Συνεντεύξεις, δημόσιες τοποθετήσεις, διακρατικές συμφωνίες και έντονο παρασκήνιο διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τις διμερείς σχέσεις, καθώς υπάρχουν τριβές τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ σε σε διαδικασία αναπροσαρμογής βρίσκονται οι σχέσεις της Ρωσίας με την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το NATO.
Η προσπάθεια αποκρυπτογράφησης του περιεχομένου των συνομιλιών και των παρασκηνίου, είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση σε τέτοιες περιστάσεις, καθώς απαιτεί τη διεύρυνση της υπό εξέτασης περιόδου, κινήσεων και αντιδράσεων, εισάγοντας πολλά δεδομένα και δυνάμεις που επιδρούν στη διαμόρφωση του αποτελέσματος.
Τα ζητήματα της ατζέντας των επαφών που είχε ο Αλέξης Τσίπρας με τον πρωθυπουργό της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ντιμίτρι Μεντβέντεφ και με τον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν, προσδιορίστηκαν κατά την περίοδο που μεσολάβησε από τη διπλωματική κρίση του καλοκαιριού, μέχρι και τις τελευταίες ώρες και ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός βρισκόταν εν πτήσει.
Έτσι, ενώ δημοσίως το κλίμα φαίνεται καλό και οι συζητήσεις εύκολες, αυτή η εικόνα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα, η οποία προσδιορίζεται από υπαρκτές δεσμεύσεις, σχεδιασμούς και παράγοντες εκτός κάδρου.
Όπερ σημαίνει, ότι στην πραγματικότητα, οι ανακοινώσεις, οι συμφωνίες και οι διαρροές θα καλύψουν ένα -και μάλλον όχι το σημαντικότερο- κομμάτι της επίσκεψης του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα και των εκεί επαφών που είχε. Το μεγαλύτερο μέρος, όμως, μένει να διαφανεί με την πάροδο του χρόνου και να προσδιοριστεί από τις ίδιες εξελίξεις τις οποίες θα προκαλέσει.
Ακόμα και για τα πιο εκπαιδευμένα μάτια και τους έμπειρους διπλωμάτες, τέτοιες συναντήσεις, εν καιρώ κρίσης και αναταραχών, αποτελούν για καιρό μετά δυσεπίλυτες εξισώσεις. Οι πρώτες κινήσεις των συμμετεχόντων, είθισται, μάλιστα, να θολώνουν τα νερά, προκαλώντας σύγχυση, στοχεύοντας να αποπροσανατολίσουν κυρίως άλλους παίχτες.
Η επίσημη ατζέντα
Σύμφωνα με το Sputnik ο Βλαντίμιρ Πούτιν προτάσσει στην ατζέντα την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και τις διεθνείς εξελίξεις, θέματα που συμπίπτουν με τις προτεραιότητες του Αλέξη Τσίπρα, αλλά στερούνται -σε αυτό το επίπεδο- βάθους και συναρτήσεων.
Ο Αλέξης Τσίπρας, όμως, είχε απριόρι και σε ανύποπτο χρόνο διαμηνύσει στην Ευρώπη ότι διεκδικεί μεγαλύτερη αυτονομία για τη διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για κινήσεις στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής. Η προσέγγιση αυτή, αποτέλεσε το πρώτο βήμα σύγκλησης με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, μετά την διπλωματική κρίση του καλοκαιριού.
Προχθές η Ρωσία, δια στόματος της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών απείλησε την Κύπρο και κατ επέκταση την Ελλάδα για την ανάσχεση της πορείας προσέγγισης με τις ΗΠΑ και το NATO, απελευθερώνοντας την τουρκική επιθετικότητα, που είχε ως αποτέλεσμα τέσσερις εμπλοκές -ην ίδια μέρα- στον ουρανό του Αιγαίου. Η Ελλάδα δεν αντέδρασε στη δήλωση αυτή, ενώ η Κύπρος φάνηκε να υποκύπτει.
Ο Ρώσος πρόεδρος κατά τη δημόσιο στιχομηθεία με τον Έλληνα πρωθυπουργό ανέφερε ότι: «Έχουμε να συζητήσουμε για την κατάσταση στην περιοχή και κάποια διεθνή ζητήματα» , ενώ σημείωσε ότι «είναι ικανοποιητική η αύξηση στο εμπόριο».
Από την πλευρά του ο κ. Τσίπρας είπε ότι « η διεθνής ατζέντα παραμένει κρίσιμη» σημείωσε.
«Ιστορικά, οι σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζουν να εξελίσσονται. Και αυτό μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή και διεθνώς» ανέφερε.
Ο Τσίπρας υπενθύμισε ότι έχουν περάσει ήδη τρία χρόνια από την τελευταία του επίσκεψη στη Ρωσία. «Πολλές αλλαγές συνέβησαν: Η Ελλάδα βρήκε τον δρόμο της και τώρα είναι σε σχετικά καλή θέση. Όμως η διεθνής ατζέντα συνεχίζει να είναι κρίσιμη για πολλούς λόγους» υποστήριξε.
Οι αναφορές αυτές, όμως, στερούνται βάθους και πλαισίου, καθώς αυτά διαφέρουν για τους δύο ηγέτες. Όπερ σημαίνει ότι ο Βλάντιμιρ Πούτιν αντιδρά στο σύνολο των πρωτοβουλιών που συμμετέχει η Ελλάδα, όπως ξεκαθαρίζει σε συνέντευξή στην Εφημερίδα των Συντακτών, του ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
Ήδη από χθες η Ρωσία ανεβάζει τους τόνους, ζητώντας επιστροφή της Κύπρου στην προτεραία κατάσταση και εγκατάλειψη του αμερικανικού γεωοικονομικού δόγματος ως πλατφόρμας επίλυσης του προβλήματος. Αντιστοίχως, όσον αφορά στα Βαλκάνια ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε -για πολλοστή φορά- ότι για να περάσει η Συμφωνία των Πρεσπών εκβιάστηκαν και δωροδοκηθηκαν βουλευτές του ανιπολιτεούμενου VMRO.
Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι η Ρωσία είναι στρατηγικός ενεργειακός εταίρος της Ελλάδας στο φυσικό αέριο και ότι η διεθνής ατζέντα παραμένει κρίσιμη.
Μέσω αυτών, το πεδίο της διαπραγμάτευσης προσδιορίζεται για τη Ρωσία στην ανακοπή των αγωγών φυσικού αερίου που θα αμφισβητήσουν την ενεργειακή εξάρτηση των Βαλκανίων από τη Ρωσία και οι οποίοι διέρχονται από την Ανατολική Μεσόγειο και την Ελλάδα.
Ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε διατεθειμένος να στηρίξει το project του Turkish Stream στην Ευρώπη, αλλά χωρίς να είναι καταληκτικός γι αυτό, ενώ παράλληλα δήλωσε ανοιχτός για την αμοιβαία επωφελή ενίσχυση των εμπορικών δεσμών.
Τούτο σημαίνει ότι για τον Έλληνα πρωθυπουργό τα project της Ανατολικής Μεσογείου και το Σκοπιανό είναι εκτός ατζέντας και αντ’ αυτού προθυμοποιείται να προσφέρει υποστήριξη σε άλλους, τομείς και φόρα.
Ωστόσο, τα θέματα αυτά δεν είναι αυτόνομα, αλλά συμπλέκονται με την κρίση στην Ουκρανία, τις εξελίξεις στη Συρία και τον Nord Stream 2, το Ιράν και το ευρύτερο πλαίσιο των σχέσεων της Ρωσίας με την ΕΕ και το NATO.
Συνεπώς, οποιαδήποτε διμερής συμφωνία δεν μπορεί να αντιβαίνει το πνεύμα και γράμμα των κυρώσεων, οι οποίες αναμένεται να διευρυνθούν. Επίσης, τα μηνύματα που θα κληθεί να διαβιβάσει από τη Μόσχα προς τις Βρυξέλλες, το Παρίσι, τη Ρώμη και την Ουάσιγκτον, ο Αλέξης Τσίπρας, θα μπορούσαν να προκαλέσουν επιπλοκές στις σχέσεις με εταίρους και συμμάχους, ρίσκο που δεν μπορεί να παραβλεφθεί, σε αυτή τη φάση.
