Βρίθει πληροφοριών για τη στρατηγική που ακολουθεί ο Ντόναλντ Τραμπ στο γεωπολιτικό, γεωοικονομικό και εμπορικό μέτωπο η επιστολή του παραιτηθέντος υπουργού Άμυνας, Τζιμ Μάτις, ο οποίος θα παραμείνει στη θέση του μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, ώστε να οριστεί και να αναλάβει ο νέος υπουργός. Μπορεί οι διαφορές στρατηγικής μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του απερχόμενου υπουργού να είναι υπαρκτές, ωστόσο η δημοσιοποίησή τους και με τέτοια λεπτομέρεια από πρώην στρατηγό, γνώστη του πολιτικού συστήματος της Ουάσιγκτον και των διεθνών ισορροπιών και κυρίως γνωρίζοντας πως θα αναγνωστεί από άλλες χώρες, εγείρει ερωτηματικά και προκαλεί προβληματισμό για τα κίνητρα και τους στόχους.
Σε μια πρώτη ανάγνωση, ο Τζέιμς Μάτις είχε διαρκείς διαφωνίες στους χειρισμούς των διεθνών συμμαχιών των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες καταγράφονται στις διαρκείς διαβεβαιώσεις που παρείχε στους συμμάχους των ΗΠΑ στο NATO, την ΕΕ και την Ιαπωνία, κάθε φορά που ο Ντόναλντ Τραμπ απειλούσε με ανατροπή του status quo, ζητώντας αύξηση του εμπορίου. Η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία, όμως, φαίνεται ότι είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, αναγκάζοντας τον πρώην στρατηγό να αποχωρήσει και μάλιστα με πάταγο, αλλά χωρίς ρήξη.
Ο Τζέιμς Μάτις στην επιστολή αποχώρησής του στοχοποιεί την Κίνα και τη Ρωσία για την προσπάθειά τους να επιβάλλουν τη βούλησή τους στον κόσμο, αναστρέφοντας κεκτημένα και οδηγώντας στην κατεύθυνση του ολοκληρωτισμού, αφήνοντας αιχμές ότι η πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ βοηθάει σ’αυτή την κατεύθυνση.
Η τοποθέτηση αυτή, όμως, αν και προκαλεί αίσθηση όταν προέρχεται από υπουργό της αμερικανικής κυβέρνησης. δεν αποτελεί είδηση, καθώς είναι κοινός τόπος της κριτικής των Ευρωπαίων και άλλων παραγόντων, στο πρόσωπο του Τραμπ.
Οι απόψεις μου για το σεβασμό των συμμάχων και επίσης με ξεκάθαρη αντίληψη έναντι τόσο για τους εχθρικά διακείμενους παράγοντες όσο και για τους στρατηγικούς ανταγωνιστές είναι σταθερές και βασίζονται πάνω σε δεδομένα προερχόμενα από βαθιά ενασχόληση με αυτά τα ζητήματα για πάνω από τέσσερις δεκαετίες. Πρέπει να κάνουμε ό, τι είναι δυνατόν για να προωθήσουμε μια διεθνή τάξη που είναι πιο ευνοϊκή για την ασφάλεια, την ευημερία και τις αξίες μας και ενισχυόμαστε σε αυτή μας την προσπάθεια την αλληλεγγύη των συμμαχιών μας.
αναφέρει στην επιστολή παραίτησής του ο απερχόμενος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, συνδέοντας την αμφίδρομη σχέση αλληλεγγύης με τους συμμάχους, υπονοώντας ότι ο Τραμπ έχει παρεκκλίνει από αυτή τη γραμμή.
Από μια άλλη οπτική γωνία, η διακοίνωση των λόγων αποχώρησης του υπουργού Άμυνας, οι οποίοι τυγχάνει να συμπίπτουν με την κριτική των μετριοπαθών Ρεπουμπλκάνων και των Ευρωπαίων κατά του Τραμπ, αποδεικνύουν την ισχυρή πολιτική βούληση του προέδρου των ΗΠΑ να την εφαρμόσει και επιβεβαιώνουν τους χειρότερους φόβους.
Συνεπώς, ο Μάτις αποχωρώντας, θα μπορούσε να παίζει ένα ακόμα χαρτί του Ντόναλντ Τραμπ, ενισχύοντας την πίεση στους συμμάχους των ΗΠΑ, πείθοντας τους -εξ αντανακλάσεως- ότι ο Τραμπ δεν θα υπαναχωρήσει, αλλά θα εντείνει τις προσπάθειες του.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η αιφνιδιαστική και κατά πολλούς πρώιμη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, ενισχύει την πίεση προς την Ευρώπη, η οποία αρνείται να δεχθεί την αναθεώρηση των διμερών εμπορικών συνθηκών στην κατεύθυνση που επιδιώκει ο Τραμπ, ήτοι της αποδοχής γενετικά τροποποιημένων προϊόντων αμερικανικής παραγωγής στην Ευρώπη.
Χωρίς τα αμερικανικά στρατεύματα και την επιρροή των ΗΠΑ στη Συρία, τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία, καθώς και την αποτρεπτική ισχύ τους έναντι της Ρωσίας, η Ευρώπη καλείται να αναλάβει ευθύνες που δεν της αναλογούν, αλλά κυρίως δεν φαίνεται να μπορεί να διεκπεραιώσει. Συνεπώς, ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του προσφυγικού από την αποδέσμευση του Άσαντ και την επέλαση της Ρωσίας είναι ορατός, ενώ χωρίς τις ΗΠΑ οι Κούρδοι θα βρεθούν στο έλεος της Τουρκίας και του Άσαντ.
Ήδη, Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία διαμήνυσαν ότι θεωρούν την απειλή του Ισλαμικού Κράτους υπαρκτή, ενώ οι Κούρδοι της Συρίας φοβούνται ανασύνταξη των τζιχαντιστών. Παράλληλα η Τουρκία σπεύδει να εκμεταλλευτεί το κενό, με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να εκτοξεύει πρωτοφανείς απειλές προς τους Κούρδους, λέγοντας ότι «θα θαφτούν στα χαρακώματά τους».
Από την πλευρά του ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπερασπίζεται την απόφασή του, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να είναι ο χωροφύλακας της Μέσης Ανατολής χωρίς ανταλλάγματα, τονίζοντας πως είναι καιρός άλλοι να πολεμήσουν.
H Γαλλίδα υπουργός υπουργός για θέματα Ευρώπης Ναταλί Λοϊζό ανέφερε στο κανάλι C-News πως η Γαλλία θα παραμείνει στη Συρία. «Προς το παρόν, ασφαλώς θα μείνουμε στη Συρία γιατί ο αγώνας κατά του Ισλαμικού Κράτους είναι ζωτικής σημασίας». Η Γαλλία έχει στείλει απροσδιόριστο αριθμό ειδικών δυνάμεων στη Συρία, στο πλαίσιο του υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνούς συνασπισμού, καθώς και μαχητικά αεροσκάφη στην Ιορδανία και πυροβολικό στα σύνορα της Συρίας με το Ιράκ.
Ανάλογες ήταν και οι αντιδράσεις της Γερμανίας. «Το Ισλαμικό Κράτος έχει απωθηθεί, αλλά η απειλή δεν έχει ακόμη εκλείψει» ανέφερε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του. «Υπάρχει κίνδυνος οι επιπτώσεις της απόφασης αυτής να προκαλέσουν ζημιά στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους και να υπονομεύσουν τις επιτυχίες που έχουν επιτευχθεί». Η Γερμανία έχει στείλει στη Συρία περί του 1.200 στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εμπλέκονται στον ανεφοδιασμό καυσίμων, σε ναυτικές και εκπαιδευτικές επιχειρήσεις.
Έντονη δυσαρέσκεια για την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασαν και οι Κούρδοι της Συρίας, που φοβούνται ενδεχόμενη ανασύνταξη των τζιχαντιστών. «Θα δώσει στην τρομοκρατία… μια ευκαιρία να ανασυνταχθεί και να εξαπολύσει νέα εκστρατεία στην περιοχή» ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, ο αραβοκουρδικός συνασπισμός μαχητών, που στηρίζεται από τις ΗΠΑ και ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάκτηση εδαφών που κατείχαν οι τζιχαντιστές.
Η επιστολή του Τζέιμς Μάτις στα αγγλικά
Dear Mr President:
I have been privileged to serve as our country’s 26th Secretary of Defense which has allowed me to serve alongside our men and women of the Department in defense of our citizens and our ideals.
I am proud of the progress that has been made over the past two years on some of the key goals articulated in our National Defense Strategy: putting the Department on a more sound budgetary footing, improving readiness and lethality in our forces, and reforming the Department’s business practices for greater performance. Our troops continue to provide the capabilities needed to prevail in conflict and sustain strong US global influence.
One core belief I have always held is that our strength as a nation is inextricably linked to the strength of our unique and comprehensive system of alliances and partnerships. While the US remains the indispensable nation in the free world, we cannot protect our interests or serve that role effectively without maintaining strong alliances and showing respect to those allies. Like you, I have said from the beginning that the armed forces of the United States should not be the policeman of the world. Instead, we must use all tools of American power to provide for the common defense, including providing effective leadership to our alliances. 29 democracies demonstrated that strength in their commitment to fighting alongside us following the 9-11 attack on America. The Defeat-ISIS coalition of 74 nations is further proof.
Similarly, I believe we must be resolute and unambiguous in our approach to those countries whose strategic interests are increasingly in tension with ours. It is clear that China and Russia, for example, want to shape a world consistent with their authoritarian model gaining veto authority over other nations’ economic, diplomatic, and security decisions to promote their own interests at the expense of their neighbors, America and our allies. That is why we must use all the tools of American power to provide for the common defense.
My views on treating allies with respect and also being clear-eyed about both malign actors and strategic competitors are strongly held and informed by over four decades of immersion in these issues. We must do everything possible to advance an international order that is most conducive to our security, prosperity and values, and we are strengthened in this effort by the solidarity of our alliances.
Because you have the right to have a Secretary of Defense whose views are better aligned with yours on these and other subjects, I believe it is right for me to step down from my position. The end date for my tenure is February 28, 2019, a date that should allow sufficient time for a successor to be nominated and confirmed as well as to make sure the Department’s interests are properly articulated and protected at upcoming events to include Congressional posture hearings and the NATO Defense Ministerial meeting in February. Further, that a full transition to a new Secretary of Defense occurs well in advance of the transition of Chairman of the Joint Chiefs of Staff in September in order to ensure stability within the Department.
I pledge my full effort to a smooth transition that ensures the needs and interests of the 2.15 million Service Members and 732,079 civilians receive undistracted attention of the Department at all times so that they can fulfill their critical, round-the-clock mission to protect the American people.
I very much appreciate this opportunity to serve the nation and our men and women in uniform.
James N Mattis
