Σε περίοδο αυξημένης γεωπολιτικής έντασης εισέρχονται Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος, καθώς σειρά δρομολογημένων ανακατατάξεων, τεκτονικής κλίμακας, τώρα εμπεδώνονται, προκαλώντας αντιδράσεις ορισμένων χωρών, αν και οι βασικοί παίχτες, φαίνεται έχουν βρει modus vivendi. Παρά τις αναταράξεις που προκαλεί η κινητικότητα σε γεωπολιτικό και γεωοικονομικό επίπεδο, το εξ αυτών εκπορευόμενο ρίσκο δεν αναμένεται να αυξηθεί αντίστοιχα, κυρίως λόγω της μακράς περιόδου επώασης και της συναντίληψης που φαίνεται να έχει επιτευχθεί στα μείζονα.
Η αναδιάταξη σφαιρών επιρροής στα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή αποτελούν πηγές έντασης, όντας παραδοσιακά σημεία ανάφλεξης, ενώ η ταυτόχρονη και παράλληλη αναδιάταξη που επιχειρείται έχει πολλούς αγνώστους, μεταβλητές και αβεβαιότητες. Η επικινδυνότητα αυτή, όμως, αποτελεί και βασικό παράγοντα που επιτάσσει την ενίσχυση της πολιτικής σταθερότητας στις εμπλεκόμενες περιοχές. Συνεπώς, οι δυνάμεις που κινούν τα νήματα και με την παρέμβαση των οποίων οι εξελίξεις καθίστανται εφικτές, λαμβάνουν πρόνοια ώστε οι επιχειρούμενες αλλαγές να ολοκληρωθούν, ενσωματώνοντας στις προβλέψεις τους πολλά από τα στοιχεία που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τους σχεδιασμούς τους.
Τούτων δοθέντων, η ταυτόχρονη ανακοίνωση και έναρξη της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία και η συνέντευξη του Ρώσου πρέσβη στην Ελλάδα, που ξεκαθαρίζει ότι η Μόσχα δεν αντιτίθεται στη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά επικεντρώνει στα ενεργειακά, αποτελούν κινήσεις που αν και δεν μπορούν αβίαστα να συνδεθούν, εν τούτοις θα ήταν ατόπημα να μην εξεταστούν εν συναρτήσει μεταξύ τους. Η σύμπτωσή τους επίσης με την πέμπτη τριμερή Σύνοδο Κορυφής, Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, στο πλαίσιο της οποίας προωθούνται τα ενεργειακά με τον East Med και η αμυντική συνεργασία, συμβάλλει στη δημιουργία ενός πιο συνεκτικού πλαισίου εξέτασης των εξελίξεων.
Το σχετικό τοπίο επιβεβαιώνει η νευρικότητα της Τουρκίας που εκφράζεται μέσω της έξαρσης της προκλητικότητας και παραβατικότητας στο Αιγαίο και δηλώσεων περί διατήρησης του status quo στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία νιώθει τις επιχειρούμενες ανακατατάξεις ως υπονόμευση του ρόλου της στην περιοχή και απώλεια ζωτικού χώρου και ως εκ τούτου αντιδρά ποικιλοτρόπως και πολυεπίπεδα, θέλοντας με κάθε τρόπο να αποκτήσει ρόλο και λόγο στις εν εξελίξει διεργασίες.
Η Άγκυρα ενοχλείται επίσης από την ανάπτυξη ελληνικής πρωτοβουλίας στο Παλαιστινιακό, καθώς η Αθήνα εκμεταλλεύεται τις πάντα ισχυρές σχέσεις με την PLO και τη σημαντική προσέγγιση με το Ισραήλ για να ενισχύσει τον γεωπολιτικό της ρόλο και να αναχθεί σε παράγοντα σταθερότητας, ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία, εφαρμόζοντας τη στρατηγική της περιφερειακής υπερδύναμης, συμπεριφέρεται ως “ταραξίας”, ενώ τα οικονομικά της προβλήματα την καθιστούν ευάλωτη και διαχειρίσιμη.
Στα Βαλκάνια, το σκηνικό είναι ακόμη πιο ρευστό και περίπλοκο, καθώς εμπλέκονται περισσότεροι παίχτες και οι επιχειρούμενες αλλαγές επηρεάζουν περισσότερες χώρες και πληθυσμούς, ενώ ο χερσαίος χαρακτήρας, σε αντίθεση με τη θαλάσσια ζώνη της Μεσογείου, καθιστά το εγχείρημα πιο απτό και ορατό και συνεπώς προκαλεί μεγαλύτερες αναταράξεις.
Η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου, η επίλυση του ονοματολογικού της πΓΔΜ και η αναθέρμανση της Ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας, αποτελούν πρωτοβουλίες, οι οποίες ακολουθούν την ένταξη του Μαυροβουνίου στο NATO και σηματοδοτούν τον δραστικό περιορισμό της επιρροής της Ρωσίας στο “εγγύς εξωτερικό”, το οποίο αποτελεί βασική επιδίωξη της ρωσικής πολιτικής.
Ωστόσο, τα Βαλκάνια συνδέονται άμεσα με τις εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ουκρανία και την Μολδαβία, περιοχές όπου η Ρωσία κατέχει παράνομα την Κριμαία και την Υπερδνειστερία.
Όπερ σημαίνει ότι η σταδιακή εμπέδωση των νέων ισορροπιών μπορεί να έχει την προοπτική επίτευξης μακροχρόνιων λύσεων, βραχυπρόθεσμα όμως ανεβάζει το ρίσκο και τους κινδύνους.
Σε αυτό το πλαίσιο η χρήση της Ακροδεξιάς και των παραθρησκευτικών και παραστρατιωτικών δικτύων της ανά την Ευρώπη και τα Βαλκάνια αποτελεί κίνδυνο πρώτου βαθμού, ο οποίος μπορεί να μετασταθεί, διαχέοντας κρίσεις και πυροδοτώντας εξελίξεις, οι οποίες δεν μπορούν πάντα να προβλεφθούν ή να αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
