Τη μετατροπή του προφίλ του προσφυγικού σε μεταναστευτικό επιβεβαίωσε μιλώντας στη Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι νέες αιτήσεις ασύλου και να αυξηθεί ο αριθμός των επιστροφών στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συμφωνίας με την ΕΕ, ενώ εξήγγειλε συνολικά τέσσερις δράσεις για αντιμετώπιση της κρίσης που έχει πυροδοτηθεί με την αύξηση των ροών από την Τουρκία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδειξε ότι ρίχνει το βάρος στην επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, διαχωρισμού των περιπτώσεων και περιορισμού των δυνητικά αιτούντων προστασίας, στοχεύοντας στην ταχύτερη επιστροφή στην Τουρκία. Ωστόσο, κάτι τέτοιο προϋποθέτει και αποδοχή των επιστροφών από τις τουρκικές αρχές, κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι τώρα.
Ο πρωθυπουργός έθεσε τις βάσεις για τον πλήρη διαχωρισμό των αιτούντων άσυλο από τους μετανάστες, με τους πρώτους να μεταφέρονται άμεσα στην ενδοχώρα σε δομές φιλοξενίας και τους υπόλοιπους να διαμένουν σε κλειστά κέντρα κράτησης. Αν και το πρώτο σκέλος αποτελεί πάγια ρύθμιση στο πλαίσιο της διαχείρισης, η δεύτερη έχει αντιμετωπιστεί επικριτικά από την ΕΕ πυροδοτώντας και συγκρούσεις με κυβερνήσεις που το εφαρμόζουν.
«Αλλο οι πρόσφυγες και άλλο οι οικονομικές μετανάστες, ας αναγνωρίσουμε ότι με βάση τα πραγματικά στοιχεία το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε πρωτίστως είναι μεταναστευτικό και λιγότερο προσφυγικό. Το 2015 Σύροι που εγκατέλειπαν τις εστίες τους για να γλιτώσουν από τον πόλεμο αντιπροσώπευαν περίπου το 75% των εισερχομένων στη χώρα μας. Σήμερα όμως Σύροι είναι δύο στους 10. Το 50% είναι Αφγανοί και Πακιστανοί, μετακινούνται οργανωμένα από διακινητές και μετανάστες από τον υποσαχάρια Αφρική. Η πλειονότητα όσων μπαίνουν σήμερα στην Ελλάδα έχουν προφίλ οικονομικού μετανάστη»,
είπε από το βήμα της Βουλής, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του Γιάνη Βαρουφάκη ο πρωθυπουργός.
Εν συνεχεία, και αφού έκανε κριτική στην αντιπολίτευση για τους χειρισμούς της, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο σχέδιο τεσσάρων δράσεων της κυβέρνησης, που αφορούν την
- καλύτερη προστασία των συνόρων,
- ταχύτερο σύστημα ασύλου,
- ανακούφιση των νησιών με αρτιότερη διαχείριση και
- διάχυση του μεταναστευτικού φορτίου στην επικράτεια.
Βέβαια, στο παρελθόν προσπάθειες για κατανομή του μεταναστευτικού σε δομές ανά την επικράτεια είχε συναντήσει έντονες αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε εκ νέου λόγο για αύξηση της αστυνόμευσης στα σύνορα, λέγοντας ότι
«Οι έλεγχοι στα σύνορα εντείνονται, η διαδικασία ασύλου επιταχύνεται και τα νησιά μας αποφορτίζονται με οργανωμένο τρόπο με την ευθύνη του κράτους και αυτά περιλαμβάνονται σε ένα σχέδιο τεσσάρων δράσεων»,
χωρίς ωστόσο να αναφερθεί σε συμμετοχή των ενόπλων δυνάμεων στη φύλαξη, όπως είχε κάνει στο παρελθόν.
«Κίνηση πρώτη καθιερώνεται ένα νέο συμπαγές αυστηρό αλλά και δίκαιο σύστημα ασύλου για όσους το δικαιούνται με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα των αιτούντων και χωρίς περιθώριο κατάχρησής του. Πρώτη φορά η χώρα αποκτά ένα νόμο για ζητήματα που απαιτούν διεθνή προστασία”.
δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλοντας να δείξει την ισχυρή πολιτική βούληση για τον διαχωρισμό των προσφύγων από τους μετανάστες και τη διαφορετική διαχείριση των ανθρώπων. Η στρατηγική αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο πολιτικής αντικινήτρων, που αποτελούν μέρος των ενεργητικών πολιτικών περιορισμού των ροών, μέσω της διαρροής της είδησης για υποβάθμιση του status και των προνομίων των ανθρώπων που εισέρχονται στη χώρα από την πρώτη στιγμή, περιορίζοντας έτσι τις ελπίδες τους.
Συνεχίζοντας ο πρωθυπουργός εξήγγειλε και επισήμως τα κλειστά κέντρα κράτησης λέγοντας:
“Βάζουμε τέλος στην αναρχία και παραβατικότητα στο στάδιο της υποδοχής για πρώτη φορά, όταν αλλοδαποί δεν συμμορφώνονται με τη μεταφορά τους σε άλλες δομές παραπέμπονται στη διαδικασία επιστροφής”.
Μέτρο που εντάσσεται επίσης στα αντικίνητρα, καθώς διευρύνει την έννοια της διακριτικής ευχέρειας των επί τόπου αρχών να αποφασίζουν για τους παραβάτες.
Επιταχύνουμε τη διαδικασία διοικητικής και δικαστικής κρίσης των αιτήσεων ασύλου. Καταργούμε έναν εκ των τεσσάρων βαθμών κρίσης και ενισχύουμε τις επιτροπές προσφυγών.
Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται ο χρόνος και τα δικαιώματα των προσφύγων, κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις στην ΕΕ και στον ΟΗΕ, αλλά περιορισμένες.
“Μετά την καταγραφή εφόσον οι αιτούντες παραμένουν στο σύστημα αλλά δεν συμμορφώνονται, η αίτηση τους εξετάζεται ταχύρρυθμα εντός τεσσάρων ημερών. Ευάλωτοι θα είναι πλέον μόνο όσοι αναφέρονται στην οδηγία. Απαλείφεται το μετατραυματικό στρες ως μέτρο ευαλωτότητας. Στο σύστημα θα παραμένουν μόνο όσοι επιθυμούν πραγματικά την προστασία”.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η εξαγγελία των μετεγκαταστάσεων, μέτρο που θα αποσυμφορήσει τα νησιά, αλλά αναμένεται να παράξει πολιτικά απόνερα, εσωτερικά στη Νέα Δημοκρατία και ιδιαίτερα από την ακροδεξιά πτέρυγα του κόμματος.
“Δεύτερον, εντός του 2020 εντάσσουμε 40.000 αιτούντες άσυλο σε ξενοδοχεία και 16.000 σε προγράμματα απασχόλησης. Μεταβάλλουμε το πλαίσιο συνεργασίας με τις ΜΚΟ για να ξεχωρίσει επιτέλους η ήρα από το στάρι”.
Εν συνεχεία ο πρωθυπουργός εξήγγειλε τη δημιουργία κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, μέτρο που περιλαμβάνεται στην εργαλειοθήκη του κατευνασμού των τοπικών κοινωνιών και των αντικινήτρων για τους μετανάστες.
“Τρίτον, η χώρα θωρακίζεται στα χερσαία σύνορα εγκαθιστούμε περισσότερα παρατηρητήρια εντατικοποιούμε την επιτήρηση του Εβρου στα θαλάσσια σύνορα ενισχύουμε τις δυνάμεις του Λιμενικού με περισσότερα πλωτά μέσα. Προσλαμβάνουμε 400 υπαλλήλους στην υπηρεσία ασύλου για να αυξήσουμε την ταχύτητα χειρισμού των υποθέσεων. Δημιουργούμε προαναχωρησιακά κέντρα για όσους δεν δικαιούνται άσυλο”.
ενώ καταλήγοντας επέστρεψε στο ζήτημα της αποσυμφόρησης:
“Ανακουφίζουμε τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, περισσότεροι από 20.000 αιτούντες άσυλο θα μεταφερθούν σε δέκα περιφέρειες της ενδοχώρας και θα φροντίσουμε η εγκατάστασή τους να είναι σε συνθήκες αξιοπρεπείς».
