Να αναδείξει τα προβλήματα που απορρέουν από τη στάση που τηρεί η ΕΕ έναντι των βαλκανικών χωρών επιχειρεί με δημοσίευμά της η Deutsche Welle, σε μια προσπάθεια να διαφοροποιήσει η Γερμανία τη θέση της από τη Γαλλία και να διατηρήσει το ρόλο της στο τραπέζι για το μέλλον της περιοχής, το οποίο τίθεται πλέον εν αμφιβόλω, καθώς η ευρωπαϊκή προοπτική θολώνει, ενώ Κινέζοι, Ρώσοι και Τούρκοι φαίνονται έτοιμοι να καλύψουν το κενό εξουσίας και επενδύσεων που δημιουργείται.
Στο δημοσίευμα προβάλλεται η εικόνα σε αντιδιαστολή με την ΕΕ να αποτυγχάνει να τηρήσει τα συμφωνηθέντα και τη Ρωσία να επωφελείται από την αδυναμία αυτή, επισημαίνοντας ότι “το Κρεμλίνο ισχυροποιεί τη θέση του στο Βελιγράδι”.
Το άρθρο δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία αν δημοσιευόταν αυτούσιο σε οποιαδήποτε άλλη χρονική περίοδο, πλην όμως τώρα έρχεται μετά το “μεγαλοπρεπές” όχι των 27 στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας και αναδεικνύει το ρόλο της Ρωσίας ως προς τη Σερβία που έχει ήδη ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ένταξη στην ΕΕ, διαπιστώνοντας ανακολουθίες, προβλήματα και κακώς κείμενα, υπονοώντας ότι κάτι δεν πάει καλά στις υφιστάμενες διαδικασίες και ότι ο ρόλος της ΕΕ αποδυναμώνεται αντί να ενισχύεται.
Ωστόσο, ακόμα και αρχικά αυτά στάδια λείπουν στοιχεία, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση αποσπασματικής και ενδεχομένως παραπλανητικής εικόνας, καθώς δεν είναι μόνο η Ρωσία που επωφελείται από τη στάση της Ευρώπης αλλά και η Κίνα, ενώ εντείνεται διαρκώς και η κινητικότητα της Τουρκίας που πάντα διέθετε ερείσματα μέσω των θρησκευτικών -κυρίως- κοινοτήτων στην περιοχή.
Το Crisis Monitor επισημαίνει τα ζητήματα αυτά που εγείρονται από τη στάση της ΕΕ και την υπερδραστηριότητα των άλλων παραγόντων στην περιοχή, καθώς και τις επιπτώσεις στις κοινωνίες από την αλλεπάλληλη διάψευση των προσδοκιών της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Στο άρθρο της DW γίνεται αποκλειστική αναφορά στις σχέσεις της Σερβίας με τη Ρωσία και τη δυναμική που προσλαμβάνουν σε αντιδιαστολή με το ρόλο της ΕΕ, ενώ επισημαίνεται ότι
“Ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ βρίσκεται σήμερα στο Βελιγράδι. Αυτές τις μέρες οι Σέρβοι εορτάζουν την 75η επέτειο της απελευθέρωσής τους από τη ναζιστική μπότα με τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού. Χιλιάδες σοβιετικοί στρατιώτες τότε έχασαν τη ζωή τους. Εκτός από την ορθόδοξη θρησκεία αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που οι Σέρβοι αισθάνονται συναισθηματικά κοντά με τους Ρώσους και τους Ουκρανούς. Η σερβική αντιπολίτευση ανακοίνωσε ήδη ότι θα μποϋκοτάρει την πανηγυρική ομιλία του Μεντβέντεφ στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου. Βέβαια αυτό λίγο έχει να κάνει με τον υψηλό προσκεκλημένο. Πολύ περισσότερο στοχεύει στον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάντερ Βούσιτς που κυβερνά με σιδηρά πυγμή”.
Τυρί, αγωγοί και… εθνικισμοί
Η DW στο άρθρο βλέπει και τα κέρδη που αποκομίζει η Σερβία από στάση της ΕΕ προς τη Ρωσία, διαμορφώνοντας μια ευρύτερη εικόνα σχέσεων στο περιθώριο της ΕΕ.
“Η Σερβία επωφελείται ήδη από το ότι η ΕΕ λόγω των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας δεν επιτρέπεται να εξάγει αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα αλλά ούτε και το αντίστροφο. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ της Αγίας Πετρούπολης ή του Βλαδιβοστόκ δεν υπάρχει τυρί Ολλανδίας αλλά Σερβίας”.
Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στα ενεργειακά, όπου ο σχεδιασμός της Ρωσίας προχωρά με ταχείς ρυθμούς, καθώς και στην εκμετάλλευση άλλων παράλληλων ή ευρύτερων με την ΕΕ σχηματισμών για την βελτίωση των προσβάσεων εκατέρωθεν.
“Κατά την επίσκεψή του στη Σερβία ο Ρώσος πρωθυπουργός θα εστιάσει σε οικονομικά θέματα, πιστεύει ο Ρώσος δημοσιολόγος και ειδικός σε θέματα των Βαλκανίων Ιβάν Πρεομπράσενσκιγ μιλώντας στη DW. Το 2014 Μόσχα και Βελιγράδι συνήψαν συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας. Τον ρώσο πρωθυπουργό ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η πρόοδος στην κατασκευή του αγωγού 402 χιλιομέτρων που θα έρχεται από την Τουρκία, θα διασχίζει τη Βουλγαρία, θα οδηγεί στη Σερβία (Turkish Stream) και θα προμηθεύει χώρες των Δυτικών Βαλκανίων με φυσικό αέριο. Το Κρεμλίνο υπολογίζει ότι το σερβικό τμήμα θα ολοκληρωθεί, σύμφωνα με το σχέδιο, μέχρι τέλος του χρόνου. Εμφανίστηκαν όμως προβλήματα εγκατάστασης των αγωγών στη Βουλγαρία, λέει ο Πρεομπράσενσκιγμ και ο ενεργειακός κολοσσός Gasprom θέλει να κάνει κι αυτός χρήση κι αυτού του αγωγού, όμως σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο δεν μπορεί. Πολύ πιο σημαντικό για τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ είναι η υπογραφή εμπορικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στη Σερβία και την Ευρωασιατική Οικονομική Ένωση, υπογραμμίζει ο Όλεγκ Μπονταρένκο από το ρωσικό Ίδρυμα για Προοδευτική Πολιτική. Μέσω αυτής διευκολύνεται η πώληση σερβικών προϊόντων σε χώρες όπως η Λευκορωσία και οι δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας”.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η ταχύτητα των εξελίξεων, καθώς όπως αναφέρει η DW:
“Για να επισφραγιστεί η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών, πέντε ημέρες μετά την επίσκεψη Μεντβέντεφ, στη Μόσχα θα βρίσκεται η πρωθυπουργός της Σερβίας Άννα Μπρνάμπιτς. Η Ρωσία μεταχειρίζεται τη Σερβία ως προνομιούχο εταίρο, υποστηρίζει ο Πρεομπράσενσκιγ, γιατί το Κρεμλίνο θέλει να δείξει ότι διαθέτει όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά μέσα για να διαφυλάξει το κύρος της στο εξωτερικό”.
Το δημοσίευμα παρουσιάζει την αμερικανική πολιτική στην περιοχή ως το μόνο αντίβαρο στη ρωσική εξάπλωση, με δεδομένο ότι η ΕΕ δεν έχει κάνει τα απαραίτητα βήματα και δεν έχει ενεργητική αλλά παθητική και επιφυλακτική στάση.
“Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, ένα από τα θέματα συζήτησης θα είναι και το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. «Η επίσκεψη Μεντβέντεφ κατατείνει στη διαβεβαίωση εκ νέου της Μόσχας προς το Βελιγράδι, ότι με το βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ θα συνεχίζει να εμποδίζει την αναγνώριση από το διεθνή οργανισμό της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου» δηλώνει ο Ντούζαν Ρέλιτς από το Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική των Βρυξελλών”.
αναφέρει το δημοσίευμα.
«Για το Βελιγράδι αυτή η στήριξη είναι πολύ σημαντική για τις διαπραγματεύσεις της με την Πρίστινα και τη Δύση». Κυρίως μάλιστα αυτήν την εποχή διότι αρχές Οκτωβρίου η αμερικανική κυβέρνηση ξεκίνησε νέες προσπάθειες να φέρει τους Αλβανούς του Κοσσόβου και του Σέρβους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων”.
Ωστόσο, παρά την εκτενή αναφορά στις σχέσεις της Σερβίας με τη Ρωσία, το ρόλο της Ευρώπης, τα ενεργειακά και τα εδαφικά ζητήματα, το άρθρο δεν αναφέρεται παρά επιδερμικά στο ρόλο της Γερμανίας, αποφεύγει αναφορές στη στάση της σε κρίσιμα ζητήματα, ενώ δεν προσεγγίζει το θέμα Σερβίας-Κοσόβου μέσα από την ευρωπαϊκή διαδικασία, όπου στήθηκε, αλλά ανεξάρτητα και εκτός πλαισίου, χρεώνοντας μάλιστα στις ΗΠΑ την κατάρρευση των διαβουλεύσεων ότι η Άγκελα Μέρκελ είχε εξ αρχής και δημοσίως αντιτεθεί στη λύση της επαναχάραξης συνόρων.
“Ρόλο διαπραγματευτή έχει αναλάβει ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, πρέσβης των ΗΠΑ στο Βερολίνο. Ο Γκρενέλ μετά τις αποτυχημένες προσπάθειές του να καταλάβει μια κενή θέση ως σύμβουλος ασφαλείας του προέδρου στην Ουάσιγκτον δεν του έμενε παρά να ικανοποιηθεί με το αξίωμα του ειδικού εντεταλμένου για τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο”.
Έτσι, διαμορφώνοντας μια αποσπασματική εικόνα με την εργαλειοποίηση ενός ακόμα “ειδικού” το Βερολίνο δείχνει την Ουάσιγκτον ως υπαίτιο των προβλημάτων στα Βαλκάνια, υποκρύποντας τη στάση της Γαλλίας, τη φοβική προσέγγιση της Γερμανίας και τις αντίρροπες πιέσεις από την Ουγγαρία και άλλες χώρες στις οποίες διαθέτει επιρροή το Κρεμλίνο.
