Απόφαση-αμάλγαμα πολιτικών ισορροπιών και βούλησης, που δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς, για να κλείσει το κεφάλαιο της οικονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη και με κεντρικό μήνυμα: “η Ελλάδα σώθηκε. η Ευρωζώνη δεν το πλήρωσε ακριβά”, έλαβε το Eurogroup. Μετά από μια ακόμη -Μαραθώνια, 10 ωρών- συνεδρίαση, τα ξημερώματα της 22ας Ιουνίου του 2018, η ελληνική κυβέρνηση διασφάλισε την καθαρή έξοδο, 15 δισ. δόση και 10ετή περίοδο χάριτος για τα δάνεια του EFSF.
Η Γερμανία κατάφερε να αχρηστεύσει, εν τέλει, τον γαλλικό μηχανισμό που προέβλεπε αυτόματα προοδευτικά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και δέχθηκε εν μέρει την απαίτηση του ΔΝΤ για εμπροσθοβαρή. Έτσι το ελληνικό χρέος είναι όσο είναι, δεν θα αυξηθεί γιατί θα κλειδώνει το επιτόκιο του EFSF, ενώ παράλληλα για 10 χρόνια δεν θα πληρώνει, θα διατηρεί όμως πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2,2%, συγκεντρώνοντας ρευστότητα.
Το ελληνικό χρέος θα επαναξιολογηθεί το 2032, που σημαίνει επικράτηση της γερμανικής άποψης για πολιτική “σκανδάλη”, ενώ διατηρείται η Ελλάδα σε στενό ευρωπαϊκό κλοιό παρακολούθησης με τριμηνιαία εποπτεία.
Η ελληνική κυβέρνηση όμως, θα λάβει άμεσα 15 δισ. για εξυπηρέτηση δανειακών αναγκών και εξαγορά του μεγαλύτερου μέρους του δανείου του ΔΝΤ, γεγονός που συμβάλλει στη διαμόρφωση τεχνικής εικόνας που επιτρέπει την έξοδο της χώρας στις αγορές, με την έκδοση ωστόσο ομολόγων έως 7,5 ετών, καθώς στη δεκαετία πέφτει βαριά η σκιά των δανείων του EFSF.
Σε όρους χρέους η Ελλάδα παίρνει 10ετή περίοδο χάριτος για τα δάνεια του EFSF και παράλληλα κλείδωμα του χαμηλού επιτοκίων, έστω κι αν δεν κατάφερε να αφαιρέσει το πρόσθετο πέναλτι. Παράλληλα, η κυβέρνηση εξασφάλισε επίσης την επιστροφή των κερδών που έχουν αποκομίσει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης από την κατοχή ελληνικών ομολόγων (ANFAs και SMPs). To ποσό αυτό (το οποίο εκτιμάται περίπου στα 4 δις. ευρώ) θα επιστραφεί στην Ελλάδα σε εξαμηνιαίες δόσεις αρχής γενομένης από τον Δεκέμβριο του 2018 και με περίοδο ολοκλήρωσης τον Ιούνιο του 2022. Τα χρήματα αυτά θα μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που θα συμφωνηθούν με τους θεσμούς ή για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών.
Σε πρώτη φάση η Ελλάδα παίρνει:
- Δόση εξόδου 15 δισ. μέχρι τον Αύγουστο, εκ των οποίων
5,5 δις. ευρώ θα πάνε για την εξυπηρέτηση του χρέους και
τα 9,5 δις. ευρώ για το αποθεματικό ασφαλείας το οποίο θα ανέλθει στα 22,4 δισ. ευρώ ποσό που θα επαρκεί για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών μέσα στους επόμενους 22 μήνες ακόμη και αν δεν υπάρξει καμία έξοδος της Ελλάδας στις αγορές.
Ωστόσο, η υλοποίηση της επιστροφής των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα και τη διατήρηση του κλειδωμένου επιτοκίου τίθενται προϋποθέσεις:
- επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και
- ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.
Οι δύο προϋποθέσεις θα παρακολουθούνται στενά από τους θεσμούς στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας η οποία προβλέπει ελέγχους ανά τρεις μήνες.
Σε επίπεδο στόχων η Ελλάδα θα πρέπει να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2022 ενώ από το 2023 μέχρι το 2060 το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να κινείται στο επίπεδο του 2,2%.
Το ΔΝΤ δεν θα συμμετάσχει χρηματοδοτικά, θα παραμείνει όμως ενεργό και πλήρως δεσμευμένο ως σύμβουλος και θεσμικό παράγοντας.
Οι μεταρρυθμίσεις
Στο παράρτημα της συμφωνίας, ενσωματώθηκαν οι 6 μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να υλοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση και οι οποίες έχουν ως εξής:
1. Δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
«Η Ελλάδα θα σεβαστεί πλήρως τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της θα επιτύχει μεσοπρόθεσμα ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ».
Φορολογική πολιτική: «Η Ελλάδα πρέπει να αναπροσαρμόσει τις τιμές του φόρου ακίνητης περιουσίας για τον ΕΝΦΙΑ και άλλους φόρους πλήρως, σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς έως τα μέσα του 2020».
Φορολογική διοίκηση: «Η Ελλάδα θα φθάσει στις συμφωνηθείσες μόνιμες θέσεις στελέχωσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημόσιων Εσόδων. 12.000 εργαζόμενοι έως τα τέλη του 2018 και 13.322 στα μέσα του 2021».
Δημόσια οικονομικά: «Η Ελλάδα θα αποφύγει τη συσσώρευση νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών και μέχρι τα μέσα του 2019 θα ολοκληρώσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που προσδιορίστηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο».
2. Κοινωνική πρόνοια
Η Ελλάδα θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, σε στενή συνεργασία με την τεχνική βοήθεια που παρέχεται μέσω του SRSS.
Η δημιουργία του ενιαίου ταμείου συντάξεων ΕΦΚΑ θα ολοκληρωθεί στα μέσα του 2020.
Υγεία: Ανοιγμα τουλάχιστον 120 κέντρων πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέχρι τα τέλη του 2018 και 240 μέχρι τα μέσα του 2020. Το κύριο όργανο που είναι υπεύθυνο για τις κεντρικές προμήθειες (ΕΚΑΠΥ) θα συσταθεί μέχρι το τέλος του 2018, με στόχο την επίτευξη μεριδίου κεντρικών προμηθειών στις συνολικές δαπάνες νοσοκομείων κατά 30% στα μέσα του 2020 και κατά 40% στα μέσα του 2022.
Δίχτυ κοινωνικής πρόνοιας: «Εφαρμογή σε όλα τα επιδόματα αναπηρίας η νέα προσέγγιση για τον προσδιορισμό της αναπηρίας με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση έως τα μέσα του 2019», λέει το έγγραφο.
3. Χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Κόκκινα δάνεια: Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις με στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η ηλεκτρονική κατάθεση νομικών εγγράφων θα εφαρμοστεί σε όλα τα δικαστήρια μέχρι τα τέλη του 2019.
Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: Θα αναπτύξει μέχρι το τέλος του 2018 μια στρατηγική εξόδου για την πώληση των μεριδίων του στις συστημικές τράπεζες. «Η ανεξαρτησία του ΤΧΣ θα τηρηθεί πλήρως και θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό εμπορικούς όρους και χωρίς καμία πολιτική ή άλλη παρέμβαση».
4. Αγορές εργασίας και προϊόντων
Αγορά εργασίας: Η Ελλάδα θα διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα μέσω ετήσιας αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2012, αρχής γενομένης από το 2019.
Κτηματολόγιο: Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει το έργο του κτηματολογίου επικυρώνοντας το σύνολο των κτηματολογικών χαρτών και δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2021. Ως ενδιάμεσα βήματα θα ολοκληρώσει την κατάρτιση των υπόλοιπων δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2019 και θα δημιουργήσει πλήρως την κτηματολογική αρχή. Πρέπει να ολοκληρώσει το 45% έως τα μέσα του 2020.
Ενέργεια: Προκειμένου να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας, η συμφωνηθείσα εκποίηση της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη της Δημόσιας Επιχείρησης θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2018.
5. Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και περιουσίας (HCAP) και ιδιωτικοποιήσεις
«Η Ελλάδα επιβεβαιώνει την πρόθεσή της να ολοκληρώσει τις συναλλαγές για την παραχώρηση του αεροδρομίου “Ελ. Βενιζέλος” και του ΔΕΣΦΑ (τέλος 2018), των ΕΛΠΕ (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς υπολοίπων μετοχών στο HCAP) και της μαρίνας του Αλίμου (μέσα 2019), της Εγνατίας, των ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και των περιφερειακών λιμανιών Αλεξανδρούπολης και Καβάλας (τέλος 2019)», αναφέρεται στο έγγραφο. Την πώληση των μετοχών της ΔEH, του δικτύου ΔΕΠΑ, των περιφερειακών λιμένων Ηγουμενίτσας και Κερκύρας και της υπόγειας αποθήκευσης της Καβάλας (μέσα 2021) και άλλων περιφερειακών λιμένων βάσει των συστάσεων των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ.
6. Δημόσια διοίκηση
«Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης θα διατηρηθεί», αναφέρει το έγγραφο. Μέχρι το τέλος του 2018 η Ελλάδα «θα ολοκληρώσει τον διορισμό των γενικών γραμματέων και όλων των γενικών διευθυντών, σύμφωνα με τον νόμο 4369/2016.
Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει έως το τέλος του 2019 το σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού (ψηφιακό οργανισμό για όλους τους δημόσιους φορείς και σύνδεση με την αρχή ενιαίας πληρωμής).
