Η όξυνση της αντιπαράθεσης της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και η αμφισβήτηση του εμπορικού status quo από τον Ντόναλντ Τραμπ γίνονται αντιληπτά τώρα από το ευρύ κοινό και τα media, τα στοιχεία της Eurostat όμως δείχνουν ότι όχι μόνο ο πόλεμος έχει ξεκινήσει αλλά ότι έχει ήδη κυλήσει πολύ αίμα, το οποίο θα γίνει σύντομα ορατό στα αποτελέσματα των εταιριών και στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Από τα στοιχεία για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην ΕΕ το 2017, που η Eurostat έδωσε στη δημοσιότητα την Παρασκευή 13 Ιουλίου, προκύπτει αποεπένδυση αμερικανικών εταιριών ύψους 274 δισ.!, έναντι εισροών 56,4 δισ. το 2016.
Η άρδην αυτή αντιστροφή δεν οφείλεται όμως αποκλειστικά στο Trump-effect, το οποίο προφανώς και είχε ρόλο, παράγοντα όμως αποτέλεσε και η πολιτική αυξήσεων στα επιτόκια από τη Fed, τη στιγμή που η ΕΚΤ επιμένει σε αρνητικά επιτόκια τουλάχιστον μέχρι και το δεύτερο τρίμηνο του 2019. Το έπιτοκιακό gap που δημιουργείται λειτουργεί ως μαγνήτης για τα σταθμευμένα κεφάλαια μεγάλων εταιριών, οι οποίες αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις με το ίδιο ρίσκο.
Τα στοιχεία σκιαγραφούν εικόνα μετωπικής σύγκρουσης ΗΠΑ-ΕΕ, η οποία ευνοείται από τη διαφορά φάσης των κεντρικών τραπεζών αλλά δεν εξαντλείται εκεί, ενώ εντείνεται από την εμπρηστική ρητορική και τις αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είναι προφανές ότι χρησιμοποιεί το σκηνικό αυτό ως μοχλό πίεσης.
Υπ αυτό το πρίσμα δεν είναι τυχαίο που η ΕΚΤ έκανε λόγο για ενισχυόμενες εξωτερικές πιέσεις που υποσκάπτουν την ανάπτυξη, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης του QE, καθώς και το σενάριο για μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων ώστε να αντισταθμιστούν οι πιέσεις που προκαλούνται από τις τρομακτικές εκροές κεφαλαίων.
Τη θέση της ΕΕ και τη δυνατότητα άντλησης επενδύσεων υποσκάπτουν οι κυρώσεις που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ στο Ιράν, οι ευρωπαϊκές άμυνες στην επέλαση του κινεζικού κεφαλαίου και οι πολλαπλές πηγές έντασης στα ανατολικά και νότια σύνορα της ΕΕ.
Τα στοιχεία
Συνολικά η ροή Άμεσων Ξένων Επενδύσεων ήταν σχεδόν ανύπαρκτη καθώς υποχώρησε στα 37 δισ. ευρώ το 2017, έναντι 340 δισ. ευρώ το 2016, τάση που υποσκάπτει τις αναπτυξιακές προοπτικές και απειλεί να αποσταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα.
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα του 2017, οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προς περιοχές εκτός ΕΕ ανήλθαν σε 120 δισ. ευρώ, σημειώνοντας κατακόρυφη πτώση 52,2% από τα 250 δισ. του 2016.
Όπως επισημαίνει η Eurostat, τα προκαταρκτικά αποτελέσματα του 2017 υπογραμμίζουν μια μαζική καθαρή αποεπένδυση αμερικανικών εταιριών στην αγορά της ΕΕ. Οι άμεσοι επενδυτές της ΕΕ μείωσαν επίσης τις καθαρές εξαγορές τους στην αμερικανική αγορά, όχι όμως ανάλογα.
Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις απέσυραν περίπου € 274 δισ. καθαρού κεφαλαίου άμεσων ξένων επενδύσεων από την αγορά της ΕΕ. Μόνο αυτό προκάλεσε τη γενική πτωτική τάση των ροών άμεσων ξένων επενδύσεων στην ΕΕ. Ομοίως, οι άμεσοι επενδυτές της ΕΕ αποσύρθηκαν από την αμερικανική αγορά, με καθαρή αποεπένδυση περίπου € 67 δισ.
Κορυφαίος εταίρος ΑΞΕ η Ελβετία
Το 2017, ο κύριος άμεσος ξένος επενδυτής στην ΕΕ εξακολουθούσε να είναι η Ελβετία (για δεύτερη συνεχή χρονιά), με καθαρές εισροές άνω των 90 δισ. ευρώ, μέσω επενδύσεων από επιχειρήσεις. Οι δεσμοί ήταν αντίστοιχα ισχυροί και από την ΕΕ καθώς συνολικά οι Ευρωπαϊκές ΑΞΕ στην Ελβετία ανήλθαν στα 61 δισ.
Άλλοι εταίροι
Τα ποσά που επενδύθηκαν στην ΕΕ από άλλους εταίρους ΑΞΕ ήταν περιορισμένα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία για το 2017. Μόνο η Ιαπωνία (13 δισ. Ευρώ) και ο Καναδάς (11 δισ. Ευρώ) πραγματοποίησαν άμεσες επενδύσεις ύψους άνω των 10 δισ. Ευρώ το καθένα.
Το Χονγκ Κονγκ απορρόφησε πάνω από 10 δισ. ευρώ κεφάλαια άμεσων ξένων επενδύσεων από τους άμεσους επενδυτές της ΕΕ, περίπου το ίδιο ποσό με το 2016. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2017 οι εταιρίες της ΕΕ μείωσαν τις επενδύσεις τους στη Ρωσία (- 7 δισ. Ευρώ).
