Εν θερμώ και αψυχολόγητη φαίνεται εκ πρώτης όψεως η απόφαση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, να ανακοινώσει προσφυγή στις κάλπες, το βράδυ των εκλογών, ενώ τις προηγούμενες ώρες, ακόμα και λεπτά πριν το διάγγελμά, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και κυβερνητικοί αξιωματούχοι ξεκαθάριζαν ότι οι κάλπες θα στηθούν τον Οκτώβριο.
Η κίνηση του Αλέξη Τσίπρα, όμως, σε μια πιο προσεκτική εξέταση, φαίνεται ότι στόχο έχει να προλάβει εξελίξεις, να ελέγξει την πολιτική ατζέντα στο εσωτερικό και να σώσει πρόσωπα και σχήματα από έναν κύκλο αναζήτησης πολιτικών και προσωπικών ευθυνών στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, που θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε αργό ή και γρήγορο θάνατο στελεχών του Μαξίμου και προσωπικών του επιλογών.
Ακόμα όμως και η επιλογή αυτή, για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο κριτικής, καθώς ελήφθη χωρίς να συγκληθούν τα όργανα του κόμματος, σε αντίθεση με την άποψη που διατυπωνόταν μέχρι εκείνη την ώρα από στελέχη του κόμματος και παρότι, ο Αλέξης Τσίπρας, χρησιμοποίησε προσεκτικά επιλεγμένες εκφράσεις, μιλώντας στον πληθυντικό, επικαλούμενος κατ’ ουσία τη συλλογικότητα την ώρα της ευθύνης, απέπνεε προσωπικό άρωμα.
Πολιτικά, ο Αλέξης Τσίπρας, επιχείρησε να προβάλει την εικόνα ηγέτη που αναλαμβάνει τις ευθύνες του, περιορίζοντας τη φθορά του πολιτικού του κεφαλαίου και αναγνωρίζοντας τη δυσαρμονία που δημιουργούσε το πολιτικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, πέτυχε να ξεσηκώσει αντιδράσεις στο εσωτερικό του κόμματος, καθώς μια ακόμη φορά αγνοείται η συλλογική λειτουργία, υποβαθμίζονται και χειραγωγούνται τα όργανα. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός, περιορίζει με αυτό τον τρόπο την αιμορραγία από το στενό του περιβάλλον, ενώ θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τον “κουρνιαχτό” για να καλύψει αποπομπές και εσωτερική κριτική, ενώ ενόψει της “μητέρας των μαχών” προσδοκά ότι το πνεύμα αλληλεγγύης και συμπαράταξης θα δημιουργήσει συσπειρωτικές τάσεις οι οποίες θα υπερβούν την όποια κριτική.
Βέβαια, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι, όπως καταδεικνύουν τα αποτελέσματα, η εσωκομματική αντιπολίτευση είχε αντιληφθεί σωστά και απριόρι την αστοχία του ανοίγματος στο χώρο του κέντρου, με τους όρους και στο χρόνο που αυτό πραγματοποιήθηκε, γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση το πολιτικό κριτήριο των εμπνευστών της στρατηγικής και αφήνει έκθετο τον πρωθυπουργό, ο οποίος φαίνεται να ακολουθεί και όχι να προδιαγράφει τις εξελίξεις.
Εκλογικά, στόχος του πρωθυπουργού και του επιτελείου του, είναι να ανακόψουν τη δυναμική της Νέας Δημοκρατίας και την προοπτική συγκυβέρνησης με το Κίνημα Αλλαγής, επιδιώκοντας να φέρει στις εθνικές κάλπες ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες που προσήλθαν στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές, οι οποίες ωφελήθηκαν από τα μέτρα και θα μπορέσουν να εκφράσουν την ανησυχία τους για ενδεχόμενη κατάργησή τους, στο πλαίσιο της αλλαγής σκυτάλης ηγεσίας. Παράλληλα, με δεδομένη την αναταραχή που προκαλεί η ανάδειξη του Μέρα 25, του Γιάνη Βαρουφάκη, η επίσπευση των εθνικών εκλογών, μπορεί να περιορίσει την άνοδό του, λόγω της ελλιπούς -ακόμα- οργάνωσής του.
Επικοινωνιακά, το επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα φαίνεται ξεκάθαρα ότι απέτυχε εκεί που πέτυχε η ομάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς δημιούργησαν μια εικόνα ελεγχόμενης διολίσθησης του ΣΥΡΙΖΑ, που διαψεύστηκε, υπερπροέβαλλαν το πρόσωπο του πρωθυπουργού και υποτίμησαν την ανάγκη λειτουργίας των κομματικών μηχανισμών μέσα στην κοινωνία. Η εικονική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε συνέβαλλε καθοριστικά στην αποσυσπείρωση που παρατηρήθηκε, καθώς δεν ήταν μόνο μεγάλη η διαφορά, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε ποσοστό και έναντι των Ευρωεκλογών του 2015.
Το ευρωπαϊκό “μπιλιάρδο”
Υπάρχει βέβαια και η ευρωπαϊκή διάσταση της απόφασης, καθώς με δεδομένες τις αντιδράσεις ηγετών σε ενδεχόμενη υποψηφιότητα του Μάνφερντ Βέμπερ για την προεδρία της Κομισιόν και τις νέες πιέσεις που δημιουργεί η άνοδος της ακροδεξιάς και η αποδυνάμωση Σοσιαλδημοκρατών και Λαϊκού Κόμματος. δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για διεργασίες που θα οδηγήσουν σε ευρύτερες ανακατάξεις, καθώς ο έλεγχος της πλειοψηφίας του ευρωκοινοβουλίου και η μάχη για την ανακοπή των ευρωσκεπτικιστών απαιτεί τώρα ευρύτερο μέτωπο.
Οι πιέσεις που δέχεται στο Βερολίνο η Άγκελα Μέρκελ ώστε να αποχωρήσει από την Καγκελαρία, οι δηλώσεις Γιούνκερ για την ανάληψη από μέρους της ρόλο στην Ευρώπη και το νέο πλαίσιο ισορροπιών στο Ευρωκοινοβούλιο, γεννούν αυξημένες πιθανότητες για την αναζήτηση λύσεων εκτός πλαισίου, που θα αναδείξουν νέες συμμαχίες και θα συμβάλλουν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η προκήρυξη πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα στις 30 Ιουνίου, ενώ μια σειρά από μέτωπα στην ΕΕ θα είναι ανοιχτά και οι διεργασίες στα παρασκήνια σε πλήρη ανάπτυξη, δείχνει τη διάθεση του Έλληνα πρωθυπουργού να συμμετάσχει ενεργά σε αυτές, με δεδομένη την αποδυνάμωση της πολιτικής του δυναμικής στο εσωτερικό και κατοχυρωμένο το ενωτικού προφίλ, όπως αυτό σκιαγραφείται από τη Συμφωνία των Πρεσπών και τις πρωτοβουλίες του στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Αντιστοίχως και για την Άγκελα Μέρκελ οι προοπτικές είναι πολύ διαφορετικές, εφόσον εξερευνηθούν στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο και όχι στο στενά εθνικό. Ο συνδυασμός μάλιστα των δύο, εκτός από την αποδεδειγμένη χημεία, παρέχει και μια νέου τύπου ισορροπία, εν είδει new deal.
