Διπλό πλήγμα από τη Moody’s και την S&P δέχθηκε η Τουρκία, καθώς οι δύο οίκοι αξιολόγησης ανακοίνωσαν ταυτόχρονα την υποβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας, επικαλούμενοι την έντονη μεταβλητότητα στη λίρα, τις επιπτώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τον περιορισμό της αυτονομίας της Κεντρικής Τράπεζας και την έλλειψη μεταρρυθμιστικού σχεδίου.
Η ένταση με τις ΗΠΑ για το ζήτημα της απελευθέρωσης του πάστορα Μπράνσον φαίνεται ότι επιδρά, μετά τις κυρώσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ, ευθέως στις προοπτικές της οικονομίας της χώρας. Παράλληλα, η παρεμβατικότητα του Ταγίπ Ερντογάν στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας υποσκάπτει την αξιοπιστία της και ως εκ τούτου τη δυνατότητα απάντησης στις προκλήσεις που αναδύονται.
Τούτων δοθέντων η S&P προβλέπει διολίσθηση της οικονομίας σε ύφεση το 2019, υποβαθμίζοντας την πιστοληπτική αξιολόγηση σε B+ από BB-, ενώ στην έκθεση αναφέρεται:
“Η υποβάθμιση αντανακλά την προσδοκία μας ότι η εξαιρετική αστάθεια της τουρκικής λίρας και η συνακόλουθη πρόβλεψη της απότομης προσαρμογής του ισοζυγίου πληρωμών θα υπονομεύσουν την οικονομία της Τουρκίας. Προβλέπουμε μια ύφεση το επόμενο έτος. Ο πληθωρισμός θα εκτοξευθεί στο 22% το επόμενο τρίμηνο, πριν υποχωρήσει κάτω από 20% έως τα μέσα του 2019. Αναμένουμε ότι το 2019 θα είναι το πρώτο έτος από το 2009 στο οποίο η ονομαστική πιστωτική επέκταση θα είναι μικρότερη από τον πληθωρισμό, πράγμα που συνεπάγεται σημαντική μεταβολή στις πραγματικές συνθήκες εγχώριας χρηματοδότησης ».
Η αποδυνάμωση του τουρκικού νομίσματος έχει αρνητικές συνέπειες στα δημοσιονομικά της χώρας, αποστραγγίζει τους ισολογισμούς των εγχώριων επιχειρήσεων και ασκεί μεγάλες πιέσεις στις τουρκικές τράπεζες, σημειώνει ο οίκος.
Η εξασθένιση του νομίσματος ασκεί πιέσεις στον υπερχρεωμένο επιχειρηματικό τομέα, ενώ έχει αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο χρηματοδότησης για τις τουρκικές τράπεζες. Αναμένουμε ότι αυτές οι οικονομικές και χρηματοοικονομικές τάσεις θα έχουν αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά, προκαλώντας άνοδο στον, ήπιο προς το παρόν, λόγο χρέους προς ΑΕΠ της κυβέρνησης, ενώ παράλληλα θα εντείνουν τον κίνδυνο αύξησης των υποχρεώσεων των τραπεζών.
Σύμφωνα με την S&P το σταθερό outlook αντανακλά τους ισορροπημένους κινδύνους για την αξιολόγηση της Τουρκίας τους επόμενους 12 μήνες.
Ο οίκος θα μπορούσε να προχωρήσει σε νέα υποβάθμιση αν διαπιστώσει μια αυξανόμενη πιθανότητα συστημικής τραπεζικής κρίσης η οποία θα είχε τη δυνατότητα θα υπονομεύσει τη δημοσιονομική θέση της χώρας.
Το χτύπημα της Moody’s
Στη συνέχεια ακολούθησε η Moody’s υποβαθμίζοντας το αξιόχρεο της τουρκικής οικονομίας σε «Ba3» από «Ba2», προηγουμένως. Επιπροσθέτως ο διεθνής οίκος υποβαθμίζει το outlook των αξιολογήσεων σε αρνητικό.
Σύμφωνα με τη Moody΄s η υποβάθμιση αποδίδεται στην περαιτέρω αποδυνάμωση των θεσμλων στην χώρα και στη μειωμένη προβλεψιμότητα των πολιτικών που ακολουθεί η Άγκυρα.
Ο οίκος αξιολόγησης εκφράζει τον προβληματισμό του για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας της χώρας αλλά και για την έλλειψη σαφούς και ξεκάθαρου σχεδίου για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
Η υποχώρηση της τουρκικής λίρας μαζί με υψηλά και αυξανόμενα ρίσκα που σχετίζονται με εξωτερικούς τομείς της οικονομίας είναι πιθανό να ενισχύσουν περαιτέρω τις πληθωριστικές τάσεις και να υποσκάψουν την ανάπτυξη τονίζει ο οίκος αξιολόγησης.
“Κατά την άποψη της Moody’s, η πιθανότητα ότι οι τουρκικές αρχές θα καταφέρουν να σχεδιάσουν «ομαλή προσγείωση» της οικονομίας περιορίζεται στο πλαίσιο των αδύναμων θεσμών και της αύξησης των εντάσεων με τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος συνεχιζόμενης χρηματοοικονομικής πίεσης είναι σημαντικός, με δυνητικά περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις για τις τουρκικές τράπεζες και τις επιχειρήσεις που έχουν μεγάλες ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης. Ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο θα αυξήσει περαιτέρω τον κίνδυνο παρατεταμένης περιόδου οξείας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής μεταβλητότητας, η οποία τελικά θα επιβάρυνε περαιτέρω το προφίλ πιστωτικού κινδύνου της κυβέρνησης. “
Από την 1η Ιουνίου όταν το rating της χώρας τέθηκε υπό αναθεώρηση οι χρηματοοικονομικές συνθήκες κατέστησαν πιο δύσκολες κυρίως σε ό,τι αφορά τις ισοτιμίες με την λίρα να έχει απολέσει περίπου το 40% της αξίας της σε σχέση με το δολάριο από την αρχή του έτους, τονίζει μεταξύ άλλων η Moody΄s.
Ως εκ τούτου ο κίνδυνος συνεχών χρηματοοικονομικών πιέσεων είναι σημαντικός, με πιθανές περαιτέρω επιπλοκές για τις τουρκικές τράπεζες και εταιρείες που έχουν μεγάλες ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης.
Η θέση της Moody’s για περαιτέρω μείωση της προβλεψιμότητας και της αποτελεσματικότητας της χάραξης οικονομικής πολιτικής δικαιολογείται από τις ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
Αυτό έρχεται ως επακόλουθο της συγκέντρωσης των εξουσιών στο προεδρικό επίπεδο μετά τις εκλογές του Ιουνίου με τον Τ. Ερντογάν τώρα να έχει την αποκλειστική ευθύνη για τον διορισμό του διοικητή της κεντρικής τράπεζας, του υποδιοικητή και των άλλων μελών της νομισματικής επιτροπής. Από τις εκλογές και μετά, η κεντρική τράπεζα απέφυγε να αυξήσει τα επιτόκια παρά τη σημαντική αύξηση των προβλέψεων για τον πληθωρισμό για φέτος αλλά και το 2019.
Η αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα στις προβλέψεις και τους στόχους της κεντρικής τράπεζας για τον πληθωρισμό και η απροθυμία της να ακολουθήσει μια κατάλληλη πολιτική προκειμένου να πετύχει αυτούς τους στόχους, υπονομεύει την αξιοπιστία της. Παρά το γεγονός πως έδωσε μια ανάσα στις εγχώριες τράπεζες με την μείωση των ελάχιστων υποχρεωτικών διαθεσίμων, αυτό αποτελεί ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε τις πιέσεις που υφίσταται ο τραπεζικός κλάδος ούτε τις αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις, υπογραμμίζει η Moody΄s.
H έλλειψη ή η καθυστέρηση ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού οικονομικού πλάνου για την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών της πρόσφατης οικονομικής κρίσης αποτελεί σαφή ένδειξη της μείωσης της προβλεψιμότητας και της αποτελεσματικότητας από την πλευρά της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση έχει περιγράψει συνοπτικά τους γενικούς στόχους ενός μακροπρόθεσμου οικονομικού σχεδίου συμπεριλαμβανομένης της πρόθεσής της να επιβραδύνει την υπερθέρμανση της οικονομίας συσφίγγοντας την δημοσιονομική της πολιτική και επαναφέροντας τον πληθωρισμό σε μονοψήφιο ποσοστό. Ωστόσο αυτοί οι στόχοι δεν έχουν καθοριστεί με ξεκάθαρα μέτρα και σαφές χρονοδιάγραμμα, τονίζει η Moody΄s.
