Το μεγάλο απόθεμα όπλων, το παρεμπόριο, το λαθρεμπόριο, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη οικονομική καχεξία, τον θρησκευτικό ριζοσπαστισμό και τις συνθήκες πόλωσης που δημιουργεί ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα εκρηκτικό κοκτέιλ, ικανό να δυναμιτίσει όχι μόνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά να καταστήσει την περιοχή φωλιά για την επώαση του επόμενο ριζοσπαστικού-αντιδραστικού και φονταμενταλιστικού κινήματος, ενός νεο-εθνικισμού.
Γαλλία και Γερμανία, έχουν αναπτύξει ήδη κοινή πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης όπλων στα Βαλκάνια, κίνηση η οποία είναι πιο σύνθετη και φιλόδοξη, απ’ όσο φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση. Αναδεικνύοντας το θέμα σε μείζον και τοποθετώντας το ψηλά στην πολιτική ατζέντα των χωρών της περιοχής, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη χρονική περίοδο, που ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός ΕΕ και NATO με τη Ρωσία κλιμακώνεται, η ΕΕ φαίνεται να προσπαθεί να πάρει τα όπλα από τα χέρια εν δυνάμει χρηστών τους, λίγο πριν η ένταση αρχίσει να φέρνει επικίνδυνες σκέψεις στο μυαλό, πληγωμένων ανθρώπων.
Η σημασία του προβλήματος των μικρών όπλων στα Δυτικά Βαλκάνια για την ασφάλεια της ΕΕ κατέστη σαφής, εσχάτως, με τις επιθέσεις του Παρισιού το 2015. Οι δράστες χρησιμοποίησαν παλαιότερα όπλα, που είχαν αποσυρθεί, από την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.
Η τρομοκρατία και η μετάστασή της από τα Βαλκάνια στην Ευρώπη, όμως, δεν είναι ούτε το μόνο, ούτε το μείζον ζήτημα που προσπαθεί να αντιμετωπίσει η γαλλογερμανική πρωτοβουλία. Χρονικά, η κίνηση αυτή εκδηλώνεται τη στιγμή που οι εντάσεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό, καθώς η Ρωσία επενδύει σε εθνικιστικά μορφώματα, εργαλειοποιεί το θρησκευτικό ριζοσπαστισμό να αναζητά διαιρέσεις.
Με δεδομένο ότι οι εμφύλιοι στα Βαλκάνια ξέσπασαν από τυχαία γεγονότα τα οποία εξελίχθηκαν γρήγορα λόγω της αφθονίας όπλων και πυρομαχικών και της αδυναμίας των πολιτικών να ελέγξουν της κατάστασης, η πρωτοβουλία στοχεύει να αποτελέσει έναυσμα για τις κυβερνήσεις ώστε να κινηθούν ενεργά σε αυτή την κατεύθυνση.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας ανακοίνωσε ότι θα «εντείνει τη δέσμευσή του και να αυξήσει τις εισφορές του στα διάφορα διαρθρωτικά ταμεία – UNDP, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ» που συμμετέχουν στην προσπάθεια αντιμετώπισης του παράνομου εμπορίου όπλων.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μας, ανακοίνωσε στις 11 Δεκεμβρίου ότι περισσότερα χρήματα θα διατεθούν για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας όπλων, με επίκεντρο τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ο Μάας και ο Γάλλος ομόλογός του Jean-Yves Le Drian διοργάνωσαν διάσκεψη για το θέμα στο Παρίσι στις 11 Δεκεμβρίου, στην οποία συμμετείχαν υπουργοί από τη Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο, την πΓΔΜ, τη Βοσνία, την Αλβανία και το Μαυροβούνιο.
Τα κεντρικά θέματα [της γαλλο-γερμανικής πρωτοβουλίας] είναι η νομική μεταρρύθμιση, οι βελτιωμένοι συνοριακοί έλεγχοι, η σαφέστερη κατανομή της ευθύνης και ο διορισμός των εθνικών ατόμων επαφής. Ο χάρτης πορείας της πρωτοβουλίας είναι φιλόδοξος και απαιτεί τεχνική και οικονομική στήριξη από διεθνείς χορηγούς, πρώτα απ ‘όλα από την ΕΕ, όπως προκύπτει από ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας.
Η τελευταία έκθεση της “Έρευνας για τα μικρά όπλα” που βασίζεται στη Γενεύη, ένα ανεξάρτητο ερευνητικό πρόγραμμα, τοποθετεί -για ακόμη μια φορά- το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, την πΓΔΜ και το Κοσσυφοπέδιο μεταξύ των κορυφαίων 25 χωρών του κόσμου όσον αφορά την κατοχή πολιτικών πυροβόλων όπλων.
Το Μαυροβούνιο και η Σερβία κατέλαβαν στην τρίτη θέση, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Υεμένη, ανέφερε η έκθεση.
Η Βοσνία ήταν στη δέκατη θέση και η πΓΔΜ στη 12η θέση της κατάταξης, ενώ το Κοσσυφοπέδιο βρέθηκε στην 17η θέση.
Στο Μαυροβούνιο και τη Σερβία, το ποσοστό κατοχής είναι περίπου 39 όπλα όπλα ανά 100 άτομα, στη Βοσνία περίπου 31, στην πΓΔΜ 30 και στο Κοσσυφοπέδιο γύρω στα 24, σύμφωνα με την έρευνα.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι οι βαλκανικές χώρες και ιδιαίτερα η Σερβία και η Βοσνία-Ερζογοβίνη αποτελούν από τους βασικούς προμηθευτές όπλων στη Μέση Ανατολή, ενώ έχουν ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό πολιτών που εντάχθηκαν στις τάξεις του ISIS, πολλοί εξ αυτών έχουν πλέον επιστρέψει.
