Σαφείς ενδείξεις εργαλειοποίησης του προσφυγικού-μεταναστευτικού από την Τουρκία με στόχο να πιέσει την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την ΕΕ, όπως πράττει και στην Κύπρο, αποκαλύπτουν τα στοιχεία της Frontex και του IOM για τις προσφυγικές ροές τους τελευταίους μήνες και ιδιαίτερα τον Ιούλιο.
Παράλληλα η εκρηκτική αύξηση των ροών μέσω του βαλκανικού διαδρόμου αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει εντάσεις μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ, διαμορφώνοντας εκρηκτικές συνθήκες και υπονομεύοντας την προοπτική αποκαστάστσης της λειτουργικότητας της Σένγκεν, πτυχές της οποίας τελούν σε πολυετή αναστολή, απειλώντας πλέον με κατάρρευση ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ένωσης.
Τα στοιχεία της Frontex αν και παρουσιάζονται και από τα ελληνικά media, εν τούτοις υποβαθμίζονται σε επίπεδο σπουδαιότητας, ενώ περιορισμένες είναι και οι δράσεις της πολιτικής ηγεσίας για το θέμα, το οποίο αναδεικνύεται, όπως ήταν αναμενόμενο, τάχιστα σε μείζον και ιδιαίτερα επικίνδυνο για τη σταθερότητα στην περιοχή και τις σχέσεις της Ελλάδας με τους εταίρους.
Παράλληλα, ρεπορτάζ γερμανικών media αποκαλύπτουν υπομνήματα της Frontex για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών από Ελλάδα και Βουλγαρία, την περίοδο 2015-2019, προς την Τουρκία, οι οποίες όμως υποβαθμίζονται θεσμικά καθώς το ζήτημα χαρακτηρίζεται εθνικό και ως εκ τούτου η ΕΕ επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να κάνε συστάσεις, τις οποίες όμως ποτέ δεν έκανε.
Σύμφωνα με τη Frontex στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου καταγράφεται αύξηση στις αφίξεις των παράτυπων μεταναστών το τελευταίο διάστημα, τάση η οποία ευθύνεται για τις συνθήκες ασφυξίας στους χώρους πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας. Κεντρική διαπίστωση του ευρωπαϊκού οργανισμού επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. είναι ότι η πιο δημοφιλής οδός που επιλέγουν οι παράτυποι μετανάστες προκειμένου να εισέλθουν στην Ε.Ε. παραμένει αυτή της Ανατολικής Μεσογείου και, ειδικότερα, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπου φθάνουν οι μετανάστες από τα τουρκικά παράλια.
Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κεντρική υπηρεσία του Frontex στις Βρυξέλλες για τον Ιούλιο αποτυπώνουν μικρή αύξηση (ποσοστό 4%) στις παράνομες διελεύσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Οσον αφορά την εικόνα στα ελληνικά νησιά, αναφέρεται ότι συνολικά κατά το πρώτο επτάμηνο του έτους μειώθηκαν οι παράνομες αφίξεις κατά περίπου 6%. Ωστόσο, για τον Ιούλιο καταγράφεται αύξηση 25% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, με το μεγαλύτερο ποσοστό των παράτυπων μεταναστών να είναι Αφγανοί.
Την ίδια στιγμή, στην άλλη δημοφιλή πύλη εισόδου, αυτή της Δυτικής Μεσογείου, καταγράφεται για τον Ιούλιο αύξηση 22% των παράτυπων εισόδων, με τη μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών να προέρχονται από τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Σημαντική αύξηση, της τάξεως του 25% σε σχέση με πέρυσι, καταγράφεται στις εισόδους από τη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου για το πρώτο επτάμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ οι μετανάστες προέρχονται κυρίως από Τυνησία, Σουδάν και Πακιστάν.
Ιδιαίτερη αύξηση καταγράφεται στον αριθμό των παράτυπων μεταναστών που χρησιμοποιούν τη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων για να εισέλθουν στην Ε.Ε. Ο αριθμός τους έφτασε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019 τους 5.800, διπλάσιος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Αφγανιστάν και Ιράν είναι οι χώρες προέλευσης του μεγαλύτερου αριθμού μεταναστών που επιλέγουν αυτή τη διαδρομή.
Να σημειωθεί ότι τα στοιχεία του Frontex δεν αφορούν τις αφίξεις παράτυπων μεταναστών μέσω Κύπρου, η οποία έχει απευθύνει σήμα κινδύνου προς την Ε.Ε. και ζητεί συνδρομή στην κατανομή του μεγάλου αριθμού μεταναστών που φθάνουν στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας κυρίως μέσω των Κατεχόμενων. Μάλιστα, από την πλευρά της Λευκωσίας έχει επισημανθεί η άρνηση της Τουρκίας να συνεργαστεί για τον έλεγχο των ροών μέσω αυτής της οδού.
Οσον αφορά την κατάσταση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, οι μετακινήσεις από τους χώρους πρώτης υποδοχής προς την ενδοχώρα αναμένεται να επαναληφθούν άμεσα, προκειμένου να εκτονωθεί η κατάσταση που καταγράφεται με το σύνολο των δομών να φιλοξενούν πολλαπλάσιο αριθμό ατόμων σε σχέση με τις υποδομές τους.
