Η έκφραση Γκρίζες Ζώνες είναι μονομερής όρος της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που περιγράφει ύδατα και νησίδες του Αιγαίου όπου η Τουρκία αμφισβητεί την παραδεδεγμένη κυριαρχία της Ελλάδος. Ο όρος όμως αυτός και οι σχετικές διεκδικήσεις δεν έχουν νομική υπόσταση.[1]
Τούτο έχει ως συνέπεια να θεωρούνται εκ μέρους της Ελλάδας ως μια επεκτατική κίνηση της Τουρκίας στο Αιγαίο. Τα υπάρχοντα σύνορα στο Αιγαίο, επισημαίνει η ελληνική πλευρά, απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες και αρχές, τις οποίες η Τουρκία οφείλει να σεβαστεί. Στις εν λόγω περιοχές του Αιγαίου, κατά την Τουρκία, η κυριότητα τους δεν είναι ξεκάθαρη. Αν και ο όρος δεν έχει βρει ανταπόκριση σε κάποιον επίσημο διεθνή οργανισμό, χρησιμοποιείται συχνά από την τουρκική πλευρά για την αιτιολόγηση ή περιγραφή διεκδικήσεών της σε ελληνικές παραμεθόριες περιοχές.
Αιγαίο Πέλαγος
Από τα μέσα της δεκαετίας του 90′, οι τουρκικές αρχές έθεσαν αρκετές βραχονησίδες και νησίδες καθώς και τις μεταξύ αυτών θαλάσσιες περιοχές υπό τις γκρίζες ζώνες που θεωρούν προέκταση του εδάφους τους. Και οι δύο χώρες επικαλούνται χάρτες δικούς τους και άλλων χωρών καθώς και συνθήκες, για να αποδείξουν η μεν Ελλάδα το αβάσιμο της αμφισβήτησης, η δε Τουρκία την νομιμότητα της απαίτησής της. Η Ελλάδα σήμερα αξιώνει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 10 Ναυτικά Μίλια. Έχει όμως δικαίωμα, που κατοχυρώνεται από το Διεθνές Δίκαιο, για επέκτασή τους μέχρι και στα 12 Ναυτικά Μίλια.
Casus Belli
Ένας βασικός παράγοντας για την αστάθεια στο Αιγαίο είναι το τουρκικό casus belli, σε περίπτωση που η Ελλάδα αξιώσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 Ναυτικά Μίλια που είναι δικαίωμα από το Διεθνές Δίκαιο.
Ιστορία
Το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιελάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 ΝΜ. Μετά την υπερψήφιση της σύμβασης από τη διεθνή κοινότητα, η Τουρκία δήλωσε πως θεωρεί αιτία πολέμου την εν λόγω επέκταση αν την υιοθετούσε η Ελλάδα. Έκτοτε είναι πάγια θέση της Τουρκίας.
Το θέμα πήρε διαστάσεις στις 8 Ιουνίου 1995, όταν η Τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την Τουρκική Κυβέρνηση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, για την αξίωση της Ελλάδας να υιοθετήσει τον νόμο του Διεθνούς Δικαίου.
Το 2001 υπήρξε μία αιφνιδιαστική πρόταση ενός πρώην αρχηγού του Τουρκικού Ναυτικού, που δήλωνε πως επίκειται κατάργηση της Τουρκικής Στρατιάς του Αιγαίου, είδηση η οποία διαψεύστηκε από τον τότε Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ και αρχηγό ΓΕΕΘΑ Χουσεϊν Κιβρίκογλου. Η Τουρκική Στρατιά Αιγαίου καταργήθηκε στις 30 Αυγούστου του 2006[2], και συγχωνεύτηκε στην 4η Τουρκική Στρατιά.
Το 2002 η Τουρκία δεσμεύτηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μη επίθεση εναντίον της Ελλάδας, δέσμευση που δεν έχει δοθεί και στην Ελλάδα, προκαλώντας σύγχυση στις σχέσεις Τουρκίας – Ελλάδας.
