Ερωτηματικά ως προς τη στόχευση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και για ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις από τη σκληρή γραμμή έναντι της Τουρκίας, καθώς ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε δυο φαινομενικά αντιφάσκουσες αποφάσεις, αναιρώντας το καθεστώς προτιμητέου εμπορικού εταίρου από τη μια και παράλληλα μειώνοντας τους δασμούς στον τουρκικό χάλυβα από 50 στο 25%.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να τερματίσει την προτιμησιακή μεταχείριση της Τουρκίας εντός των ορίων του προγράμματος που επέτρεπε ορισμένα τουρκικά προϊόντα να εισάγονται στη χώρα αδασμολόγητα, γνωστοποίησε ο Λευκός Οίκος.
Η απόφαση, αυτή που είχε από καιρό προαναγγελθεί, μαζί με την αντίστοιχη για την Ινδία, τέθηκε σε εφαρμογή τη 17η Μαΐου, όπως διευκρίνιζε ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Ωστόσο, παράλληλα ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι μειώνει στο μισό τον δασμό που επιβάλλεται στον εισαγόμενο τουρκικό χάλυβα, από το 50% στο 25%.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας, κρίθηκε ότι είναι προσήκον να τερματιστεί η ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα που είναι γνωστό με την ονομασία Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ) λόγω του επιπέδου της οικονομικής της ανάπτυξης.
Ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για το εμπόριο (USTR) Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ είχε ουσιαστικά προαναγγείλει την εξέλιξη αυτή στις αρχές του Μαρτίου, όταν δήλωσε πως η Άγκυρα δεν δικαιούται πλέον να ωφελείται από το πρόγραμμα ΣΓΠ διότι «είναι επαρκώς ανεπτυγμένη οικονομικά». Η διαδικασία επανεξέτασης της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα είχε αρχίσει τον Αύγουστο του 2018, εν μέσω διπλωματικής διένεξης ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα.
Οι δύο κινήσεις αυτές θέτουν την Τουρκία στο ίδιο επίπεδο με την Ελλάδα απέναντι στις ΗΠΑ, με τη διαφορά ότι το status των σχέσεων ΗΠΑ-Ελλάδας είναι σταθερά βελτιούμενο, ενώ οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα είναι ραγδαία επιδεινούμενες.
Εν συνόλω η Ουάσιγκτον φαίνεται να στέλνει “κωδικοποιημένα” μηνύματα στην Άγκυρα, μέσω του rotation κυρώσεων, απαντώντας έτσι στις υποτυπώδεις εξαγγελίες αξιωματούχων της κυβέρνησης του Ταγίπ Εντογάν και τροχιοδεικτικές διαρροές στα media, για υπαναχωρήσεις σε σειρά μετώπων, χωρίς όμως να υλοποιήσει κάτι.
Η Τουρκία ήταν μια από τις 120 χώρες που συμμετέχουν στο ΣΓΠ, το αρχαιότερο και ευρύτερο πρόγραμμα των ΗΠΑ για την προτιμησιακή μεταχείριση χωρών στο πεδίο του εμπορίου. Στόχος του προγράμματος είναι να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη, εκμηδενίζοντας τους δασμούς σε χιλιάδες προϊόντα.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν τουρκικά αγαθά αξίας 1,66 δισεκ. δολαρίων βάσει του ΣΓΠ, ήτοι το 17,7% των εισαγωγών τους από την Τουρκία, κατά τις υπηρεσίες του USTR.
