Με διακομματική νομοθετική πρωτοβουλία συνεχίζει η αμερικανική γερουσία το μπαράζ κινήσεων στην εξωτερική πολιτική, θέτοντας στο επίκεντρο Ελλάδα και Τουρκία, καθώς προωθεί την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας και της διμερούς σχέσης, ενώ παράλληλα επιχειρεί να ελέγξει τον τουρκικό αναθεωρητισμό μέσω της εξαντλητικής καταγραφής του ρόλου που διαδραματίζει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς πλέον επηρεάζει άμεσα τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.
Για την Ελλάδα, το προωθούμενο από τους γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο, νομοσχέδιο αποτελεί μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, καθώς αναβαθμίζει τη γεωστρατηγική σχέση της Ελλάδας, παγιώνοντας τη θέση της ως στρατηγικό ενεργειακό και αμυντικό εταίρο των ΗΠΑ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ παράλληλα επιδιώκεται η χαλιναγώγηση της τουρκικής προκλητικότητας, καθώς επηρεάζει πλέον τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η διασύνδεση, αυτή, των αμερικανικών συμφερόντων με την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ελλάδα, αποτελεί ενδεχομένως την πλέον ηχηρή στήριξη της Ουάσιγκτον, η οποία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο αναδιάταξης των σφαιρών επιρροής.
Από την άλλη πλευρά, για την Τουρκία, η προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση, αποτελεί κόλαφο, καθώς επικεντρώνει στην ανάδειξη του αποσταθεροποιητικού της ρόλου, υποβαθμίζοντας τη ΄γεωπολιτική και γεωοικονομική της αξία.
Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του Κογκρέσου που ένα νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο υπουργός Εξωτερικών θα πρέπει να υποβάλει λίστα στη Βουλή με τον αριθμό των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον, στο ίδιο νομοσχέδιο ζητείται η άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Έτσι, οι ΗΠΑ επιλέγουν τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ ως τους δύο βασικούς παράγοντες για τη Μέση Ανατολή, εκχωρούν το διαμεσολαβητικό ρόλο που είχε η Τουρκία στο παλαιστινιακό στην Αίγυπτο και αναβαθμίζουν Ελλάδα και Κύπρο στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς μπορούν να παίξουν ρόλο στον έλεγχο της κινεζικής επέλασης στην περιοχή και παράλληλα να συμβάλλουν στη στρατηγική αντιστάθμισης της ρωσικής ενεργειακής επιρροής στην Ευρώπη.
Η ανακοίνωση του νομοσχεδίου, ακολουθεί το άρθρο πέντε γερουσιαστών στους New York Times για την Τουρκία και τους S-400, το οποίο αν και από τα ελληνικά media παρουσιάστηκε ως σκλήρυνση της στάσης, στην πραγματικότητα αιτιολογούσε το νομοσχέδιο που ακολουθεί και παρείχε διέξοδο στην Άγκυρα, από τη συμφωνία με τη Μόσχα, παρέχοντας διαβεβαιώσεις για αμερικανική στήριξη.
Το «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019», όπως αποκαλείται επίσημα, εισάγει μια σειρά από πρωτοβουλίες που αποσκοπούν να ενισχύσουν την αμερικανική στήριξη στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Υπό αυτό το πρίσμα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αναβάθμιση της εταιρικής σχέσης στους τομείς της ασφάλειας και της ενέργειας.
Όπως εξηγούν οι δύο γερουσιαστές, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο επιδιώκει την επικαιροποίηση της στρατηγικής των ΗΠΑ με στόχο να αναγνωριστεί ο αντίκτυπος των αλλαγών που συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτές τις αλλαγές συμπεριλαμβάνεται η ανακάλυψη μεγάλων οικοπέδων φυσικού αερίου αλλά και η επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας τόσο με τις ίδιες τις ΗΠΑ όσο και με όλους τους βασικούς περιφερειακούς εταίρους της Ουάσινγκτον.
Μετά την κατάθεση του νομοσχεδίου, ο γερουσιαστής Μενέντεζ τόνισε ότι οι ΗΠΑ έχουν σημαντικά συμφέροντα εθνικής ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία ενισχύονται από την ενδυνάμωση των σχέσεων τους με την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο.
Όσον αφορά την Τουρκία, το νομοσχέδιο ζητάει από την κυβέρνηση να εμποδίσει την μεταφορά των μαχητικών F-35, εφόσον η Άγκυρα συνεχίσει την υλοποίηση του σχεδιασμού της για την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400. Μάλιστα, επισημαίνεται πως μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει και στην γενικότερη επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, καθώς κάτι τέτοιο προβλέπεται στο πλαίσιο του Νόμου Περί Αντιμετώπισης των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA). Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατασκευάστρια εταιρία των S-400, Almaz-Antey Air and Space Defense Corporation JSC, βρίσκεται υπό καθεστώς κυρώσεων μετά την απόφαση που έλαβε η αμερικανική κυβέρνηση στις 27 Οκτωβρίου 2017.
Συνολικά, ο Νόμος για την Εταιρική Σχέση Ασφάλειας και Ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019:
- Αίρει την απαγόρευση πώλησης όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία
- Προβλέπεται ότι μέσα σε 90 ημέρες από την επικύρωση του, ο υπουργός Εξωτερικών θα πρέπει να υποβάλει λίστα στο Κογκρέσο με τον αριθμό των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Εγκρίνει το ποσό των 3 εκατομμυρίων δολαρίων για στρατιωτική βοήθεια προς την Ελλάδα μέσω του προγράμματος για τη «Χρηματοδότηση Ξένων Ενόπλων Δυνάμεων» (FMF)
- Εγκρίνει το ποσό των 2 εκατομμυρίων δολαρίων για την Ελλάδα και την Κύπρο μέσω του προγράμματος «Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης» (IMET)
- Αναφέρει ότι η ασφάλεια των εταίρων της Αμερικής όπως η Ελλάδα και η Κύπρος είναι σημαντική για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
- Χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως πολύτιμο μέλος του ΝΑΤΟ και πυλώνα ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο
- Επιδιώκει την αμερικανική στήριξη στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ
- Προσθέτει ότι οι τέσσερις χώρες, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Αμερική αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ενέργεια που θα ανατρέπει την σταθερότητα, θα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και της σχέσης καλής γειτονίας τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο.
- Τονίζει την πρόθεση της Ουάσινγκτον να συνεχίσει να έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία στην Σούδα
- Κάνει αναφορά στο φυσικό αέριο στην περιοχή και το πως αυτό μπορεί να συμβάλει στην ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης και στην ενίσχυση του ρόλου της περιοχή
- Εγκρίνει την ίδρυση ενός αμερικανικού ενεργειακού κέντρου για την Ανατολική Μεσόγειο με στόχο τη διευκόλυνση της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου
- Εμποδίζει τη μεταφορά των αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, εφόσον η Τουρκία συνεχίσει την υλοποίηση του σχεδιασμού της για την αγορά του ρωσικού σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400
- Ζητά από την αμερικανική κυβέρνηση να υποβάλει στο Κογκρέσο στρατηγική για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της ενέργειας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και εκθέσεις για τις κακοήθεις δραστηριότητες της Ρωσίας και άλλων χωρών στην περιοχή.
