Να αναδείξει ζητήματα που εγείρονται στο πλαίσιο και εξαιτίας της νέας ενεργειακής στρατηγικής που διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Νότιας Ευρώπης, της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, επιχείρησε με παρέμβασή του στο ενεργειακό συνέδριο του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) στις 5.3.2019, στο υπουργείο Εξωτερικών, με τίτλο: “The Geopolitics of Energy Transition”, ο Χαράλαμπος Πίππος, ενεργειακός εμπειρογνώμονας, επίτιμος διευθυντής του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος και πρ. πρόεδρος της Ομάδας “Ενέργεια”, του Συμβουλίου της ΕΕ.
Ο κ. Πίππος, περιγραφικά αναφέρεται στη γεωπολιτική δυναμική που δημιουργεί η προσπάθεια εδραίωσης του νέου γεωοικονομικού ενεργειακού δόγματος, επισημαίνοντας ως μείζονα ζητήματα την ασφάλεια των μεταφορών και των εγκαταστάσεων και εντοπίζοντας εν δυνάμει προστιθέμενη αξία τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από τα disruption technologies του Internet of Things (IoT) και του blockchain,
Παράλληλα, ο κ. Πίππος αναφέρεται στις εναλλακτικές λύσεις για την δημιουργία του “Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου” (South Gas Corridor) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια προσπάθεια να καταδείξει το αναπόδραστο της δυναμικής, ανεξαιρέτως της στάσης που τελικά θα κρατήσουν παράγοντες της περιοχής.
Οι προωθούμενοι σήμερα αγωγοί φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου ΝΑ, όπως ο TAP και ο East-Med, δεδομένης της στρατηγικής σημασίας τους για το “Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου” (South Gas Corridor) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται ότι είναι σημαντικότεροι, κυρίως από πλευράς εθνικής, περιφερειακής και Κοινοτικής ενεργειακής ασφάλειας, έναντι ήδη συζητούμενων εναλλακτικών λύσεων.
Συγκεκριμένα, αντί του αγωγού East Med μεταφοράς φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα ΝΑ Μεσογείου προς Ελλάδα -Ιταλία και ακολούθως προς βαλκανικές και ευρωπαϊκές αγορές, συζητούνται και εναλλακτικές λύσεις όπως η κατασκευή και λειτουργία τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τα μεγάλα και υπό διερεύνηση κοιτάσματα της περιοχής, πχ στο Βασιλικό της Κύπρου, και στις παράκτιες ζώνες της Αιγύπτου και του Ισραήλ,και τροφοδοσία από αυτούς, μεταξύ άλλων, του υπό προώθηση πλωτού σταθμού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη από τον όμιλο Κοπελούζου, ως άφησε πρόσφατα να εννοηθεί και ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου κ. Λακκοτρύπης.
Όλα τα ανωτέρω ισχύουν φυσικά ως πιθανές λύσεις αν θεωρήσουμε πως τα συνολικά κοιτάσματα φυσικού αερίου που θα επιβεβαιωθούν στην ευρύτερη περιοχή περιοχή (Κύπρο, Ισραήλ, Ελλάδα και Αίγυπτο) θα δικαιολογούν, από τεχνικοοικονομικής πλευράς, ανταγωνιστική μεταφορά του αερίου με αγωγούς ή/και πρώτη αποθήκευσή του σε εθνικούς τερματικούς σταθμούς, σε συνδυασμό με επακόλουθες δια θαλάσσης μεταφορές του αερίου σε διάφορες αγορές, πέραν των ποσοτήτων που θα καλύψουν εθνικές ανάγκες των χωρών-παραγωγών της περιοχής.
Η ενεργειακή ασφάλεια σε εθνικό, περιφερειακό και κοινοτικό επίπεδο, πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνει υπόψη, πέραν του στόχου της απρόσκοπτης και αδιάλειπτης διακίνησης του φυσικού αερίου από τις χώρες παραγωγής προς τις χώρες κατανάλωσης σε ανταγωνιστικές τιμές και τον εξόχως σημαντικό παράγοντα προστασίας των “κρίσιμων ενεργειακών υποδομών” (critical energy infrastructure) μεταφοράς του, ζήτημα για το οποίο έχουν ήδη θεσπιστεί και εφαρμόζονται σχετικά διεθνή, κοινοτικά, περιφερειακά και εθνικά μέτρα, μεταξύ οποίων σχετική κοινοτική οδηγία.
Η κοινοτική “Ενεργειακή Ένωση” (Energy Union), μέγας στόχος υπό υλοποίηση της Ευρωπαϊκής. Ένωσης, είναι απολύτως αναγκαίο από γεωπολιτικής πλευράς, ειδικά στη σημερινή πολιτικά ασταθή περίοδο, να προωθηθεί σε συστηματική και συνεχή συνεργασία με τις λοιπές σημαντικές περιφερειακές ενεργειακές και οικονομικές συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή, ιδίως με την Ενεργειακή Κοινότητα ΝΑ Ευρώπης (Energy Community of SE Europe: ECSEE), την Οικονομική Συνεργασία Ευξείνου Πόντου (Black Sea Economic Cooperation: BSEC) και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Organisation for Security and Cooperation in Europe: OSCE).
Οι σημερινές δραματικές εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, ιδίως όσον αφορά την περαιτέρω δυναμική ανάπτυξη των πρακτικά ανεξάντλητων και γεωγραφικά ευρέως διεσπαρμένων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πρωτίστως σε τοπικό – κοινοτικό επίπεδο, συνδέονται, πλέον, στενά με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις του Internet of Things (ΙοΤ) και τη συνακόλουθη δημιουργία πλατφορμών ταχύτατης ηλεκτρονικής επεξεργασίας τεράστιου αριθμού συνδεόμενων μεταξύ τους βάσεων δεδομένων (blockchain).
Η δραματική αλλαγή που θα προκύψει στον ενεργειακό τομέα από την τεχνολογική αυτή επανάσταση, η οποία βρίσκεται ήδη σε δυναμική εξέλιξη, θα οδηγήσει σε δυνατότητες αυτόνομης παραγωγής, διανομής και εμπορίας ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις, χωρίς κατασκευή – χρήση συγκεκριμένων για το σκοπό αυτό ηλεκτρικών γραμμών (direct lines), ακόμα και από ατομικούς ή μικρούς συνεταιρισμένους παραγωγούς, ή από “ενεργειακές κοινότητες”.
Αυτά όλα, με βάση και υφιστάμενες σχετικές πιλοτικές εφαρμογές, θα μπορούν να συνδυαστούν με ή χωρίς πρότυπες οικονομικές λειτουργίες, όπως πχ με τα, αμφιλεγόμενα σήμερα από πλευράς ασφάλειας, υπάρχοντα εικονικά -ηλεκτρονικά νομίσματα (bitcoins), σε παράλληλη χρήση με έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα και μετρητές εξοικονόμησης ενέργειας, προσαρμοσμένα απολύτως στις ανάγκες συγκεκριμένων καταναλωτών κάθε περιοχής, προς αποφυγή σπατάλης ηλεκτρικής ενέργειας.
Συνακόλουθα, η ακολουθούμενη ήδη σήμερα ελπιδοφόρα πορεία προς μια “πράσινη οικονομία” χαμηλού άνθρακα με στόχο τη δραστική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει να λάβει υπόψη τις προαναφερθείσες τεχνολογικές εξελίξεις, με οποίες, μεταξύ άλλων, ασχολείται σήμερα ιδιαίτερα και ο κατεξοχήν αρμόδιος Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (International Renewable Energy Agency: IRENA) που εδρεύει στο Abu Dhabi των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
