Σε θρυαλλίδα εξελίξεων για την Ευρώπη αλλά και τα κράτη-μέλη ξεχωριστά αναμένεται να αποδειχθούν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, καθώς θα αναλυθούν κάτω από πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους φίλτρα, τόσο ευρωπαϊκά όσο και καθαρά εθνικά, μετρώντας τη δυναμική των ευρωσκεπτικιστών εν συνόλω και παράλληλα τις πολιτικές ισορροπίες σε εθνικό επίπεδο.
Γράφουν: Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας, Χρήστος Φράγκου
Το πολιτικό ρίσκο
- Ελλάδα, Γερμανία, Ιταλία στη ζώνη υψηλού κινδύνου
- Ισπανία, Γαλλία, ταλανίζονται από την άνοδο της ακροδεξιάς
- Ουγγαρία, Πολωνία αιχμή του δόρατος για τους ευρωσκεπτικιστές
- Στην Αυστρία δοκιμάζεται η ανοχή του κόσμου στα ακροδεξιά… σκάνδαλα
Για τις χώρες που βρίσκονται σε τροχιά εθνικών εκλογών, όπως η Ελλάδα, οι ευρωεκλογές αποτελούν ένα σημαντικό crash test, το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει τον πολιτικό βηματισμό, επιταχύνοντας τις εξελίξεις. Ταυτόχρονα όμως, οι ισορροπίες που θα διαμορφωθούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αναμένεται να επανακαθορίσουν τον πολιτικό προσανατολισμό δυνάμεων σε τοπική κλίμακα. Όπερ σημαίνει ότι θα προκύψουν νέες πολιτικές συμμαχίες, θα αποσαφηνιστούν πολιτικοί χώροι και θα αποκρυσταλλωθούν θέσεις, οι οποίες λόγω του κλίματος πόλωσης που διαμορφώθηκε στις ευρωεκλογές “θόλωσαν”, ή στρεβλώθηκαν.
Η ακροδεξιά, που με βάση τις δημοσκοπήσεις, βρίσκονταν σε άνοδο, σύμφωνα τελευταία στοιχεία και ενδείξεις εμφανίζεται τελματωμένη, εξέλιξη που εφόσον επιβεβαιωθεί, θα πιστωθεί στην αλλαγή στάσης των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, παρά τις τεράστιες, μεταξύ τους, διαιρέσεις.
Σε κεντρικό επίπεδο, αναμένεται ότι θα είναι η πρώτη φορά που Σοσιαλδημοκράτες και ΕΛΚ δεν θα ελέγχουν την πλειοψηφία, γεγονός που ανοίγει το δρόμο αναδιάταξη ισορροπιών, η οποία θα έχει αντίκτυπο και σε εθνικό επίπεδο. Η προσέγγισης των Σοσιαλδημοκρατών με την αριστερά που έχει ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται στην Ελλάδα, μέσω ad hoc συνεργασιών, έγινε θεσμικά στην Ισπανία, μέσω της κυβερνητικής συνεργασίας Σοσιαλιστών-Podemos, ενώ δεν αποκλείεται αντίστοιχες κινήσεις να βρουν πρόσφορο έδαφος σε Γαλλία και Ιταλία.
Πιέσεις όμως θα δημιουργήσει και η άνοδος της ακροδεξιάς, καθώς ακόμα και αν χαλιναγωγηθεί, η αύξηση των ευρωβουλευτών σηματοδοτεί de facto νέες πιέσεις για αύξηση του ρόλου και της επιρροής στα θεσμικά και πολιτικά όργανα της ΕΕ, διαφοροποιώντας το προφίλ και αλλοιώνοντας την έκφανση της ΕΕ. Συνεπώς, μεγάλες μάχες αναμένεται να δοθούν, την επόμενη μέρα, για θέσεις και οφίτσια, οι οποίες θεωρείται βέβαιο ότι θα παράξουν εντάσεις, συγκρούσεις και θα τραβήξουν τα φώτα της δημοσιότητας.
Ελλάδα: Βαρόμετρο για πρόωρες εκλογές
Σε κλίμα πόλωσης διεξάγονται οι ευρωεκλογές στην Ελλάδα, με τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να αναγάγουν απριόρι τα αποτελέσματα σε ψήφο επιδοκιμασίας ή απόρριψης πολιτικών επιλογών στο εσωτερικό. Η κλιμάκωση της πολιτικής αντιπαράθεσης επανέφερε σενάρια προκήρυξης πρόωρων εκλογών, εντός του καλοκαιριού, με βάση το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, προοπτική που αυξάνει το πολιτικό ρίσκο, υπονομεύει την αξιοπιστία του πρωθυπουργού, καθώς έχει πολλάκις δηλώσει ότι θα πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο και ως εκ τούτου αναγκάζει τους επενδυτές να είναι πιο επιφυλακτικοί, στερώντας ενδεχομένως πολύτιμη ρευστότητα και υποσκάπτοντας την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας.
Γαλλία: Ο Μακρόν παίζει το χαρτί… Λεπέν
Η μεταρρυθμιστική ατζέντα του Εμανουέλ Μακρόν, που έχει προκαλέσει πολύμηνες μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, με κύριο εκφραστή τα “Κίτρινα Γιλέκα”, έχει καταρρακώσει τη δημοτικότητα του Γάλλου προέδρου, κατάσταση που αναμένεται να αποτυπωθεί στις ευρωεκλογές.Ο Μακρόν, από την άλλη πλευρά, επιχειρεί να διατηρήσει το status του προοδευτικού πόλου, έναντι του Εθνικού Μετώπου. Η Μαρίν Λεπέν, πάντως, προηγείται στις δημοσκοπήσεις έναντι του LREM, του κόμματος του Μακρόν. Το LREM κερδίζει από την πολυδιάσπαση της Αριστεράς και την υπονόμευση της Δεξιάς, περιορίζοντας όμως τα περιθώρια συνεργασίας μαζί τους, περιορισμός που αυξάνει το πολιτικό ρίσκο.
Ο ακόλουθος πίνακας παρακολουθεί ενδεχόμενες αλλαγές στο Ευρωκοινοβούλιο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, εφόσον είχαν διεξαχθεί εκλογές
Ιταλία: Το σκληρό παιχνίδι του Σαλβίνι
Οι ευρωεκλογές, έχει γραφτεί, ότι πρόκειται να αποτελέσουν stress test για την κυβέρνηση συνασπισμού της Λέγκας, του Ματέο Σαλβίνι και του λαϊκιστικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων, του οποίου ηγείται ο Λουίτζι Ντι Μάιο. Το ετερόκλητο του κυβερνητικού συνασπισμού, έχει βγάλει εντάσεις και ηχηρές διαφοροποιήσεις, άλλοτε στο μεταναστευτικό, άλλοτε στις σχέσεις με την ΕΕ και ενίοτε στην εξωτερική πολιτική και τα ενεργειακά.
Ο Ματέο Σαλβίνι, αν και έχει διαψεύσει σενάρια πρόωρων εκλογών, εν τούτοις έχει πολλές φορές δώσει την εντύπωση ότι επιδιώκει νέες ενδοκυβερνητικές ισορροπίες, μεγαλύτερη αυτονομία και αύξηση της επιρροής του. Σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται να χρησιμοποιήσει ενδεχόμενο θετικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές και την βουβή απειλή πρόωρων εκλογών, ως μοχλό πίεσης προς τον πρωθυπουργό και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, προκειμένου να ενισχύσει το αποτύπωμα της Λέγκας στον κυβερνητικό συνασπισμό.
Παράλληλα, κινείται και στον οριζόντιο, ευρωπαϊκό άξονα, επιδιώκοντας τη δημιουργία ακροδεξιού μετώπου, με ελάχιστο κοινό παρονομαστή το μεταναστευτικό και την προοπτική ad hoc συμμαχιών με κοινό στόχο την ανάσχεση της ευρωπαϊκή ενοποίησης.
Γερμανία: Κίνδυνος κατάρρευσης της κυβέρνησης
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ενδέχεται να επηρεάσει τις μικροισορροπίες των χριστιανικών κομμάτων CDU/CSU, καθώς και τον κυβερνητικό συνασπισμό με τους Σοσιαλδημκράτες του SPD. Παράλληλα, θα φανεί σε ποιό βαθμό η άνοδος της Ακροδεξιάς συνεχίζεται ή έχει πιάσει “ταβάνι”, επιτρέποντας τον επανακαθορισμό της εσωτερικής και εξωτερικής ατζέντας της ατμομηχανής της Ευρώπης.
Το εκλογικό αποτέλεσμα ενδέχεται να ασκήσει πίεση στο SPD ώστε εγκαταλείψει τους χριστιανοδημοκράτες, αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν να προηγούνται οι Πράσινοι, έναντι του SPD στις ευρωεκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τους Πράσινους να υπερδιπλασιάζουν το ποσοστό του 8,9% που έλαβαν στις βουλευτικές εκλογές του 2017.
Ισπανία: Ο φόβος της ακροδεξιάς
Η ανοδος του ακροδεξιού Vox το οποίο εισήλθε, για πρώτη φορά μετά τη δικτατορία του Φ. Φρανκο, στο κοινοβούλιο στις εκλογές της 28ης Απριλίου, με 24 έδρες και με ποσοστό πάνω από το 10% των ψήφων, προκάλεσε έκπληξη και ανησυχία. Ενδεχόμενη αύξηση των ποσοστών του Vox θα δώσει την ευκαιρία στην ακροδεξιά να προωθήσει το διχαστικό αφήγημα της που επικεντρώνεται στη ενότητα του ισπανικού κράτους, την απέλαση των παράνομων μεταναστών και στη ανάκληση των νόμων για φυλετική βία. Παράλληλα, το γεγονός ότι ζητάει τη αναστολή της αυτονομίας της βορειοανατολικής Καταλονίας κάνει το Vox αρεστό σε ισπανούς πολίτες, οι οποίοι αντιδρούν έντονα στην ανεξαρτητοποίηση της περιοχής.
Ουγγαρία: Το χριστιανικό φρούριο του Ορμπάν
Ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν με τις ακροδεξιές “’κορώνες” κατάφερε να κερδίσει μια τρίτη θητεία, αλλά το κυβερνών κόμμα Fidesz αποπέμφθηκε το Μάρτιο του 2019 από την ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), εξαιτίας της επικριτικής στάσης του κατά της Ε.Ε. Ο Ορμπάν παρουσιάζεται ως υπερασπιστής της Ουγγαρίας και της Ευρώπης κατά των μουσουλμάνων μεταναστών, προειδοποιώντας για “μια Ευρώπη με μικτό πληθυσμό και χωρίς αίσθηση ταυτότητας”. Παράλληλα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός ευελπιστεί ότι το θερμό καλωσόρισμα του από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο θα ενδυναμώσει το προφίλ του εντός της Ε.Ε.
Αυστρία: Η ακροδεξιά στο βούρκο
Η πτώση της συγκυβέρνησης του νεότερου στην ιστορία Αυστριακού καγκελάριου και ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος, Σεμπάστιαν Κουρτς, με τον ακροδεξιό Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, επικεφαλής του FPO, αποτελεί σοβαρό πλήγμα που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα ποσοστά toy στις ευρωεκλογές. Ο Σεμπάστιαν Κουρτς προκήρυξε πρόωρες εκλογές τερματίζοντας την κυβερνητική συνεργασία του με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων (FPO) μετά την παραίτηση του αντικαγκελάριου κι αρχηγού, λόγω της διαρροής 7ωρου βίντεο που φαίνεται να επιζητά ρωσικά κεφάλαια, για τα οποία εμφανίζεται διατεθειμένος να παραβεί αρκετούς νόμους.
Πολωνία: Υπάρχει και πιο… ακροδεξιό κόμμα από το κεβερνών
Το κυβερνών συντηρητικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) που εμφανίζεται σε δημοσκοπήσεις να έρχεται “στήθος με στήθος” με τη συμμαχία των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων, φαίνεται να αντιμετωπίζει μια νέα απειλή, προερχόμενη από τη δεξιά του πλευρά. Το Konfederacja, μια ακροδεξια ομάδα που ιδρύθηκε το Δεκέμβριο, από ακροδεξια, εθνικιστικά κόμματα και κοινωνικά κινήματα, εμφανίζεται σύμφωνα με δημοσκοπήσεις να κερδίσει ποσοστό 7,2%. Το ακροδεξιό κόμμα έχει ορκιστεί να αγωνιστεί για την “ανεξαρτησία” της Πολωνίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κάποιοι από τους υποψήφιους υποσχέθηκαν ακόμη και να ανοίξουν μια συζήτηση στην Πολωνία για την πλήρη απεμπλοκή της από την Ε.Ε.
