Εξελίξεις που περνούν στα “ψιλά” και δεν πιάνουν το μάτι των media, ως τον γεωπολιτικό και γεωοικονομικό αντίκτυπο που έχουν, σημειώνονται στην Ευρασία και ιδιαίτερα στο κομμάτι της πρώην ΕΣΣΔ, οι οποίες όμως καλύπτονται από τον θόρυβο που προκαλεί η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Τουρκία και τη Ρωσία.
Μετά από 22 χρόνια διαπραγματεύσεων υπεγράφη, χθες, η συμφωνία για το νομικό, οικονομικό και γεωστρατηγικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας, μεταξύ των παράκτιων χωρών, στην πόλη Ακτάου, ενώ την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία, πιέζουν ασφυκτικά την Τουρκία και προσεταιρίζονται τη Γεωργία, μέσω του NATO, διευρύνοντας την επιρροή τους στη Βαλτική.
Στην υπογραφή της κατ΄ αρχήν συμφωνίας κατέληξαν οι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράν, του Καζακστάν, της Ρωσίας και του Τουρκμενιστάν.
Τη συμφωνία υπέγραψαν στην πόλη Ακτάου του Καζακστάν οι πρόεδροι του Αζερμπαϊτζάν Ιλάμ Αλίγιεφ, του Ιράν Χασάν Ροχανί, του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και του Τουρκμενιστάν Γκουρμπανγκουλάι Μπερντιμουχαμέντοφ.
Με το έγγραφο ρυθμίζεται η πρόσβαση στην θαλάσσια επιφάνεια αλλά και στον πυθμένα της Κασπίας, καθώς και μια σειρά από άλλα ζητήματα, όπως η αλιεία, η κατασκευή πετρελαιαγωγών και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Σημαντική παράμετρος της συμφωνίας, που δίνει την γεωπολιτική και γεωστρατηγική της διάσταση είναι εκείνη η οποία απαγορεύει την παρουσία στρατιωτικών βάσεων και πλοίων μη παράκτιων κρατών στην περιοχή.
Με τον τρόπο αυτό η Ρωσία κλειδώνει την Κασπία, θέτει τα θεμέλια για την οικοδόμηση της δικής της συμμαχίας, η οποία, όπως φαίνεται θα οικοδομηθεί πάνω σε γεωοικονομικό και όχι γεωπολιτικό άξονα. Παράλληλα, τίθενται σαφή όρια στη Γεωργία, η οποία κινείται προς το NATO και δημιουργείται de facto αντίπαλο δέος.
Ένας αριθμός ξεχωριστών διακυβερνητικών συμφωνιών που υπογράφηκαν στο Ακτάου καθορίζουν το πλαίσιο της συνεργασίας στο εμπόριο, τις μεταφορές και την πρόληψη επεισοδίων.
Η διαμάχη για την Κασπία ξεκίνησε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Το νομικό καθεστώς της Κασπίας έγινε εξαιρετικά σημαντικό καθώς η περιοχή πλέον μοιραζόταν ανάμεσα σε πέντε διαφορετικά κράτη, αντί για δύο.
Στις διαπραγματεύσεις με τις μετα-σοβιετικές χώρες, η Τεχεράνη επέμεινε είτε στον διαχωρισμό της θαλάσσιας περιοχής σε πέντε ίσα τμήματα ή στην από κοινού ανάπτυξη όλων των φυσικών πόρων της Κασπίας.
Καμία από τις γειτονικές χώρες δεν συμφώνησε με αυτές τις προτάσεις και τρεις από αυτές -η Ρωσία, το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν- ουσιαστικά μοίρασαν τη βόρεια Κασπία ανάμεσά τους χρησιμοποιώντας διαχωριστικές γραμμές.
Και οι πέντε ηγέτες χαρακτήρισαν τη σημερινή συμφωνία ιστορική, αλλά έδωσαν λιγοστές πληροφορίες σχετικά με τον διαχωρισμό του πετρελαιοφόρου πυθμένα της Κασπίας.
Ο Ιρανός ηγέτης Ροχανί δήλωσε ότι η οροθεσία των συνόρων απαιτεί περαιτέρω διαβουλεύσεις και ξεχωριστές συμφωνίες ανάμεσα στα παράκτια κράτη.
