Κίνηση αναβίωσης των διαπραγματεύσεων της Αστάνα, τις οποίες “εκτέλεσαν” ΗΠΑ και ΕΕ με την τελευταία επίθεση κατά του Άσαντ, κάνει η Ρωσία, θέλοντας να διατηρήσει το στρατηγικό πλεονέκτημα της σύμπραξης με περιφερειακές και εγγύς στη Συρία δυνάμεις.
Ενώ το πόρισμα του ΟΑΧΟ για την επίθεση με χημικά αναμένεται από μέρα σε μέρα, προσδιορίζοντας τη χημική ουσία και τις συνθήκες, όχι όμως τον δράστη, η Ρωσία επιχείρησε να επαναφέρει την ομπρέλα της πάνω από τη Συρία με νέα συνάντηση υπουργών Εξωτερικών της Τουρκίας και του Ιράν, υπό τον Σεργκέι Λαβρόφ.
Η πρωτοβουλία της Ρωσίας έρχεται τη στιγμή που ΗΠΑ και ΕΕ πιέζουν σε όλα τα επίπεδα για την αναβίωση των διαπραγματεύσεων της Ελβετίας, υποστηρίζοντας ότι η Αστάνα δεν παράγει αποτελέσματα αλλά οδηγεί την κατάσταση στα χέρια του Άσαντ.
Το μόνο σημαντικό βήμα που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής είναι η απουσία δημοσίων δηλώσεων για αποπομπή του Άσαντ, αν και αυτός παραμένει ο στόχος των Δυτικών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στον πρόσφατο βομβαρδισμό της περιοχής της Δαμασκού από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, ο Άσαντ εγκατέλειψε το προεδρικό μέγαρο υπό την κάλυψη της Ρωσίας.
Μετά τη συνάντηση στη Μόσχα, οι τρεις υπουργοί εξωτερικών επέμειναν στην ανάγκη πολιτικής λύσης, με τη Ρωσία να προάγει τη λύση της υποστήριξης του Άσαντ στην εκκαθάριση των τρομοκρατών.
Αν και σε πρώτη ανάγνωση δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι μεμπτό, η έννοια “τρομοκράτες” αντιπροσωπεύει κάτι εντελώς διαφορετικό τόσο μεταξύ ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσίας, όσο και μεταξύ της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν. Στην πραγματικότητα είναι ο προσδιορισμός του όρου “τρομοκρατών” που έχει επιτρέψει μέχρι στιγμής την παραγωγή πολιτικής λύσης για τη Συρία, μετά από 8 χρόνια εμφυλίου πολέμου.
Η Ρωσία όταν μιλάει για τρομοκράτες στη Συρία εννοεί τις περισσότερες ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης, οι οποίες κατέχουν καίριες θέσεις και εδάφη και υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Η Τουρκία, από την πλευρά της, περιλαμβάνει στον όρο “τρομοκράτες” τους Κούρδους πολιτοφύλακες YPG, τους οποίους ούτε οι ΗΠΑ, αλλά ούτε η Ρωσία εντάσσουν τις λίστες τρομοκρατικών οργανώσεων.
Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το Ισραήλ χαρακτηρίζουν τρομοκράτες την λιβανέζικη ένοπλη οργάνωση Χεζμπολάχ, η οποία χρηματοδοτείται από το Ιράν και αποτελεί σημαντικό παράγοντα ισχύος στην περιοχή, ενώ μάχεται στο πλευρό του Άσαντ στη Συρία.
Υπ΄αυτό το πρίσμα η γενικόλογη διατύπωση ότι Ρωσία, Ιράν και Τουρκία δεσμεύονται να στηρίξουν τη Δαμασκό στην εκκαθάριση της Συρίας από τους τρομοκράτες έχει ένα μάλλον ασαφές περιεχόμενο, το οποίο η κάθε εμπλεκόμενη χώρα θα ερμηνεύσει κατά το δοκούν.
Στην ίδια συνάντηση, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι οποιαδήποτε στρατιωτική λύση στη Συρία θα ήταν παράνομη και μη βιώσιμη, ενώ τόνισε πως η χώρα του, η Ρωσία και το Ιράν θα μπορούσαν να συνεργαστούν για να βοηθήσουν τον συριακό λαό και ότι χρειάζεται να υπάρξει μια νέα ώθηση για την επίτευξη πολιτικής λύσης.
Η Μόσχα και η Τεχεράνη, οι οποίες υποστηρίζουν τη Δαμασκό, και η Άγκυρα, που υποστηρίζει Σύρους αντικαθεστωτικούς αντάρτες, είναι οι ανάδοχοι της διαδικασίας της Αστάνα, η οποία επέτρεψε κυρίως τη δημιουργία στη Συρία τεσσάρων «ζωνών αποκλιμάκωσης».
Όμως η αναζήτηση μιας διευθέτησης της συριακής σύγκρουσης, η οποία από το 2011 έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 350.000 ανθρώπους, καθυστερεί κυρίως λόγω των αντιφατικών συμφερόντων της Μόσχας, της Άγκυρας και της Τεχεράνης και τις διαφορές όσον αφορά την τύχη του προέδρου της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Η προηγούμενη συνάντηση κορυφής των τριών χωρών χρονολογείται από τις αρχές Απριλίου στην Άγκυρα. Οι πρόεδροι Βλάντιμιρ Πούτιν, Ταγίπ Ερντογάν και Χασάν Ρουχανί είχαν δεσμευθεί να συνεργασθούν για την επίτευξη μιας «βιώσιμης κατάπαυσης του πυρός» στη Συρία.
