Μπροστά στον κίνδυνο νέας κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών βρίσκονται ΗΠΑ και Ρωσία, ενώ ήδη πολυδάπανα αμυντικά προγράμματα είναι σε εξέλιξη, παγκοσμίως, καθώς από τη μια η Μόσχα εκσυγχρονίζει και εμπλουτίζει το οπλοστάσιό της, ενώ από την άλλη η Ουάσιγκτον απειλεί να αποσυρθεί από τη συνθήκη INF του 1987.
Η συνθήκη πυρηνικών δυνάμεων ενδιάμεσης εμβέλειας (Συνθήκη INF, επίσημη συνθήκη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών για την εξάλειψη των πυραύλων μέσης και βραχείας εμβέλειας) είναι μια συμφωνία ελέγχου των εξοπλισμών, που υπεγράφη το 1987. Υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, από τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν και τον γενικό γραμματέα του ΚΚΣΕ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στις 8 Δεκεμβρίου 1987, η συνθήκη επικυρώθηκε από τη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στις 27 Μαΐου 1988 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου 1988.
Η Συνθήκη INF οδήγησε στην απόσυρση όλων των πυρηνικών και συμβατικών πυραύλων, καθώς και των εκτοξευτών τους, με εύρος 500-1000 χιλιομέτρων (μικρής εμβέλειας) και 1.000-5.500 km (620-3.420 mi) (ενδιάμεσου εύρους). Η συνθήκη δεν κάλυπτε τους πυραύλους στα υποβρύχια και τα πλοία. Μέχρι το Μάιο του 1991, είχαν αποσυρθεί 2.692 πυραύλοι, ενώ επί 10 χρόνια διεξάγονταν επιθεωρήσεις και έλεγχοι.
Στις 20 Οκτωβρίου 2018, επικαλούμενος τη ρωσική μη συμμόρφωση, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συνθήκη. Ωστόσο, το εύρος της ικανότητας του Αμερικανού προέδρου να αποσυρθεί από τις συνθήκες που έχει εγκρίνει η Γερουσία χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Χθες, ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν απηύθυνε προειδοποιήσεις και απειλές προς πάσα ευρωπαϊκή χώρα, η οποία θα δεχτεί να φιλοξενήσει στο έδαφός της πυρηνικούς πυραύλους των ΗΠΑ, δεδομένου ότι η Πολωνία έχει ζητήσει την εγκατάσταση βάσεων και προωθημένης αντιπυραυλικής ασπίδας των ΗΠΑ. Η Ρωσία θα είναι υποχρεωμένη να βάλει όλες αυτές τις χώρες στο στόχαστρό της, προειδοποίησε ο Πούτιν, απαντώντας με αυτόν τον τρόπο στην απόφαση του Αμερικανού ομολόγου του να αποσύρει τη χώρα του από μια συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς που είχε συναφθεί την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε, ο Πούτιν τόνισε ότι θέλει να συζητήσει σχετικά με αυτούς που αποκάλεσε επικίνδυνους σχεδιασμούς για την κατάργηση της συνθήκης για τα πυρηνικά όπλα και τους πυραύλους μέσου βεληνεκούς (INF) με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι δύο ηγέτες προγραμματίζεται να έχουν συνομιλίες στο Παρίσι την 11η Νοεμβρίου.
Η Ρωσία χαρακτηρίζει εξαρχής επικίνδυνο βήμα την απόφαση του Τραμπ οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τη συνθήκη του 1987, με την οποία αποσύρθηκαν οι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού και μέσου βεληνεκούς που είχαν τη δυνατότητα να φέρουν πυρηνικές κεφαλές και εκτοξεύονταν από χερσαίες εγκαταστάσεις ή οχήματα από το έδαφος της Ευρώπης. Ο Τραμπ κατηγόρησε τη Μόσχα ότι παραβιάζει συστηματικά τη συνθήκη, κάτι που το Κρεμλίνο διέψευσε, επιστρέφοντας την κατηγορία στην Ουάσιγκτον.
Ο Πούτιν είπε σε δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η Ρωσία θα ανταποδώσει, και μάλιστα άμεσα, εάν οι ΗΠΑ εγκαταλείψουν τη συμφωνία.
«Για να απαντήσω στην ερώτησή σας χωρίς περιστροφές, μπορούμε να ανταποδώσουμε», είπε ο Ρώσος πρόεδρος ερωτηθείς τι θα κάνει η κυβέρνησή του αν ο Τραμπ υλοποιήσει αυτό που ανήγγειλε και η χώρα του αποχωρήσει από την INF. «Μπορούμε, και θα είναι πολύ γρήγορο και πολύ αποτελεσματικό», πρόσθεσε.
«Αν οι ΗΠΑ πράγματι αποσυρθούν από τη συνθήκη INF, το βασικό ερώτημα είναι τι θα κάνουν με αυτούς τους πυραύλους (μέσου βεληνεκούς) που θα εμφανιστούν για άλλη μια φορά. Εάν τους εγκαταστήσουν στην Ευρώπη, φυσικά η αντίδρασή μας θα είναι να το αντικαθρεπτίσουμε αυτό και οι ευρωπαϊκές χώρες που θα συμφωνήσουν να τους φιλοξενήσουν, αν τα πράγματα φθάσουν τόσο μακριά, πρέπει να καταλάβουν ότι θα βάλουν την επικράτειά τους την ίδια σε κίνδυνο εάν υπάρξει ένα πλήγμα αντιποίνων».
Κούρσα εξοπλισμών
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν τόνισε ότι δεν αντιλαμβάνεται για ποιο λόγο χρειάζεται να τεθεί η Ευρώπη σε τέτοιο κίνδυνο και πρόσθεσε ότι η Ρωσία θέλει να αποφύγει αυτό το ενδεχόμενο αν είναι εφικτό.
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ κατηγόρησε τη Ρωσία χθες ότι παραβιάζει την INF, ωστόσο πρόσθεσε πως δεν πιστεύει ότι η ρωσική απειλή θα οδηγήσει στην ανάπτυξη εκ νέου αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στην Ευρώπη.
Η Ρωσία έχει την επιλογή να αναπτύξει βαλλιστικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς στο Καλίνινγκραντ, στη Βαλτική Θάλασσα, κάτι που θα έθετε εντός του δραστικού βεληνεκούς τους μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Ο Πούτιν προειδοποίησε ότι ο κόσμος ενδέχεται να ολισθήσει σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών και τόνισε πως άλλη μια συμφωνία-κλειδί, η λεγόμενη Νέα Συνθήκη για τη Μείωση των Στρατηγικών Όπλων (New START), η ισχύς της οποίας εκπνέει το 2021, είναι αβέβαιο αν θα ανανεωθεί.
Αν οι δύο συνθήκες καταλήξουν στο καλάθι των αχρήστων, «δεν θα απομένει τίποτα πλέον ως προς τον περιορισμό της αύξησης των όπλων» και «η κατάσταση θα γίνει, κατά την άποψή μου, εξαιρετικά επικίνδυνη. Το μόνο που θα απομένει θα είναι μια κούρσα εξοπλισμών», έκρινε ο Ρώσος πρόεδρος.
