές Αρχές», αναφέρουν πηγές από την κυβέρνηση,
- Το σχέδιο θα χρηματοδοτηθεί εν πολλοίς από το ταμείο AMIF της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ήδη στηρίζει πολλές από τις υπάρχουσες δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, αλλά και από ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα, μερικά από τα οποία ήδη στηρίζουν κάποιες υφιστάμενες δομές.
- Θα επιδιωχθεί επίσης η μέγιστη δυνατή συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και άλλες διεθνείς οργανώσεις. Το πρόγραμμα θα εκτελεστεί υπό την επίβλεψη του πρωθυπουργού ώστε να συντονίζονται ταχύτατα όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες.
Κομβικό ρόλο θα διαδραματίσει η Εθνική Συντονίστρια Ειρήνη Αγαπηδάκη, σε συνεργασία με τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ αρμόδιο για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου, ‘Ακη Σκέρτσο.
Βιογραφικό της κ. Ειρήνης Αγαπηδάκη
Η Ειρήνη Αγαπηδάκη είναι Λέκτορας Δημόσιας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Είναι ψυχολόγος, έχει λάβει μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στο γνωστικό αντικείμενο της «Προαγωγής και Αγωγής Υγείας» από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου έλαβε και το διδακτορικό της δίπλωμα.
Έχει συμμετάσχει ως ερευνητική συνεργάτιδα σε πολλά εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα στα αντικείμενα της πολιτικής δημόσιας υγείας, της προαγωγής ψυχικής υγείας και πρόληψης ψυχικών διαταραχών, καθώς και της πρόληψης των χρόνιων νοσημάτων.
Έχει δημοσιεύσει εργασίες της σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές και έχει παρουσιάσει αποτελέσματα ερευνητικών εργασιών σε περισσότερα από 50 εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες.
