Τη νέα δυναμική που δημιουργείται στη ναυτιλία με την υιοθέτηση των περιβαλλοντικών standards του ΙΜΟ για τις εκπομπές “αερίων του θερμοκηπίου” σκιαγραφεί ο διευθύνων σύμβουλος της Arcadia Shipmanagement Co ltd και πρόεδρος του Green Award Foundation, Δημήτρης Ματθαίου.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο κ. Ματθαίου, η μείωση των εκπομπών «αερίων του θερμοκηπίου» που προέρχονται από τα καυσαέρια των πλοίων, αποτελεί μία διεθνή πρόκληση και ένα ζήτημα που αφορά πολλούς παράγοντες και εμπλεκόμενους στη ναυτιλία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός IMO ανακοίνωσε μία νέα εκστρατεία περιορισμού των βλαβερών εκπομπών καυσαερίων από τα πλοία. Παρόμοιες πρωτοβουλίες δεν έχουν αναληφθεί και στο παρελθόν;
Πράγματι, από το 2003, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός IMO επιδίδεται σε διαρκείς πρωτοβουλίες, σχετικές με τον περιορισμό των εκπομπών βλαβερών αερίων από τα πλοία, τα αποκαλούμενα «αέρια του θερμοκηπίου» (Greenhouse Gas emissions – GHG). Από τότε έως και σήμερα, μέσω της διαμόρφωσης πολιτικής καταγραφών των εκπομπών και ελέγχων, αλλά και της ανάπτυξης πρακτικών που σκοπό έχουν την μείωση αυτών των εκπεμπόμενων αερίων, σε συνδυασμό με την προώθηση κινήτρων για την έρευνα και τεχνολογία, επιχειρείται να επιτευχθεί ο στόχος των όσο το δυνατόν χαμηλότερων εκπομπών αερίων στην ατμόσφαιρα.
Τον Ιούλιο του 2011, υιοθετήθηκε ο κανονισμός για την ενεργειακή αποδοτικότητα των πλοίων (Energy Efficiency), που εισήγαγε υποχρεωτικά τεχνικά και επιχειρησιακά μέτρα, τους λεγόμενους Ενεργειακούς Δείκτες Αποδοτικότητας (EEDI και EEOI), όπως επίσης και σχέδιο διαχείρισης της ενεργειακής αποδοτικότητας (Ship Energy Efficiency Management Plan – SEEMP).
Τον Οκτώβριο του 2016, τροποποιήθηκε το παράρτημα της Δ.Σ. MARPOL Annex VI, περιλαμβάνοντας απαιτήσεις για την συλλογή στοιχείων σχετικών με την κατανάλωση καυσίμων των πλοίων, την καταγραφή και την αναφορά, σχετικά με το είδος καυσίμων που χρησιμοποιείται. Ο Οργανισμός IMO θέσπισε φιλόδοξα όρια σε σχέση με τις καταναλώσεις των πλοίων, παραδεχόμενος πως τεχνολογικές καινοτομίες και η σταδιακή χρήση εναλλακτικών τύπων καυσίμων και πηγών ενέργειας, θα βοηθήσουν στην επίτευξη του στόχου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η νέα εκστρατεία του ΙΜΟ σε τι ακριβώς αποσκοπεί;
Το όραμα του ΙΜΟ είναι να ελαχιστοποιήσει, σταδιακά, τις βλαβερές για το περιβάλλον εκπομπές καυσαερίων από τα πλοία, μέχρι τα τέλη του αιώνα που διανύουμε. Επί μέρους στόχοι είναι, η μείωση των ρυπογόνων εκπομπών κατά 50% μέχρι το 2050, με παράλληλη μείωση της ύπαρξης άνθρακα στα καύσιμα των πλοίων κατά 40% μέχρι το 2030 και κατά 70% μέχρι το 2050. Τα ποσοστά αυτά, έχουν σαν βάση τις μετρήσεις του έτους 2008.
Απαραίτητες, για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, είναι οι ανάλογες τεχνολογικές λύσεις που θα εφαρμοστούν, αναφορικά με την κατασκευή των πλοίων, των μηχανών τους, αλλά και των τύπων καυσίμων των πλοίων που θα αναπτυχθούν. Για να επιτευχθεί 50% σταδιακή μείωση στις εκπομπές βλαβερών καυσαερίων, θα χρειαστούν καύσιμα μηδενικής περιεκτικότητας σε άνθρακα (zero-carbon fuels), που θα παρουσιάζουν χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα. Τα αποτελέσματα από το πρόγραμμα που εισηγείται ο ΙΜΟ για την συλλογή στατιστικών δεδομένων, την υποβολή και αξιολόγηση τους από αναγνωρισμένους φορείς (IMO DCS – Data Collection System for the Monitoring, Reporting and Verification of CO2 emissions from ships), θα διαμορφώσουν την στρατηγική του Οργανισμού, για το δεύτερο μισό του τρέχοντος αιώνα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν παρουσίασε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα συλλογής και αξιολόγησης στοιχείων, όσον αφορά τα καυσαέρια των πλοίων;
Πράγματι, η ΕΕ μέσω του κανονισμού EU MRV-regulation 2015/757, που αναφέρεται στην καταγραφή, αναφορά και επαλήθευση (Monitoring, Reporting and Verification) των δεδομένων που σχετίζονται με τα καυσαέρια των πλοίων, έναντι θεσπισμένων ανώτερων τιμών, στοχεύει στην μείωση των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα, που προέρχονται από τα καυσαέρια των πλοίων. Ο κανονισμός αυτός, έχει τεθεί σε εφαρμογή, ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2018.
Παρ’ όλο που οι δύο αυτοί κανονισμοί (MRV της ΕΕ και DCS του ΙΜΟ) αποσκοπούν στην συλλογή στοιχείων από τα καύσιμα των πλοίων, ώστε να βγουν αποτελέσματα για τις βλαβερές εκπομπές καυσαερίων, εντούτοις παρουσιάζουν διαφορές ως προς το είδος των συλλεγομένων στοιχείων και την μέθοδο επαλήθευσης, με συνέπεια την υποχρέωση από πλευράς των ναυτιλιακών εταιριών ως προς την τήρηση των απαιτήσεων και των δύο κανονισμών παράλληλα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα δοθούν κίνητρα για πλοία που θα υιοθετήσουν εναλλακτικούς τύπους καυσίμων και θα χρησιμοποιούν φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας;
Παρόμοια κίνητρα παρέχονται ήδη, τα λεγόμενα «Green Port fees», από έναν περιορισμένο αριθμό λιμένων παγκοσμίως, όμως υπάρχουν αμφιβολίες, σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα τους. Λίγα πλοία, σε σύγκριση με τον παγκόσμιο στόλο, δικαιούνται μειωμένα λιμενικά τέλη, με βάση τους δείκτες εκπομπών CO2. Χρειάζεται να επανεξεταστεί και να διευρυνθεί η βάση υπολογισμού των ρυπογόνων παραγόντων, ούτως ώστε να δοθεί η δυνατότητα να συμπεριληφθεί μεγαλύτερος αριθμός πλοίων που θα απολαμβάνουν μειωμένα λιμενικά τέλη. Το ισχύον σύστημα καθορισμού των «φιλικών προς το περιβάλλον» πλοίων, δεν περιλαμβάνει την κατηγορία των εκπεμπόμενων GHG στις αξιολογούμενες κατηγορίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για το μέλλον, σχετικά με τον περιορισμό των εκπομπών «αερίων του θερμοκηπίου»;
Τα εναλλακτικά καύσιμα και οι διαφορετικές πηγές ενέργειας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόωση των πλοίων, είναι οι προφανείς απαντήσεις στο ερώτημα. Έχουν παρουσιαστεί μηχανές για την πρόωση των πλοίων που «καίνε» καύσιμα όπως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) ή άλλα παράγωγα του (LPG, Liquid Hydrogen, Ethane, Methanol, compressed natural gas – CNG), όπως επίσης μηχανές που έχουν τη δυνατότητα να μεταβαίνουν από έναν τύπο καυσίμου σε άλλον (dual-fueled engines – gas / liquid). Όμως δεν είναι ευρέως χρησιμοποιούμενες, καθώς η τεχνολογία βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη αλλά και λόγω της μη επαρκούς κάλυψης του δικτύου τροφοδότησης, για τέτοιου είδους καύσιμα, σε παγκόσμια κλίμακα.
Η μείωση των εκπομπών «αερίων του θερμοκηπίου» που προέρχονται από τα καυσαέρια των πλοίων, αποτελεί μία διεθνή πρόκληση και ένα ζήτημα που αφορά πολλούς παράγοντες και εμπλεκόμενους στη ναυτιλία. Όλοι συμφωνούν, αρχές κρατών και οργανισμοί λιμένων, επαγγελματικοί φορείς και οργανώσεις, η πλοιοκτησία και το εργατικό δυναμικό, πως το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και η επιρροή της ναυτιλίας στην ζωή και το μέλλον του πλανήτη μας, θα διέπεται από ρυθμιστικές πρακτικές και θα υπόκειται σε στρατηγική που θα αποσκοπούν στην διατήρηση της μεταφοράς αγαθών δια της θαλάσσης στο στάτους που ανέκαθεν ήταν και είναι, δηλαδή ο παγκοσμίως μεγαλύτερος και φιλικότερος για το περιβάλλον τομέας δραστηριοτήτων.
