Στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος φαίνεται ότι επιστρέφει η Αφρική το 2018, αν και το 2017 η ροή κεφαλαίων προς τη “¨Μαύρη Ήπειρο” περιορίσθηκε σημαντικά και οι εστίες έντασης αυξήθηκαν. Η συζήτηση για αύξηση των κεφαλαίων προς την Αφρική έχει ανοίξει στην Ευρώπη, ενώ η Κίνα ανακοίνωσε προ ημερών πακέτο επενδύσεων 60 δισ. για τις αναδυόμενες οικονομίες της περιοχής, ενώ την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ έχουν περικόψει δραστικά τα κονδύλια της USAID.
Σύμφωνα με τα κινεζικά κρατικά media, ο πρόεδρος Σι ανακοίνωσε τριετές πρόγραμμα, το οποίο θα περιλαμβάνει επενδύσεις, οικονομική βοήθεια και δάνεια, προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες της «Μαύρης Ηπείρου», το ύψος του οποίου θα ανέρχεται 60 δισ., χωρίς να εμπεριέχει πολιτικούς περιορισμούς και όρους.
Η κίνηση έχει πάντως και υψηλή σημειολογική αξία, καθώς έρχεται αφού οι ΗΠΑ έχουν περικόψει δραστικά τα κονδύλια στήριξης της Αφρικής από το πρόγραμμα Διεθνούς Βοήθειας
Μεταξύ άλλων, το κινεζικό σχέδιο θα προβλέπει 20 δισ. δολάρια σε πιστωτική βοήθεια, 15 δισ. δολάρια σε επιχορηγήσεις και ακόμη 10 δισ. δολάρια σε χρηματοδότηση για αναπτυξιακά έργα. Παράλληλα, διάφορες ιδιωτικές εταιρείες αναμένεται να συμμετάσχουν στο σχέδιο, με την παροχή επιπλέον 10 δισ. δολαρίων.
Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχει διευκρινιστεί ποια αφρικανικά κράτη θα λάβουν τις συγκεκριμένες, γενναιόδωρες παροχές.
Ωστόσο, αρκετοί ανησυχούν ότι το κινεζικό πλάνο αποσκοπεί στη δημιουργία πολλαπλών «παγίδων χρέους», με στόχο την υπερχρέωση των αφρικανικών κρατών και την ένταξή τους στην κινεζική σφαίρα επιρροπής.
Από την πλευρά του, πάντως, ο Σι ξεκαθάρισε ότι τα συγκεκριμένα deals δεν θα έχουν καμία πολιτική προέκταση, καθώς ο χαρακτήρας τους είναι καθαρά αναπτυξιακός.
«Δεν πρόκειται για επέμβαση της Κίνας στις εσωτερικές υποθέσεις της Αφρικής. Δεν θα επιβάλουμε τη δική μας γνώμη στην Αφρική. Αυτό που θέλουμε είναι να στηρίξουμε την προσπάθεια της Αφρικής για αναγέννηση και ευημερία»
επεσήμανε χαρακτηριστικά ο Κινέζος πρόεδρος.
Παρά τις καλές προθέσεις και τις εξαγγελίες, όμως, η ροή των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην Αφρική μειώθηκε κατά 21% το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της UNCTAD του ΟΗΕ.
“Οι αρχές μιας ανάκαμψης των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, καθώς και οι προόδους στη διαπεριφερειακή συνεργασία μέσω της υπογραφής της συμφωνίας αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τις ροές άμεσων ξένων επενδύσεων προς την Αφρική το 2018, υπό την προϋπόθεση ότι το παγκόσμιο περιβάλλον θα παραμείνει υποστηρικτικό”,
δήλωσε ο διευθυντής του Τμήματος Επενδύσεων και Επιχειρήσεων της UNCTAD, Τζέιμς Ζαν.
Οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων στη Βόρεια Αφρική μειώθηκαν κατά 4% στα 13 δισ. δολάρια. Οι επενδύσεις στην Αίγυπτο ήταν κάτω, αλλά η χώρα συνέχισε να είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης της Αφρικής. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στο Μαρόκο αυξήθηκαν κατά 23% στα 2,7 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων και των σημαντικών επενδύσεων στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι παρατεταμένες επιπτώσεις από την προτομή των βασικών προϊόντων επιβάρυναν τις άμεσες ξένες επενδύσεις στην υποσαχάρια Αφρική, με τις εισροές να μειώνονται κατά 28%, στα 28,5 δισ. Δολάρια. Οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων προς την Κεντρική Αφρική μειώθηκαν κατά 22% στα 5,7 δισ. Δολάρια. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη Δυτική Αφρική μειώθηκαν κατά 11% στα 11,3 δισ. Δολάρια, λόγω της υποτονικής οικονομίας της Νιγηρίας. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη Νιγηρία υποχώρησαν κατά 21% στα 3,5 δισ. Δολάρια.
Η Ανατολική Αφρική, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή στην Αφρική, έλαβε 7,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες ξένες επενδύσεις το 2017, μείωση 3% το 2016. Η Αιθιοπία απορρόφησε σχεδόν το ήμισυ αυτού του ποσού, με 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια (κάτω από 10%) και είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος αποδέκτης ΑΞΕ στην Αφρική. Η Κένυα είδε αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων σε 672 εκατ. Δολάρια, αυξημένη κατά 71%, λόγω της έντονης εγχώριας ζήτησης και των εισροών στους τομείς της τεχνολογίας των πληροφοριών και της επικοινωνίας.
Στη Νότια Αφρική, οι άμεσες ξένες επενδύσεις μειώθηκαν κατά 66% σε 3,8 δισ. δολάρια. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη Νότια Αφρική υποχώρησαν κατά 41% στα 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια, λόγω του χαμηλότερου επιπέδου τομέα των βασικών προϊόντων και της πολιτικής αβεβαιότητας. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Αγκόλα μετατράπηκαν αρνητικά (κάτω από – 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια από 4,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016), καθώς οι ξένες θυγατρικές της χώρας μετέφεραν κεφάλαια στο εξωτερικό μέσω ενδοεταιρικών δανείων. Αντίθετα, οι ΑΞΕ στη Ζάμπια αυξήθηκαν, υποστηριζόμενες από περισσότερες επενδύσεις στον χαλκό.
Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις (MNE) από αναπτυγμένες οικονομίες (όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία) εξακολουθούν να πραγματοποιούν το μεγαλύτερο μέρος των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αφρική. Ταυτόχρονα, επενδυτές από αναπτυσσόμενες οικονομίες από την Κίνα και τη Νότια Αφρική, ακολουθούμενοι από τη Σιγκαπούρη, την Ινδία και το Χονγκ Κονγκ (Κίνα), βρίσκονται σε υψηλές θέσεις της κατάταξης.
Οι εκροές FDI από την Αφρική αυξήθηκαν κατά 8% στα 12,1 δισ. δολάρια, αντανακλώντας σημαντική αύξηση των εξερχόμενων άμεσων ξένων επενδύσεων από επιχειρήσεις της Νότιας Αφρικής (αύξηση 64% στα 7,4 δισ. Δολάρια) και μαροκινών επιχειρήσεων (αύξηση 66% στα 960 εκατ. Δολάρια). Οι εξωτερικές άμεσες ξένες επενδύσεις από τις επιχειρήσεις της Νιγηρίας, αντίθετα, παρέμειναν σταθερές στα 1,3 δισ. Δολάρια, επικεντρώθηκαν σχεδόν αποκλειστικά στην Αφρική.
Οι εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αφρική προβλέπεται να αυξηθούν κατά 20% περίπου το 2018 στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Η προβολή υποστηρίζεται από τις προσδοκίες για μια συνεχιζόμενη μέτρια ανάκαμψη των τιμών των βασικών προϊόντων και την ενίσχυση της διαπεριφερειακής οικονομικής συνεργασίας. Ωστόσο, η εξάρτηση από την αγορά από την Αφρική θα προκαλέσει κυκλικές μεταβολές των άμεσων ξένων επενδύσεων.
