Κινδύνους που δεν είναι ορατοί δια γυμνού οφθαλμού αλλά μπορεί -εφόσον αναδυθούν- να οδηγήσουν στην αποσταθεροποίηση της Ελλάδας τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά, κρύβει η στασιμότητα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στο Σκοπιανό και το χρέος. Αν και το ρίσκο στην περιφέρεια δείχνει να υποχωρεί μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία και την “βελούδινη” αλλαγή σκυτάλης στην Ισπανία, η Ελλάδα μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθεί μόνη και εκτεθειμένη στη ρωσική βουλιμία, την τουρκική νευρικότητα και να παγιδευτεί μεταξύ διασταυρούμενων πυρών ΗΠΑ-ΕΕ, μετεξελισσόμενη σε “σάκο του μποξ”.
Τις τελευταίες ώρες και καθώς η τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα-Ζάεφ παραμένει σε εκκρεμότητα, σενάρια για ενδεχόμενη εμπλοκή διαρρέονται, κυκλοφορούν και καλλιεργούν κλίμα ανησυχίας. Παράλληλα πληροφορίες για εντάσεις στα κυβερνητικά στρατόπεδα και των δυο πλευρών εντείνουν τον προβληματισμό, ενώ οι δίαυλοι επικοινωνίας στο παρασκήνιο δείχνουν να έχουν πάρει φωτιά.
Στην Αθήνα πετούν το μπαλάκι στα Σκόπια, δείχνοντας τον πρόεδρο Ιβάνοφ και την ενεργοποίηση φιλορωσικών παραγόντων που μπορούν να ανακόψουν τη δυναμική και να καθυστερήσουν τις εξελίξεις, ενώ η κυβέρνηση Ζάεφ ζητά χαμηλούς τόνους, χωρίς ωστόσο να δείχνει προς την Ελληνική. Το σκηνικό αυτό θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως επιβεβαίωση της ελληνικής θέσης, κάτι που δεν είναι όμως απόλυτα ακριβές.
Το ονοματολογικό δεν είναι όμως το μόνο ανοιχτό ζήτημα τόσο για την Αθήνα όσο και για τα Σκόπια, καθώς η επιτυχής εκπλήρωση της συμφωνίας βασίζεται στην πολιτική σταθερότητα, η οποία όμως έχει πολλές συνιστώσες, ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Η προώθηση της λύσης απαιτεί συνθήκες κοινωνικής ηρεμίας η οποία στην Ελλάδα έχει εκλείψει λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ενώ στην πΓΔΜ οι εντάσεις βρίσκονται σε υπολανθάσουσα κατάσταση αναζητώντας θρυαλλίδα για να ξεσπάσουν, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.
Το έργο της διασφάλισης της σταθερότητας πολιτικά και κοινωνικά έχουν ατύπως, αλλά ουσιαστικά, αναλάβει η ΕΕ και το NATO. Όπερ σημαίνει ότι η προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το Μνημόνιο οδηγεί σε βελτίωση του κλίματος στην κοινωνία, η εμπέδωσή του όμως συνδέεται εξ αντικειμένου με την εδραίωση της πολιτικής κυριαρχίας τς κυβέρνησης, η οποία τίθεται εν αμφιβόλω, όσο ζητήματα που αφορούν την οικονομική κυριαρχία παραμένουν ανοιχτά.
Τούτο σημαίνει, ότι το Σκοπιανό και τα θέματα της ελάφρυνσης του χρέους και της καθαρής εξόδου της Ελλάδας από το Μνημόνιο συνδέονται άρρηκτα και back-to-back, γεγονός που καθιστά το εγχείρημα… “jenga”. Την κατάσταση περιπλέκει ο σκληρός -και πολύπλευρος πλέον- γεωπολιτικός και γεωοικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, NATO-Ρωσίας αλλά και NATO-ΕΕ, καθώς ανοίγει την πόρτα σε παρεμβάσεις από την Τουρκία μέχρι την Κεντρική Ευρώπη.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αν και είχε αναγνώσει σωστά την ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα, από τον Φεβρουάριο, εν τούτοις απέτυχε να δημιουργήσει τη δυναμική που απαιτούνταν και να καλλιεργήσει τις απαραίτητες ισορροπίες που θα επέτρεπαν την άμεση επίτευξη λύσεων, κυρίως λόγω της αναβλητικότητας της Γερμανίας και της αστάθειας στην Ιταλία.
Ο κίνδυνος, λοιπόν, η Ελλάδα να έχει παγιδευτεί μεταξύ διασταυρούμενων πυρών ΗΠΑ και ΕΕ για το εμπόριο και την ενέργεια είναι υπαρκτός, ωστόσο δεν αξιολογείται ως το βασικό σενάριο, καθώς τα συμφέροντα των δύο πλευρών συμπίπτουν, αν δεν ταυτίζονται πλήρως, στα Βαλκάνια.
Τώρα, η Ρωσία έχει εκδηλώσει, εκ νέου, ροπή παρέμβασης και στις δύο χώρες, μέσω της ακροδεξιάς και της εκμετάλλευσης των επιρροών που διαθέτει αρχικά στη Βουλγαρία, με τον πρόεδρο, στη συνέχεια μέσω της Τουρκίας και του Ταγίπ Ερντογάν και εσχάτως μέσω του Ούγγρου Βίκτορ Ορμπάν.
Βέβαια, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο οι καθυστερήσεις, στο Σκοπιανό τουλάχιστον, να εντάσσονται σε στρατηγική διαχείρισης της κοινωνικής έντασης που θεωρείται σίγουρο ότι θα ξεσπάσει είτε αυτόνομα, είτε υποδαυλιζόμενη από τη Ρωσία και άλλους παράγοντες εκ των έσω. Σε αυτό το σενάριο η διατήρηση των κεντρικών σημείων της συμφωνίας μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, οι εντάσεις και η αίσθηση ναυαγίου, έχουν στόχο τη δημιουργία αίσθησης σκληρής αντιπαράθεσης που θα αποδεσμεύσει, παράλληλα, ισχυρές δυνάμεις που έχουν εκφράσει τη βούλησή τους να παρέμβουν στην κατεύθυνση της διασφάλισης της σταθερότητας.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στις πρώτες ενδείξεις εμπλοκής, προ μιας εβδομάδας, υπήρξε παρέμβαση της Γερμανίας, την οποία επιβεβαίωσαν ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς και ο Γερμανός ομόλογός του Χάικο Μάας στο πλαίσιο κοινής συνέντευξης Τύπου προ πέντε ημερών.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών είπε μεν ότι το Βερολίνο δεν αναμείχθηκε στη διαδικασία επίλυσης του ονοματολογικού, παραδέχθηκε δε ότι η χώρα του επενέβη όταν της ζητήθηκε.
«Το πολύ, όπου μας ζητήθηκε»
είπε ο κ. Μάας «επιδράσαμε προς τη μία ή την άλλη πλευρά παραγωγικά, εξισορροπητικά». Επίσης, περιέγραψε το ενδιαφέρον του Βερολίνου για την επίλυση της ονοματολογικής διαφοράς ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια ως «αυτονόητο».
Επίσης, υπογράμμισε ότι η Γερμανία ενδιαφέρεται, συνολικά, για τη σταθερότητα στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, κάτι το οποίο μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της πιστής εφαρμογής όλων των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων.
Των δηλώσεων του κ. Μάας είχε προηγηθεί μία ημέρα νωρίτερα και ανακοίνωση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο ζητούσε από τις δύο πλευρές, Ελλάδα και ΠΓΔΜ, να ξεπεράσουν τις διαφορές τους.
«Η γερμανική κυβέρνηση απευθύνει έκκληση τόσο στην Αθήνα όσο και στα Σκόπια να λύσουν τώρα τα τελευταία θέματα που υπάρχουν. Να αξιοποιήσουν αυτό που θα μπορούσε να είναι ιστορική ευκαιρία, δηλαδή να λύσουν τώρα αυτή τη διαμάχη της ονομασίας»,
αναφερόταν στο σχετικό ανακοινωθέν.
Οι αντιδράσεις
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές ηγεσίες και στις δυο χώρες είναι έτοιμες για νέο γύρο κοινωνικών εντάσεων, οι οποίες ωστόσο, είναι αναμενόμενες και εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν στην εκτόνωση της έντασης, ενδεχομένως μάλιστα, η ανακοίνωση της τελικής συμφωνίας να καθυστερεί ώστε να προηγηθούν οι αντιδράσεις, με στόχο να αποφευχθεί η εκμετάλλευσή τους.
«Η ελληνική κυβέρνηση περιμένει από τον κ. Ζάεφ να κάνει το αποφασιστικό βήμα για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία»
ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, παρ’ ότι ούτε εκείνος μπορεί να προεξοφλήσει πότε θα πραγματοποιηθεί η τηλεφωνική επικοινωνία των δύο πρωθυπουργών.
Κυβερνητικές πηγές επιμένουν ότι, παρά τις πιέσεις, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει δεκτό, καθώς «πάμε για συνολική λύση και μόνο για συνολική λύση», όπως χαρακτηριστικά μας είπε διπλωμάτης.
Βέβαιο είναι ότι το Σκοπιανό θα κυριαρχήσει και στην ατζέντα της εβδομάδας που μόλις άρχισε. Το ζήτημα θα απασχολήσει και την σημερινή συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολμαίου με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο.
Οι παλινωδίες λογικά θα συνεχιστούν -ενδεχομένως και συντονισμένα- με την Αθήνα να επιμένει στο erga omnes που σημαίνει συνταγματική αναθεώρηση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν συντελεστεί παρασκηνιακές κινήσεις με σκοπό να ξεπεραστεί η εμπλοκή και η όλη υπόθεση να μην εκφυλιστεί σε blame game. Μέχρι τις 25 Ιουνίου, πάντως, δεν αποκλείεται τίποτα.
Πολύ νωρίτερα, όμως, η ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με τα δεκάδες συλλαλητήρια που ετοιμάζονται σε αρκετές πόλεις της χώρας με κεντρικό σύνθημα «Ούτε Μακεδονία ούτε παράγωγα». Τα μέλη της Επιτροπής Αγώνα για την ελληνικότητα της Μακεδονίας βρίσκονται επί ποδός το τελευταίο δεκαήμερο με σκοπό τα ταυτόχρονα συλλαλητήρια να πειθαναγκάσουν την κυβέρνηση Τσίπρα σε υποχώρηση.
Εκπρόσωποι σωματείων, πολιτιστικοί σύλλογοι και επιμελητήρια έχουν μπει στη μάχη της διοργάνωσης, ενώ δεκάδες λεωφορεία έχουν ήδη ναυλωθεί από πόλεις και χωριά της Μακεδονίας προκειμένου να μεταφέρουν τον κόσμο στα σημεία των συγκεντρώσεων.
Στον χορό των συλλαλητηρίων μπήκαν το περασμένο Σάββατο και τα Σκόπια. Η αξιωματική αντιπολίτευση του VMRO-DPMNE οργάνωσε μαζικό συλλαλητήριο με κεντρικό σύνθημα να μην αλλάξει το όνομα της ΠΓΔΜ και να πραγματοποιηθούν άμεσα εκλογές.
