Η άνοδος του λαϊκισμού και των ακροδεξιών ανά την υφήλιο και ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες έχει ανησυχήσει ακόμα και τους πλέον σκληρούς νεοφιλελεύθερους, αναγκάζοντας ακόμα και το ΔΝΤ να αλλάξει στάση, θέση και… στρατηγική.
Με άρθρο που μοιάζει περισσότερο με την τοποθέτηση του Αλέξη Τσίπρα στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, η Camilla Lund Andersen, αρχισυντάκτρια της έκδοσης Finance & Development του ΔΝΤ, αναδεικνύει την αναθεώρηση του “κοινωνικού συμβολαίου” ως θέμα μείζονος σημασίας στο πλαίσιο της μάχης κατά των λαϊκιστών, καταδεικνύοντας την ωριμάζουσα τάση εντός του Ταμείου για αλλαγή προσέγγισης και πολιτικών.
Η προσέγγιση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι ως προς το επιστημινικό σκέλος, αλλά κυρίως προς το πολιτικό, το σημειολογικό και τα μηνύματα που εκπέμπει, εκ θέσεως, καθώς μπορεί να μην εκπροσωπεί το διοικητικό συμβούλιο, πλην όμως έχει το πράσινο φως, ακόμα και την καθοδήγηση των διευθυντών για να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση.
Συνεπώς, το άρθρο δεν είναι απλώς ένα δημοσίευμα, αλλά μια θέση που αποκαλύπτει μια δυναμική και θέτει το ΔΝΤ απένανντι από συγκεκριμένες κυβερνήσεις, πρακτικές και πολιτικές.
Καθώς ο κόσμος επιδιώκει να αντιμετωπίσει την άνοδο του λαϊκισμού και του εθνικισμού, καθίσταται σαφές ότι η οικονομική ανασφάλεια βρίσκεται στο επίκεντρο της μεγάλης δυσαρέσκειας, αναφέρει η Andersen, επισημαίνοντας ότι μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι ψηφοφόροι σε πλούσιες χώρες άρχισαν να χάνουν την πίστη τους στην ικανότητα του κράτους να τους προστατεύει.
Σύμφωνα με την αρχισυντάκτρια του ΔΝΤ, οι βαθιές αλλαγές που προκλήθηκαν από την άνοδο της τεχνολογίας και τη συνεχιζόμενη παγκοσμιοποίηση, επιδείνωσαν την αγορά εργασίας, ενώ ενισχύσει την αβεβαιότητα. Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι στις φτωχές χώρες δεν έχουν ακόμη προσεγγίσει ούτε βασικά πρότυπα διαβίωσης, με πολλούς να διακινδυνεύουν τη ζωή τους αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον.
Αυτό έχει ωθήσει πολλούς να επανεξετάσουν το δίχτυ κοινωνικής κοινωνικής προστασίας. Στο ίδιο το μήκος κύμματος κινείται και ο διευθυντής του LSE Nemat Shafik, ο οποίος αναφέρει:
“Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση της αίσθησης ασφάλειας και τη στήριξη της πολιτικής υποστήριξης για ανοιχτές οικονομίες και κοινωνίες”,
Διερωτάται ωστόσο, πως θα έμοιαζε ένα τέτοιο συμβόλαιο στην πράξη; Επισημαίνοντας ότι, στη σύγχρονη, τεχολογική οικονομία, η ευθύνη για τη φροντίδα των εργαζομένων είναι ασαφής. Καθώς ο αυτοματισμός προχωρά, ορισμένοι εργαζόμενοι βρίσκονται περιθωριοποιημένοι, χωρίς καμία προοπτική απασχόλησης πουθενά.
Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει το βάρος της φροντίδας των ηλικιωμένων, ενώ η ομάδα των νεότερων εργαζομένων συρρικνώνεται. Οι πρόοδοι στην υγειονομική περίθαλψη σημαίνουν ότι μπορούμε όλοι να ζήσουμε περισσότερο.
Ωστόσο, για πολλούς φτωχούς, η βασική φροντίδα παραμένει ζητούμενο. Είτε μέσω του καθολικού βασικού εισοδήματος, της καλύτερης στόχευσης των υφιστάμενων δικτύων ασφαλείας, της μεγαλύτερης επένδυσης στην εκπαίδευση και την υγεία ή σε συνδυασμό όλων αυτών των πολιτικών, κάθε κοινωνία θα χρειαστεί να βρει μια απάντηση που να απαντά στα μοναδικά χαρακτηριστικά της. Η ίδια αρχή ισχύει και για το ζήτημα του τρόπου πληρωμής της κοινωνικής προστασίας. Τελικά, όλα καταλήγουν στις πολιτικές αποφάσεις.
Ενώ η Andersen στην κατακλείδα του άρθρου αναφέρει:
Σε αυτή την εποχή της ανασφάλειας, πρέπει να δράσουμε τώρα για να ενισχύσουμε τους δεσμούς που μας ενώνουν.
