Σε πολεμική ετοιμότητα έθεσε τις σερβικές ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία ο πρόεδρος της χώρας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, αντιδρώντας σε ευρείας κλίμακας αστυνομική επιχείρηση, για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, που σημειώθηκε σε σερβόφωνους θύλακες του Κοσόβου, στο πλαίσιο της οποίας έχουν γίνει πολλές συλλήψεις.
Η Σερβία, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι στόχος της αστυνομικής επιχείρησης δεν είναι η αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος αλλά η τρομοκράτηση των κατοίκων στις συγκεκριμένες περιοχές. Ο πρόεδρος του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε επισήμανε ότι πρόκειται για επιχείρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη σε ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο σε σερβικούς θύλακες.
Οι σχέσεις Κοσόβου και Σερβίας είναι ιδιαίτερα τεταμένες τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της ΕΕ, που είχε παράξει το σχέδιο για αναδιάταξη συνόρων και ανταλλαγή εδαφών. Στο μεταξύ, η Πρίστινα έλαβε μονομερή και ενάντια στο διεθνή παράγοντα και το NATO απόφαση να μετεξελίξει τη δύναμη ταχείας αντίδρασης σε τακτικό στρατό. Ακολούθησε η επιβολή δασμών σε εισαγωγές από τη Σερβία και η ένταση στην άτυπη βαλκανική σύνοδο κορυφής στηο Βερολίνο.
Στο πλαίσιο της αστυνομικής επιχείρησης που διεξήχθη τις πρώτες πρωινές ώρες σε σερβικούς θύλακες του Κοσόβου, έγιναν -σύμφωνα με τη Σερβία- 26 προσαγωγές Σέρβων και Βόσνιων, ενώ όπως δήλωσε ο Κοσοβάρος πρόεδρος, Χασίμ Θάτσι, οι αρχές έχουν πραγματοποιήσει 15 συλλήψεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται Σέρβοι, Αλβανοί, Βόσνιοι καθώς και αστυνομικοί. Επίσης συνελήφθη ένας Ρώσος υπάλληλος του ΟΗΕ, ο οποίος -σύμφωνα με την Πρίστινα, προσπάθησε να παρακολλήσει την επιχείρηση, παρουσιαζόμενος ως διπλωμάτης.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης αντηλλάγησαν πυροβολισμοί και τραυματίστηκε ένας αστυνομικός, ενώ στη συνέχεια οι κάτοικοι των περιοχών ταμπουρώθηκαν χρησιμοποιώντας οχήματα για τον αποκλεισμό των δρόμων και ανάβοντας φωτιές με λάστιχα.
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μυρίζει μπαρούτι, καθώς ενδεχόμενη προσπάθεια υπέρβασης των οδοφραγμάτων από τις δυνάμεις του Κοσόβου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνει αντιληπτή ως πρόκληση και θα κατηγορηθούν για αδικαιολόγητη χρήση βίας. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να πυροδοτήσει αντίδραση και εισβολή των σερβικών δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονται συγκεντρωμένες στα σύνορα και σε αυξημένη ετοιμότητα.
Στις εξελίξεις παρενέβη και η Νατοϊκή δύναμη KFOR συστήνοντας ψυχραιμία σε αμφότερες τις πλευρές, αλλά επιδεικνύοντας νευρικότητα, ως προς τις εξελίξεις.
Η κατάσταση στη Σερβία είναι ιδιαίτερα εύθραυστη, πολιτικά, καθώς ο Βούτσιτς πιέζεται από την αντιπολίτευση και πολιτικές ομάδες για πρόωρες εκλογές, καθώς διοργανώνουν κάθε εβδομάδα συλλαλητήρια κατηγορώντας την κυβέρνηση για διαφθορά. Το ενδεχόμενο αντιπαράθεσης με το Κόσοβο, όμως, θα μπορούσε να αποδειχθεί game changer, ανατρέποντας το πολιτικό σκηνικό και αυξάνοντας τη συσπείρωση γύρω από τον πρόεδρο.
Επίσης, δεν μπορεί να παραγνωριστεί η δράση πολλών ξένων πρακτόρων και παραγόντων τόσο στη Σερβία όσο και στο Κόσοβο, στο πλαίσιο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού με της Δύσης με Ρωσία.
Οι δηλώσεις
Ο πρόεδρος της Σερβίας, μιλώντας στο Κοινοβούλιο, ανέφερε ότι οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας παραμένουν σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας και προειδοποίησε ότι θα παρέμβουν εάν απειληθεί η ασφάλεια των Σέρβων. «Αυτό που συνέβη τον Αύγουστο του 1995 με την επίθεση κατά των Σέρβων στην Κροατία δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί στο Κόσοβο», υπογράμμισε ο Βούτσιτς.
Οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας του Κοσόβου άρχισαν να αποχωρούν από το βόρειο Κόσοβο, αναφέρουν σερβικές πηγές. Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς επιβεβαίωσε, μιλώντας στο Κοινοβούλιο, ότι εκτονώνεται η κατάσταση και ότι το μεγαλύτερο τμήμα των αστυνομικών δυνάμεων έχει αποχωρήσει από τις περιοχές όπου αποτελεί πλειοψηφία ο σερβικός πληθυσμός.
Ο πρόεδρος του Κοσόβου Χάσιμ Θάτσι σχολίασε ως έκφραση λαϊκισμού τις απειλές του Βούτσιτς για στρατιωτική παρέμβαση της Σερβίας, εκτιμώντας ότι προορίζονται για την εσωτερική κοινή γνώμη.
Η κατάσταση
Η μονάδα ROSU των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας του Κοσόβου ξεκίνησε σήμερα το πρωί επιχείρηση για την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος με εντολή του γενικού εισαγγελέα της Πρίστινας. Κατά την επιχείρηση συνελήφθησαν 28 άτομα, εκ των οποίων οι 19 υπηρετούν στην αστυνομία. Μεταξύ των συλληφθέντων οι περισσότεροι είναι Σέρβοι από το βόρειο Κόσοβο ενώ σύμφωνα με τα ΜΜΕ στην Πρίστινα συνελήφθησαν και εφτά Αλβανοί αστυνομικοί όπως και τρεις βοσνιακής εθνότητας.
Ένας από τους συλληφθέντες είναι υπήκοος της Ρωσίας ο οποίος υπηρετούσε στην αποστολή του ΟΗΕ (UNMIK) στο Κόσοβο. Η εμφάνιση της ROSU στο βόρειο Κόσοβο σήμανε συναγερμό στον σερβικό πληθυσμό, που προσπάθησε με οδοφράγματα να αποτρέψει την είσοδο της αστυνομίας στις σερβικές πόλεις και στα χωριά. Σημειώθηκαν διαπληκτισμοί και μικροσυμπλοκές και, όπως αναφέρουν επίσημες πληροφορίες από την Πρίστινα, τραυματίστηκαν ελαφρά τέσσερις αστυνομικοί.
Η μεγάλη εικόνα
Η περίοδος είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και ένα ξέσπασμα ένοπλης βίας θα μπορούσε να έχει απρόβλεπτες επιπλοκές για ολόκληρη την περιοχή, ενώ το ενδεχόμενο προκλήσεων και προβοκάτσιας δεν μπορεί να αποκλειστεί, δεδομένου του ιστορικού. Τον κίνδυνο αυξάνει ο εντεινόμενος άλλοτε υποδόριος και άλλοτε εμφανείς ανταγωνισμός NATO-Ρωσίας για τον επαναπροσδιορισμό των σφαιρών επιρροής στην περιοχή.
Πριν περίπου ένα χρόνο η πολιτική δολοφονία Σέρβου ακροδεξιού πολιτικού στη Μιτροβίτσα, είχε προκαλέσει ένταση στις σχέσεις Πρίστινας-Βελιγραδίου, η οποία υποχώρησε προοδευτικά αλλά η εστία παραμένει ενεργή και προστίθεται σε πολλές ακόμα.
Προσφάτως, πάντως, ΕΕ και ΗΠΑ κατέκριναν μέσω των διπλωματικών αντιπροσωπειών τους στο Κόσοβο την κυβέρνηση Χαραντινάι για διορισμό ακατάλληλων και πολλές φορές διεφθαρμένων αξιωματούχων σε κομβικές θέσεις, ενώ η ΕΕ έχει βάλει στον πάγο το πρόγραμμα απελευθέρωσης της visa.
