Οπλισμένα τουρκικά μαχητικά, κατασκοπευτικά, drones, ελικόπτερα, φρεγάτες, πυραυλάκατοι και πλοία της ακτοφυλακής παραβιάζουν σχεδόν σε καθημερινή βάση το διεθνές δίκαιο του αέρα και της θάλασσας, έναντι της Ελλάδας, χωρίς οι δύο χώρες να βρίσκονται σε πόλεμο και όντας σύμμαχοι στο NATO.
Οι παραβιάσεις όμως αυτές για τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, έχουν εξελιχθεί σε ένα είδος πολιτικής και διπλωματικής ρητορικής, καθώς με τα χρόνια η Τουρκία έχει διολισθήσει σε ένα ιδιαίτερα ολισθηρό μονοπάτι, επιζητώντας ενεργητικά την αναγνώρισή της ως περιφερειακή υπερδύναμη, μέσα από το ρόλο του περιφερειακού ταραξία.
Έτσι, ο επιπρόσθετος κίνδυνος που δημιουργείται από τις διαρκώς κλιμακούμενες προκλήσεις στο Αιγαίο, αποτελεί κατ’ ουσία έναν ακόμα δίαυλο επικοινωνίας για τον Ταγίπ Ερντογάν, τόσο προς την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση, όσο και προς την ΕΕ και το NATO.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιδείξει αντίστοιχη συμπεριφορά και στο προσφυγικό, άλλοτε απειλώντας και άλλοτε ανοίγοντας τις “κάνουλες”, και πλημμυρίζοντας τα ελληνικά νησιά, θέλοντας έτσι να πιέσει την ΕΕ, συνήθως, όταν διακόπτονται οι καθυστερούν οι πληρωμές των κεφαλαίων ύψους 3 δισ. ετησίως που περιλαμβάνονται στην διμερή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών.
Τούτων δοθέντων, οι τουρκικές κινήσεις στον ουρανό και τη θάλασσα του Αιγαίου αποτελούν ένα είδος διπλωματικής και πολιτικής γλώσσας, αντίστοιχη της οποίας έχει χρησιμοποιηθεί μόνο στην περίοδο του ψυχρού πολέμου και ως εκ τούτου η αποκωδικοποίησή της απαιτεί ενδελεχή γνώση εξελίξεων και καταστάσεων που επηρεάζουν ευρύτερο πλέγμα ισορροπιών από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Το Crisis Monitor, επιχειρεί παγίως να “μεταφράζει” τις τουρκικές προκλήσεις με αναφορά στον ποσοτικό και ποιοτικό διαχωρισμό του ΓΕΕΘΑ, ενεργοποιώντας όπου κρίνεται απαραίτητο φίλτρα που ενσωματώνουν το ευρύτερο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό τοπίο, την ειδησεογραφία και την εσωτερική τουρκική πραγματικότητα, ισορροπίες.
Υπ’ αυτό το σύνθετο και δυναμικά μεταβαλλόμενο πρίσμα, η τουρκική δραστηριότητα στον ουρανό του Αιγαίου βαίνει σταθερά εντεινόμενη τα τελευταία χρόνια, ενώ ακόμα και μετά τις συναντήσεις των ηγετών, οι υφέσεις είναι περιστασιακές, ενώ η γενική τάση είναι αυξητική, τόσο ποσοτικά όσο και στα ποιοτικά σημεία. Ταυτόχρονα, όμως, και σε ευθεία συνάρτηση με την επιδείνωση της τουρκικής συμπεριφοράς στον ουρανό του Αιγαίου, φθίνει η τουρκική οικονομία και εντείνεται το αίσθημα διεθνούς απομόνωσης του Ταγίπ Ερντογάν. Έτσι, απομειώνεται η αίσθηση σταθερότητας που δημιούργησε, για τον ίδιο, η αύξηση των αρμοδιοτήτων και τα διαρκή πογκρόμ σε ένοπλες δυνάμεις, σώματα ασφαλείας και στη Δικαιοσύνη.
Συνεπώς, η αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα, όπως καταγράφεται στα γραφήματα, αποτελεί -σε μεγάλο βαθμό- παράγωγο της άτυπης διεθνούς καραντίνας που του έχει επιβληθεί. Ωστόσο, δεν ευθύνεται μόνο αυτό, καθώς οι προκλήσεις είχαν αρχίσει να αυξάνονται πριν από το 2016, καταδεικνύοντας προδιάθεση και ενδεχομένως προσχεδιασμό από την πλευρά της Τουρκίας, ώστε να χρησιμοποιήσει την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ως μοχλό πίεσης στην ευρύτερη στρατηγική της.
Στη θάλασσα, το πρώτο τετράμηνο του 2019, όμως, είναι εμφανώς ηπιότερο από το αντίστοιχο του 2018, δίνοντας την αίσθηση ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να κρατήσει κάποιου είδους ισορροπία, παρά την αντιπαράθεση για την ΑΟΖ, μέσω της οποίας η Τουρκία επιχειρεί να επαναφέρει το θέμα υφαλοκρηπίδας και την διακηρυγμένη πρόθεση της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, ξεκινώντας από το Ιόνιο.
