Πολιτική που θυμίζει άλλες εποχές, με σχέδια για ρευστοποίηση αποθεμάτων χρυσού, δημοσιεύματα που παραπέμπουν σε θεωρίες συνωμοσίας και δημιουργούν πολεμικό κλίμα και κοινωνικές αντιδράσεις βγαλμένες από “playbook” μυστικών υπηρεσιών για εξεγέρσεις, εκκλησιαστική διπλωματία-πολιτική και εθνικιστικές εξάρσεις, σκιαγραφούν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, σήμερα Τρίτη, 12 Φεβρουαρίου του 2019.
Η αποτύπωση της πραγματικότητας σε τίτλους και η καταγραφή της ημερομηνίας στην ίδια πρόταση, αποτελεί επιλογή και όχι τυχαίο γεγονός, με στόχο να αναδείξει ακριβώς αυτή την οιονεί παραδοξολογία, που συνορεύει με τη δυστοπία και την οποία αναλύουμε διεξοδικά παρακάτω, προσεγγίζοντας τις επιπτώσεις των παρασκηνιακών συγκρούσεων πρακτόρων και της ανάδυσης της ακροδεξιάς, όπως εκδηλώνονται από περιστατικά στη δημόσια σφαίρα.
Το Crisis Monitor έχει και στο παρελθόν επισημάνει τη νέα κανονικότητα των διαδοχικών και επαναλαμβανόμενων κρίσεων, τις πολιτικές συγκρούσεις, εκτός ορίων, που φέρνει η άνοδος της ακροδεξιάς και η καθυστερημένη αντίδραση των ταγών της ΕΕ στα φαινόμενα. Η Πολωνία θεωρήθηκε απομονωμένο φαινόμενο, ενώ το Group Visegrad, ελεγχόμενο. Η εκλογή λαϊκιστών-ακροδεξιών στην Ιταλία προκαλεί αναταράξεις, ενώ οι επερχόμενες ευρωεκλογές προδιαγράφονται εφιαλτικές.
Τα κινηματικού τύπου ξεσπάσματα που καταγράφηκαν από την Ελλάδα με το Σκοπιανό και είχαν καταγραφεί στο παρελθόν με τους “αγανακτισμένους”, στη Γαλλία με τα “κίτρινα γιλέκα”, στην Αλβανία με το “φοιτητικό κίνημα”, στη Σερβία με τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, με δεδομένο ότι είχαν πολιτικές απολήξεις και ενδείξεις εξωχώριων παρεμβάσεων, αποτελούν πρακτικές που προσομοιάζουν με αυτές της “αραβικής άνοιξης” ή των “βελούδινων επαναστάσεων” στην ανατολική Ευρώπη. Μπορεί ο αντίκτυπος που καταγράφεται να είναι περιορισμένος, ωστόσο αυτό δεν συνιστά ότι οι κινητοποιήσεις δεν είχαν αντίστοιχη δυναμική, αλλά μπορεί να αποτελεί απόδειξη ισχυρότερων μηχανισμών καταστολής, σε όλα τα επίπεδα.
Το 2017 η Ευρώπη και τα Βαλκάνια βίωσαν πολιτικές δολοφονίες, διώξεις δημοσιογράφων και πολιτικές συγκρούσεις χωρίς γάντια. Η ακροδεξιά έθεσε σε πολλές περιπτώσεις την ατζέντα, ανέτρεψε πολιτικούς συσχετισμούς και επέβαλε ρυθμούς και ρητορική στο δημόσιο βίο. Ο μετασχηματισμός και ξ εμβάθυνση της ΕΕ, αναδεικνύεται σε πρόκληση, καθώς ευρωσκεπτικιστές παίρνουν τα ηνία σε πολλές χώρες.
Έτσι, την ώρα που το Eurogroup αποφάσιζε την εγκατάλειψη της λιτότητας, ως κυρίαρχης πολιτικής επιλογής για την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προβλημάτων, στην Ιταλία η κυβέρνηση συζητούσε ήδη την εκποίηση αποθεμάτων χρυσού για την αποπληρωμή του χρέους. Την ίδια στιγμή, στη Γερμανία η Handelsblatt αποκαλύπτει το νέο βαθύ κράτος στην Τουρκία και επαναφέρει σενάρια που δείχνουν τον Ερντογάν, τουλάχιστον, να γνώριζε για το πραξικόπημα. Αυτά, δεν είναι παρά ένα μέρος της Ευρωπαϊκής πραγματικότητας, καθώς στη Γαλλία ο Εμμάνουελ Μακρόν επιχειρεί με πρόφαση τα fake news να ελέγξει την πολιτικά αποσταθεροποιητική δυναμική των “κίτρινων γιλέκων”. Στη Σερβία οι διαδηλώσεις κατά του προέδρου Βούτσιτς συνεχίζονται επίσης, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να απομακρυνθεί από τις διαδικασίες προσέγγισης με το Κόσοβο, υιοθετώντας σκληρή γραμμή, σε ένα κλίμα που μυρίζει ολοένα και περισσότερο, πρόωρες εκλογές.
Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη αν αναλογιστεί κανείς ότι για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια η Γαλλία ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στη Ρώμη, μετά από συναντήσεις του Ιταλού αναπληρωτή πρωθυπουργού και επικεφαλής των Πέντε Αστέρων με εκπροσώπους των “κίτρινων γιλέκων”.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι τα Fake News και η χρήση προσωπικών δεδομένων για την πολιτική στόχευση εν δυνάμει ψηφοφόρων, έχουν αναχθεί σε μείζον θέμα στην ΕΕ, με τις Βρυξέλλες να παράγουν πρωτοφανές σε όγκο νομοθετικό έργο και τη Γερμανία να εισάγει νόμο για πρόστιμα στα social media, ενώ πιο δραστικά μέτρα λαμβάνουν οι κυβερνήσεις σε Γαλλία και Σερβία.
Το Crisis Monitor έχει, από ιδρύσεώς του, επισημάνει το ρόλο που θα παίξουν τα social media, η τροφοδοσία ψευδών ειδήσεων και η ηλεκτρονική προπαγάνδα στις επερχόμενες εκλογές και στην Ελλάδα.
Ελλάδα: Τσίπρας-Μητσοτάκης έχασαν τον έλεγχο
Και στην Ελλάδα, όμως, το κλίμα δεν είναι πολύ διαφορετικό, καθώς μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να επιδεικνύει την πολιτική του κυριαρχία στη Βουλή και ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αντιδρά στη διολίσθηση του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας στην ακροδεξιά, αλλά είναι πολύ πιθανό να είναι πλέον πολύ αργά και για τους δύο.
Ο πρωθυπουργός, έχοντας καταναλώσει αρκετό πολιτικό κεφάλαιο στη Συμφωνία των Πρεσπών, αναζητά, τώρα, την εμπέδωση του θετικού κλίματος στην οικονομία, με τη στήριξη των εταίρων, οι οποίοι, όμως, δεν δρουν συντεταγμένα, με αποτέλεσμα το κλίμα στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Γερμανίας και Ελλάδας-Γαλλίας να μην διαχέεται στις σχέσεις Τσακαλώτου Ρέγκλινγκ, με αποτέλεσμα η εκταμίευση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα να καθυστερεί στερώντας πολύτιμη ρευστότητα.
Αντιστοίχως, η απόφαση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας να κόψει από τα ψηφοδέλτια έναν λαϊκιστή δημοσιογράφο και έναν ακόμα που επέδειξε τάσεις προσέγγισης με την ακροδεξιά, να αποτελούν μεν κινήσεις υψηλού συμβολισμού και πολιτικής κυριαρχίας εντός του κόμματος, έναντι του αντιπροέδρου, Άδωνι Γεωργιάδη, που εισήγαγε αμφότερους στον πολιτικό στίβο, πλην όμως το κόμμα του έχει διολισθήσει ήδη, τόσο, επ’ αφορμής της Συμφωνίας των Πρεσπών, που τα περιθώρια ανασύνταξης, αλλαγής ρητορικής και ατζέντας είναι εξαιρετικά περιορισμένα.
Αντιθέτως, την κατάσταση φαίνεται να σώζουν, κυριολεκτικά «στο παραπέντε», η ηγεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, θεσμοί που φαίνεται να αντιλήφθηκαν νωρίτερα τις επαπειλούμενες συνέπειες και είχαν το σθένος και τη στρατηγική να δράσουν συντεταγμένα, ακόμα και βρισκόμενοι εν αντιθέσει μεταξύ τους.
Θα πουλήσει χρυσό η Ιταλία;
Το χρέος της Ιταλίας είναι δυσθεώρητο, όμως η Ρώμη διαθέτει αποθέματα χρυσού 2,451,8 τόνων, τα τρίτα σε μέγεθος μετά τις ΗΠΑ και την Γερμανία, σημειώνει η εφημερίδα Die Welt επιγράφοντας άρθρο «Ο Σαλβίνι προτείνει εκποίηση των αποθεμάτων χρυσού».
Η γερμανική εφημερίδα παρατηρεί ότι ο Ιταλός αντιπρόεδρος αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο εκποίησης των αποθεμάτων με σκοπό τη μείωση του χρέους της χώρας. Λίγο νωρίτερα η ιταλική εφημερίδα La Stampa έγραφε ότι η Ιταλία εξετάζει την πώληση του χρυσού για να αποφύγει διορθώσεις στον τρέχοντα προϋπολογισμό καθώς και αύξηση του ΦΠΑ το 2020. Όπως σημειώνει στη συνέχεια η Die Welt παλαιότερα σχέδια της Ρώμης να εκποιήσει χρυσό για να βελτιώσει τα οικονομικά του ιταλικού δημοσίου προσέκρουσαν στην αντίσταση ευρωπαϊκών υπηρεσιών που ανησυχούσαν για την ανεξαρτησία της ΕΚΤ.
Διαδηλώσεις στην Ιταλία
Σύμφωνα με την DW, η Frankfurter Allgemeine Zeitung σχολιάζει τις μαζικές διαδηλώσεις κατά της ιταλικής κυβέρνησης το περασμένο Σαββατοκύριακο: «Όσο η δημοτικότητα της Λέγκας και των Πέντε Αστεριών βρίσκονται κοντά στο 60% ο Λουίτζι ντι Μάιο και ο Ματέο Σαλβίνι αντιδρούν με ειρωνεία σε όσα συμβαίνουν γύρω τους. Όμως οι δικαιολογίες του τύπου “φταίνε οι προηγούμενοι” για την ανεργία, τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και τη διαφαινόμενη οικονομική ύφεση, δεν θα πείθουν σε λίγο καιρό κανέναν. Ούτε η απόδοση ευθυνών σε μετανάστες, Γάλλους και αξιωματούχους στις Βρυξέλλες θα ωφελεί πλέον, όταν οι πολίτες θα διαπιστώσουν ότι όσα τους υποσχέθηκε μεγαλόστομα η κυβέρνηση δεν θα γίνουν πράξη».
Ο Ερντογάν πίσω από το πραξικόπημα;
Επίσημο πρωτόκολλο των γεγονότων της νύχτας του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Τουρκία -το οποίο υπογράφει ο τότε γενικός εισαγγελέας στην Άγκυρα και δημοσιεύει τώρα εξόριστος τούρκος δημοσιογράφος- τροφοδοτεί τις εικασίες που θέλουν την τουρκική κυβέρνηση να γνώριζε για τα σχέδια ανατροπής της και να τα αξιοποίησε για να ενισχύσει τις εξουσίες της. Το θέμα παρουσιάζει και σχολιάζει η σημερινή Berliner Zeitung.
Σύμφωνα με τον συντάκτη, όσο περισσότερος χρόνος περνάει […] τόσο πιο σαφές γίνεται ότι η τουρκική ηγεσία υπό τον πρόεδρο Ερντογάν γνώριζε για τα σχέδια πραξικοπήματος, ότι τα άφησε να εξελιχθούν και, πιθανότατα, τα κατηύθυνε.
Εκρήξεις βομβών που δεν έγιναν ποτέ, νεκροί σε ένοπλες συγκρούσεις που δεν υπήρξαν ποτέ. Το πρωτόκολλο της εισαγγελίας που δημοσιεύθηκε τώρα -η γνησιότητά δεν αμφισβητείται- είναι ένα έγγραφο το οποίο δεν θα μπορούσαν να συντάξουν καλύτερα ούτε οι θιασώτες των θεωριών συνωμοσίας.
Το πρωτόκολλο φέρνει στο φως τα έργα και τις ημέρες του νέου ‘βαθέος κράτους’ στην Τουρκία. Πρόκειται για όλους εκείνους τους ισλαμιστικούς-εθνικιστικούς κύκλους στην κυβέρνηση και τη δικαιοσύνη που έκαναν προφανώς όλα εκείνα για τα οποία κατηγορούν τους αντιπάλους τους: μετέτρεψαν ένα στρατιωτικό σε πολιτικό πραξικόπημα για να αφανίσουν τους εχθρούς τους. Αισθάνονταν μάλιστα τόσο σίγουροι που εισήγαγαν το εν λόγω πρωτόκολλο σε επίσημα δικαστικά έγγραφα. Το τουρκικό πραξικόπημα είναι ένας βάλτος από τον οποίο βγαίνουν όλο και πιο βρωμερές φυσαλίδες. Αυτό ισχύει και για το κίνημα Γκιουλέν, μυστικά κομάντο του οποίου ήθελαν την ανατροπή της κυβέρνησης και που προφανώς έπεσαν σε παγίδα.
Σε μια δημοκρατία όλα αυτά θα τροφοδοτούσαν πολλές εξεταστικές επιτροπές. Ακόμη κι αν αληθεύει ότι οι γκιουλενιστές ήθελαν με τη δημοσιοποίηση του πρωτοκόλλου να αποδείξουν την αθωότητά τους και να ρίξουν την ευθύνη του πραξικοπήματος στην κυβέρνηση, αυτό δεν υποβαθμίζει τη σημασία του. Στην Τουρκία κανείς δεν τολμά να μιλήσει για το θέμα, επισημαίνει ο αρθρογράφος, διερωτώμενος: “για πόσο ακόμη;”.
Το δημοσίευμα, βέβαια, ακολουθεί απόφαση της Γερμανίας για την έκδοση καταδικασθέντος τρομοκράτη στην Τουρκία, έναντι των ΗΠΑ, που είχαν επίσης υποβάλλει αίτημα έκδοσης και ενώ η Τουρκία έχει χαρακτηριστεί ως μη ασφαλής τρίτη χώρα από την Κομισιόν.
Μπαρούτι ή πρόωρες εκλογές στη Σερβία
Οι για δέκα συνεχόμενα Σαββατοκύριακα κινητοποιήσεις στο Βελιγράδι κατά του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς δείχνουν πόσο διχασμένη παραμένει η σερβική κοινωνία, γράφει η FAZ σε άρθρο με τίτλο «Δεν ηρεμεί η κατάσταση στην υποψήφια προς ένταξη Σερβία».
Η εφημερίδα της Φρανκφούρτης σημειώνει ότι στις διαδηλώσεις έρχονται να προστεθούν οι διενέξεις με τις γειτονικές χώρες και ιδίως με το Κοσσυφοπέδιο που δεν αναγνωρίζει η Σερβία. Η διένεξη Βελιγραδίου-Πρίστινας εντάθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν το Κοσσυφοπέδιο επέβαλε δασμούς μέχρι και 100% σε εισαγωγές από τη Σερβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επειδή το Βελιγράδι στέκεται εμπόδιο στη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στην Interpol. Την ίδια στιγμή αποκλείεται μια συμφιλίωση Βελιγραδίου-Πρίστινας κατά το πρότυπο της συμφωνίας Αθήνας-Σκοπίων, έτσι ώστε είναι απορίας άξιον πως η Σερβία θα ενταχθεί μέσα στα επόμενα έξι κιόλας χρόνια στην ΕΕ.
Ωστόσο, το διακύβευμα των διαδηλώσεων δεν είναι η διεθνής πορεία της Σερβίας, αλλά ο ίδιος ο πρόεδρος Βούτσιτς, ο οποίος αν και διατηρεί την πολιτική κυριαρχία, εν τούτοις δείχνει να αμφισβητείται ολοένα και εντονότερα.
Διαδηλώσεις στην Αλβανία
Σε αναβρασμό παραμένει και η Αλβανία, όπου ο πρωθυπουργός πιέζεται από το “φοιτητικό κίνημα”, το οποίο όμως επιχειρεί να εργαλειοποιήσει η αντιπολίτευση και ο πρόεδρος της χώρας, ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να αναμετράται με τον πρωθυπουργό.
Οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις έγιναν στα Τίρανα. Στα δημόσια πανεπιστήμια τα δίδακτρα κυμαίνονται από 160 μέχρι 2.500 ευρώ, ποσό σημαντικό σε μια χώρα που ο μέσος μισθός ανέρχεται στα περίπου 350 ευρώ.
Οι διαμαρτυρίες ξέσπασαν μετά την απόφαση να χρεώνονται οι εξετάσεις της δεύτερης εξεταστικής περιόδου, μέτρο από το οποίο η κυβέρνηση έκανε τελικά πίσω, χωρίς ωστόσο να διαλύσει τον θυμό των περίπου 110.000 φοιτητών του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας.
Ωστόσο, οι διαδηλώσεις διήρκεσαν για αρκετές εβδομάδες, αναπτύσσοντας δυναμική παρεμφερή με αυτή των “κίτρινων γιλέκων” στη Γαλλία.
Διαδηλώσεις και στη Ρουμανία
Στην Ελλάδα δεν έγινε ιδιαιτέρως γνωστό αλλά το καλοκαίρι του 2018 υπό κλοιό διαδηλώσεων και πιέσεων από την ΕΕ για τη διαφθορά βρέθηκε και η ρουμανική κυβέρνηση, η οποία για να επιβιώσει χρειάστηκε να αλλάξει πρωθυπουργό και υπουργικό συμβούλιο, αλλά παραμένει υπό πίεση από τις Βρυξέλλες και το διευθυντήριο, αν και βρίσκεται τώρα στην προεδρία της ΕΕ.
