Διαρκώς εντεινόμενος είναι ο κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η ακροδεξιά εργαλειοποιεί το προσφυγικό, η κεντροδεξιά υιοθετεί μέρος της ατζέντας της για να ανακόψει τη δημοσκοπική και εκλογική άνοδό των ακραίων και εν τέλει η κοινωνία λαμβάνει μήνυμα συντηρητικοποίησης και αναστροφής ευρωπαϊκών κεκτημένων, ενώ η εθνικιστική και σεχταριστική βία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και πολιτική ανοχή.
Η ενεργή εμπλοκή όμως του Ντόναλντ Τραμπ σε κάθε εστία στην ΕΕ, με γνώμονα την αποδυνάμωση της συνοχής, μέσω της ενίσχυσης φυγόκεντρων τάσεων, αποτελεί πολλαπλασιαστή ισχύος της ακροδεξιάς, ο οποίος προσδίδει δυναμική που δεν είναι εύκολο να αποτιμηθεί, ούτε να αντιμετωπιστεί.
Η συνταγή παλιά και δοκιμασμένη, προβοκάτσιες, προπαγάνδα και αίμα (δεν έχει σημασία ποιανού ή για ποιό σκοπό), αυτή χρησιμοποιεί ξανά και με επιτυχία η ακροδεξιά στην Ευρώπη, γιατί η κρίση επέτρεψε τη διάρρηξη κοινωνικών δεσμών που δεν είχαν ακόμα εμπεδωθεί στο DNA της ευρωπαϊκής κοινωνίας.
Η αντιπαράθεση υψηλών τόνων για το προσφυγικό, που πυροδοτούν οι λαϊκιστικές-ακροδεξιές κυβερνήσεις της Ιταλίας, Αυστρίας, Ουγγαρία, Πολωνίας και της Τσεχίας, καθώς και η ενσωμάτωση σημαντικού μέρους της ατζέντας της ακροδεξιάς στο μεταναστευτικό από κεντροδεξιά κόμματα, όπως τους Χριστιανοκοινωνιστές στη Γερμανία, τη ΝΔ στην Ελλάδα και τη νέα ηγεσία του Λαϊκού κόμματος στην Ισπανία, δημιουργούν μια ιδιαίτερα επικίνδυνη δυναμική ενίσχυσης των αντιδραστικών στοιχείων της κοινωνίας.
Τα επεισόδια στην ανατολική Γερμανία, στη Σαξονία και στο Μεκλεμβούργο – Δυτική Πομερανία που ξέσπασαν την περασμένη Κυριακή, με αφορμή τη δολοφονία ενός Γερμανού από δύο μετανάστες ιρακινής και συριακής καταγωγής, αποτελούν προοίμιο σκηνών που θα μπορούσαν να εκτυλιχθούν σε ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο.
Δεν είναι όμως τα πρώτα γεγονότα: Η δολοφονία της Αγγλίδας βουλευτή των Εργατικών, Τζο Κοξ, από ακροδεξιό προ δύο ετών, λίγο πριν το δημοψήφισμα του Brexit και τα επεισόδια που ακολούθησαν στη Βρετανία, ήταν μια μικρή πρόγευση των όσων θα ακολουθήσουν.
Εν συνεχεία ήρθαν επιθέσεις με οχήματα, παρόμοιες με αυτές των τζιχαντιστών, ενώ η ειδοποιός διαφορά ήταν η δημοσιοποίηση βίντεο του ακροδεξιού κόμματος, Britain First, από τον Ντόναλντ Τραμπ, κίνηση που έδωσε νέα πνοή στην ανάπτυξη της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.
Ακολούθησε κλιμάκωση της εθνικιστικής και σεχταριστικής βίας, επιθέσεις σε τζαμιά στη Σουηδία, τη Βρετανία και αλλού. Η άνοδος της ακροδεξιάς τρομοκρατίας πιστοποιείται και από την ετήσια έκθεση της Europol για το 2017, όπου εκτός από την έξαρση των επιθέσεων, καταγράφεται ιδιαίτερα ανησυχητικό χαμηλό συλλήψεων.
Μετά ήρθε η “σύνοδος διαίρεσης της ΕΕ στη Μπρατισλάβα,” η οποία αποτέλεσε το προοίμιο της δεξιάς στροφής της ΕΕ στο προσφυγικό. Εκεί το προσφυγικό διαχωρίστηκε, επισήμως σε “προσφυγικό και μεταναστευτικό”, κάνοντας την αρχή για αντιμετώπιση πολλών ταχυτήτων.
Εν συνεχεία η συμμετοχή της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση της Αυστρίας, η αναβάθμιση του ρόλου των Χριστιανοκοινωνιστών στη Γερμανία και η ανάδειξη της Λέγκας στην Ιταλία σε ελάσσονα κυβερνητικό εταίρο. Η ατζέντα της ακροδεξιάς στο προσφυγικό όμως κερδίζει διαρκώς έδαφος, ο πρόεδρος της Αυστρίας, Βίκτορ Ορμπάν και η Πολωνία επιμένουν στη σκλήρυνση, παραμένοντας αμφότεροι στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Έτσι, αν και παρουσιάζονται στρατόπεδα στο προσφυγικό, αυτό της ήπιας και της σκληρής αντιμετώπισης, στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο τάσεις εντός του ΕΛΚ, που την μια εκπροσωπεί η Άγκελα Μέρκελ και την άλλη ο Βίκτορ Ορμπάν. Συνεπώς, το προσφυγικό αναδεικνύεται σε μοχλό πίεσης για την αλλαγή των ισορροπιών στην κυρίαρχη πολιτική πτέρυγα της ΕΕ.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ουγγαρία άνοιξε μέτωπο με την Σουηδία, επ αφορμής της κριτικής στη μεταναστευτική πολιτική του Ορμπαν, με αποκορύφωμα την επίδοση διαβήματος διαμαρτυρίας στον Σουηδό πρέσβη για τα αρνητικά σχόλια σχετικά με τον άξονα Σαλβίνι – Ορμπάν.
Η Σουηδία προσέρχεται στις κάλπες την επόμενη Κυριακή και είναι ίσως η πρώτη φορά που η ακροδεξιά στη χώρα-πρότυπο κοινωνικού και ανοιχτού κράτους, κερδίζει έδαφος σαρωτικά, καθώς όλα τα προγνωστικά δείχνουν ότι οι Σοσιαλδημοκράτες θα χρειαστεί να πασχίσουν για να διατηρήσουν την εξουσία. Οι δημοσκοπήσεις τούς εμφανίζουν μεν να παραμένουν πρώτο κόμμα, αλλά οι ακροδεξιοί Δημοκρατικοί, το αγαπημένο ευρωπαϊκό κόμμα του πάλαι ποτέ κραταιού συμβούλου του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Μπάνον, εκτιμάται ότι θα τερματίσουν δεύτεροι με ποσοστό-ρεκόρ.
Ο Μπάνον, δε, έχει ήδη εδραιωθεί στις Βρυξέλλες και οργανώνει δίκτυο ακροδεξιών σε Ευρώπη και Βαλκάνια, πρωτοβουλία που αν και δεν έχει ιδιαίτερη επιτυχία, σε πρώτη φάση, εν τούτοις οικοδομεί μια βάση, η οποία μπορεί να τύχει πολλαπλών χρήσεων στο μέλλον.
Η ακροδεξιά στους δρόμους
Η απήχηση που βρίσκει η ακροδεξιά ατζέντα στην κεντρική πολιτική σκηνή, μέσω της ανάδειξής της σε τάση στο πλαίσιο του ΕΛΚ και την προώθησής της από εν ενεργεία κυβερνήσεις στην ΕΕ, σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις Τραμπ-Πούτιν, βοήθησαν στην επανεμφάνιση των στοιχείων αυτών στην κοινωνία, μετά από 10ετίες, που είχαν καταδικαστεί σε ατιμωτική απομόνωση.
Στο Κέμνιτς της ανατολικής Γερμανίας συνέρρευσαν χιλιάδες ακροδεξιοί διαδηλωτές, ανταποκρινόμενοι στα αλλεπάλληλα καλέσματα για κινητοποιήσεις. Η αστυνομία κατηγορείται ότι έχασε τον έλεγχο στην πόλη, όπου “αγανακτισμένοι πολίτες” καταδίωκαν μετανάστες και χαιρετούσαν ναζιστικά.
Ευρωστρατός στα σύνορα, κυνήγι στις ΜΚΟ
Στο μεταξύ, η Αυστρία, όπου πραγματοποιήθηκε η άτυπη σύνοδος υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας την Πέμπτη, ζητεί αποστολή στρατιωτών στα σύνορα και η Ιταλία απειλεί να ακυρώσει την ευρωπαϊκή αποστολή διάσωσης «Σοφία» και να αναστείλει την οικονομική συνδρομή της στην Ε.Ε. αν δεν ανοίξουν και άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια για την υποδοχή μεταναστών.
Στην Ουγγαρία τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, καθώς η κυβέρνηση Ορμπάν στο πλαίσιο του νόμου για την ανάσχεση των δραστηριοτήτων του Τζορτζ Σόρος, έκοψε την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που λάμβαναν τα ιδρύματα επιμόρφωσης προσφύγων, τα οποία αποτελούσαν βραχίονες του πανεπιστημίου του μεγαλοεπενδυτή.
Πολλές ΜΚΟ έχουν αρχίσει να απελπίζονται από τη στάση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Χαρακτηριστική είναι η απόφαση της Open Arms να σταματήσει τις διασώσεις μεταναστών ανοικτά της Λιβύης. «Η εντατική εκστρατεία ποινικοποίησης των ΜΚΟ στην Κεντρική Μεσόγειο και η εφαρμογή απάνθρωπων πολιτικών προκάλεσαν όχι μόνον το κλείσιμο των λιμανιών της Ιταλίας και της Μάλτας, αλλά και την παράλυση πολλών ανθρωπιστικών οργανώσεων διάσωσης, καθώς και την αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς τη νότια Ισπανία», γράφει η ΜΚΟ αιτιολογώντας την απόφαση να στρέψει τη δράση της προς την Ισπανία.
Κάτι αντίστοιχο φαίνεται ότι συμβαίνει και στην Ελλάδα, όπου προσφάτως συνελήφθησαν μέλη ΜΚΟ για συμμετοχή σε κύκλωμα διακίνησης μεταναστών, υπόθεση που φαίνεται ότι χρησιμοποιείται για να στείλει μήνυμα τερματισμού της πολιτικής ανοχής.
