Ανησυχία και προβληματισμό στην Αθήνα, τη Λευκωσία και την Ουάσιγκτον προκαλεί δημοσίευμα του Bloomberg που επαναφέρει το ενδεχόμενο τοποθέτησης των S-400 στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο υπογράφει ο Τούρκος συντάκτης του Bloomberg Selcan Hacaoglu, καθώς έρχεται μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν και τον προγραμματισμό συνάντησης στην Οσάκα.
Το δημοσίευμα, που προκάλεσε νέα διολίσθηση του τουρκικού νομίσματος, έγινε αντιληπτό από τις αγορές, ως προοίμιο νέας κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή, η οποία επιδρά αρνητικά στην τουρκική οικονομία, καθώς τέτοιες προκλήσεις αντίκεινται στα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. Ωστόσο, πολιτικά, στρατηγικά και γεωπολιτικά η κατάσταση είναι πιο σύνθετη, καθώς το Bloomberg επικαλείται χωρίς κατονομάζει, πηγές με γνώση του θέματος, ενώ ουσιαστικά δεν μεταδίδει είδηση, καθώς το θέμα έχει βρεθεί ξανά στη δημοσιότητα.
Συνεπώς, το νέο στοιχείο που αναδεικνύεται είναι ο χρόνος του δημοσιεύματος και η γεωστρατηγική συγκυρία μέσα στην οποία τοποθετείται. Όπερ σημαίνει ότι, κατά πάσα πιθανότητα, το δημοσίευμα είναι καθοδηγούμενο, στο στόχο την πρόκληση αναταραχής και τη διάσπαση της προσοχής από την προοπτική υποχώρησης της Τουρκίας έναντι των ΗΠΑ. Άρα, εφόσον, με δεδομένες τις αρκετές υποχωρήσεις του Ταγίπ Ερντογάν, το άρθρο θα μπορούσε απλά να επιχειρεί την αλλαγή της ατζέντας και ενδεχομένως μια ακόμη προσπάθεια παραπληροφόρησης και δημιουργίας εικονικής πραγματικότητας, χειραγωγώντας διεθνή και τοπικά media.
Με δεδομένο ότι η Ρωσία αντέδρασε, δια του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, στις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας για ενδεχόμενη καθυστέρηση της προμήθειας των S-400, το δημοσίευμα επισημαίνει ότι η παράδοση των πρώτων μερών θα ξεκινήσει εντός των επομένων εβδομάδων. Με τον τρόπο αυτό, χωρίς νέες ανακοινώσεις, η Άγκυρα φαίνεται να απαντά στη Μόσχα ότι το χρονοδιάγραμμα θα τηρηθεί.
Αν όμως η αποκωδικοποίηση του μηνύματος είναι αυτή, τότε θα ενοχλήσει την Ουάσιγκτον, καθώς οι δηλώσεις Ακάρ εντάσσονταν στο πακέτο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και η αναίρεσή τους, αν και χαμηλότερης έντασης, αποτελεί υπαναχώρηση και ως εκ τούτου υπονομεύει την όποια προοπτική βελτίωσης.
Γεωστρατηγικά, οι S-400 είναι μόνιμη απειλή για Αθήνα και Λευκωσία, καθώς απομειώνουν την αποτελεσματικότητα των αεροπορικών δυνάμεων, ωστόσο οι αναφορές του δημοσιεύματος, στην προστασία της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, αποτελούν μήνυμα που δεν περιορίζεται σε Ελλάδα, Κύπρο, αλλά απευθύνεται επίσης σε Ισραήλ και Αίγυπτο που προωθούν ενεργειακά projects και περιφερειακά σχήματα ασφάλειας, υπό την αμερικανική ομπρέλα.
Σημειολογικά, η αναφορά η χρονική σύμπτωση του δημοσιεύματος με την εξαγγελία της συνάντησης Τραμπ-Ερντογάν, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως προσπάθεια της Τουρκίας να εκμεταλλευτεί το κλίμα για τη δημιουργία εντυπώσεων και μάλιστα έμμεσα, καθώς στο άρθρο δεν αναφέρονται ονόματα αξιωματούχων, έτσι ώστε να περιορίσει ενδεχόμενο αντίκτυπο στις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ, διατηρώντας παράλληλα τη δυνατότητα διάψευσης, χωρίς πολιτικό κόστος.
Πολιτικά, το θέμα της προμήθειας των S-400 και των επιπλοκών που προκαλεί στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις και στο NATO, αναμένεται να κυριαρχήσει στην επικείμενη συναντηση Ντόναλντ Τραμπ και Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των G- 20 στη Οσάκα της Ιαπωνίας, στις 28-29 Ιουνίου, θα επικεντρωθεί κυρίως στο ζήτημα των S-400.
Γεωπολιτικά, η είδηση για ενδεχόμενη ανάπτυξη των S-400 για τα τουρκικά παράλια συμπίπτει χρονικά και με την αποστολή δεύτερου γεωτρύπανου, μετά τον “Πορθητή” στην κυπριακής ΑΟΖ. Πρόκειται για το Ρόουαν Νόργουει, το οποίο σύμφωνα με την τουρκική Navtex θα κινηθεί στον μυχό του κόλπου της Αλεξανδρέττας, βόρεια της Κύπρου, εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων.
«Η Τουρκία θεωρεί τους S-400 παράγοντα για την υπεράσπιση των ενεργειακών συμφερόντων της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι εντάσεις απειλούν με ρήγμα τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ »,
αναφέρει στο πρακτορείο ο Μεχμέτ Σεϊφετίν Ερόλ, επικεφαλής ερευνητικού ινστιτούτου με έδρα την Αγκυρα, προσθέτοντας ότι η Τουρκία αισθάνεται
«μια αυξανόμενη απειλή στη Μεσόγειο, από την αμερικανική και την ισραηλινή υποστήριξη προς την Κύπρο»
Πάντως, όπως τονίζεται, η συγκεκριμένη τοποθεσία δεν αποτελεί το μοναδικό πιθανό σημείο ανάπτυξης τoυ πυραυλικού συστήματος, καθώς εξετάζονται και άλλες επιλογές.
Διπλωματικά, η διατύπωση αυτή, που έχει τοποθετηθεί σε αρχικό σημείο του θέματος, αποτελεί στην ουσία την εναλλακτική που προτείνει η Τουρκία στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με το συμβούλιο εμπειρογνωμόνων και τις διαδικασίες αποσυσχέτισης του συστήματος S-400 από τη νατοϊκή τεχνολογία.
Επικοινωνιακά, πάντως, το δημοσίευμα πετυχαίνει να κινητοποιήσει διεθνή και ελληνικά media αναπαράγοντας κατ’ ουσία μια ακόμη τουρκική απειλή και ισχυροποιώντας το διαπραγματευτικό χαρτί της Άγκυρας.
