Εκρηκτική είναι πλέον η κατάσταση στην τουρκική οικονομία καθώς οι επιλογές του Ταγίπ Ερντογάν για τον περιορισμό της αυτονομίας της Κεντρικής Τράπεζας και την τοποθέτηση του γαμπρού του στο υπουργείο Οικονομικών, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις αγορές, που μεταφράζεται σε νέο κύμα φυγής από μετοχές, ομόλογα και τη λίρα, καθιστώντας θηλιά στο λαιμό τραπεζών και επιχειρήσεων το εξωτερικό χρέος, ενώ κλείνει και η πόρτα των αγορών για το Δημόσιο, καθώς εκτοξεύονται τα CDS.
Αν και ο νέος υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, δεσμεύθηκε για συνετή δημοσιονομική πολιτική και μέτρα, που θα θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, νέες δηλώσεις του Ερντογάν για τα επιτόκια δεν άφησαν πολλά περιθώρια για αλλαγή πλεύσης σε σχέση με την πολιτική, που ακολουθήθηκε από το καλοκαίρι του 2016. Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι το προσεχές διάστημα «τα επιτόκια θα μειωθούν», γεγονός που ενέτεινε τους φόβους για κατάρρευση μίας οικονομίας, που είναι ήδη στα όρια της υπερθέρμανσης.
Οι συνθήκες που διαμορφώνονται πλέον αφήνουν ελάχιστα περιθώρια ελιγμών στον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ η ζημιά που έχει συντελεστεί από τις εξαγγελίες και τα πρώρα δείγματα γραφής οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τη χώρα στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Όπως έχει εγκαίρως επισημάνει το Crisis Monitor η Τουρκία έχει ξεκινήσει προκαταρκτικό κύκλο επαφών με το Ταμείο, οι οποίες όμως παραμένουν κλειστές και όσο το δυνατόν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Εν τέλει όμως η προσφυγή σε διεθνή οργανισμό φαίνεται ότι θα αποδειχθεί αναγκαία για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της δημόσιας διοίκησης.
Η τουρκική λίρα γράφει απώλειες 28% από τις αρχές του έτους και καταρρίπτει το ένα μετά το άλλο τα ιστορικά χαμηλά ρεκόρ έναντι του δολαρίου, εκτοξεύοντας τον πληθωρισμό, παρά την αύξηση των επιτοκίων κατά 5%.
Η κρίση έχει ήδη περάσει στο τραπεζικό σύστημα του οποίου το εξωτερικό χρέος ανέρχεται τα 220 δισ., και διευρύνεται, ενώ πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι ενεργειακές εταιρίες που έχουν δανειστεί περί τα 51 δισ, (σε τρέχουσες τιμές) σε ξένο νόμισμα. είναι ενδεικτική του πανικού που έχει προκληθεί στις τάξεις των επενδυτών, ενώ πλέον το τραπεζικό σύστημα βιώνει πρωτόγνωρους κλυδωνισμούς, καθώς το εξωτερικό χρέος έχει καταστεί δυσβάσταχτο και η εξυπηρέτησή του αποστραγγίζει τους πόρους.
Στη συνεδρίαση της Πέμπτης η τουρκική λίρα υποχώρησε σε νέο ιστορικό χαμηλό, με την ισοτιμία στις 4,9767 λίρες ανά δολάριο. Αναλυτές δεν αποκλείουν η ισοτιμία να σπάσει σύντομα και το φράγμα του 5, που θα σημάνει επιδείνωση της κατάστασης της οικονομίας και είναι πιθανό να οδηγήσει σε χρεοκοπίες τραπεζών και ενεργειακών επιχειρήσεων. Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί στο 15%!
Sell-off όμως εκδηλώνεται και στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης όπου ο BIST 100 έγραψε ενδοσυνεδριακές απώλειες που έφτασαν το 5%, ενώ μετά από τη στήριξη περιορίστηκαν κοντά στο 3% . Το τουρκικό χρηματιστηρίο εμφανίζει απώλειες 22% από τις αρχές του έτους. Οι τράπεζες έχουν δεχθεί το ισχυρότερο πλήγμα, με τις απώλειες του κλάδου να υπερβαίνει το 35%. Στη χθεσινή συνεδρίαση ο τραπεζικός δείκτης έκανε «βουτιά» 9%, στη χειρότερη ημέρα του εδώ και μία πενταετία, και σήμερα σταθεροποιήθηκε.
Οι ανησυχίες των επενδυτών αντανακλώνται και στην αγορά ομολόγων, με το κόστος δανεισμού της χώρας, όπως και το κόστος ασφάλισης όσων έχουν στην κατοχή τους τουρκικά ομόλογα να εκρηγνύεται. Η απόδοση του δεκαετούς τουρκικού ομολόγου αυξήθηκε σήμερα στο 18,57%. To ασφάλιστρο κινδύνου (CDS) σκαρφάλωσε σε νέα υψηλά ενός μήνα.
Για τον Ερντογάν που ανακαλύπτει συνεχώς «εχθρούς», από τους οίκους αξιολόγησης και τους ξένους αναλυτές έως την κεντρική τράπεζα της χώρας του, η μεγαλύτερη απειλή δεν φαίνεται να είναι άλλη από το πείσμα του. Η πολυετής παραμονή του στην εξουσία οφείλεται μεταξύ άλλων και στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, που προώθησε τα πρώτα χρόνια της πρωθυπουργίας του, πετυχαίνοντας να βγάλει εκατομμύρια από τη φτώχεια, να αμβλύνει τις οικονομικές ανισορροπίες και να υπερδιπλάσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Όλα αυτά διατηρώντας υπό έλεγχο έλλειμμα και χρέος.
Η διολίσθησή του στον αυταρχισμό τα τελευταία χρόνια μεταφράζεται και σε μία δίχως λογική οικονομική πολιτική, που έχει θέσει το εθνικό νόμισμα στο στόχαστρο των αγορών, κατατρώει την αγοραστική δύναμη των πολιτών και οδηγεί την ταχέως αναπτυσσόμενη τουρκική οικονομία προς το γκρεμό και την ανώμαλη προσγείωση.
Πολλά θα εξαρτηθούν βέβαια και από τη στάση της κεντρικής τράπεζας, η οποία θα καταγραφεί στη συνεδρίαση της 24ης Ιουλίου, η οποία αναδεικνύεται καθοριστικής σημασίας για τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας.
