Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν στηρίζει πλήρως, παρά τις πιέσεις, τη βρετανική γραμμή έναντι της Ρωσίας για την υπόθεση Σκρίπαλ, όπως προκύπτει από τις έως τώρα αναθεωρήσεις που περιλαμβάνονται στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, στάση που -σύμφωνα με το Politico- αποδίδεται στην ελληνική και ιταλική απροθυμία να δείξουν τη Μόσχα ως υπαίτιο της επίθεσης, υποστηρίζοντας ότι ακόμα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.
Η διπλωματική επιλογή αυτή, υιοθετήθηκε σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλείται το Politico, καθώς η Ελλάδα και η Ιταλία αντιστάθηκαν σε πιέσεις για την σκλήρυνση της γλώσσας του ανακοινωθέντος:
“Υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία, τουλάχιστον όχι ακόμα”
ανέφερε στο Politico Ευρωπαίος διπλωμάτης που εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις.
Αν και από τα συμφραζόμενα φαίνεται ότι η Αθήνα και η Ρώμη προσπαθούν να αποτρέψουν νέα ρήξη της ΕΕ με τη Ρωσία, μια πιο προσεκτική εξέταση της κατάστασης και του τρόπου με τον οποίο “παίζονται” οι διπλωματικές παρτίδες σκάκι στην ΕΕ, μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των θέσεων και κινήσεων.
Στη διπλωματία, η ανακοίνωση είναι πάντα η τελική έκφανση, ωστόσο δεν είναι το μόνο που λαμβάνεται υπόψη, καθώς παρακολουθούνται στενά όλα τα στάδια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, κάτι που γνωρίζουν όλες οι πλευρές.
Συνεπώς η στάση της Ελλάδας και της Ιταλίας αποτρέπει την σκλήρυνση της στάσης της ΕΕ έναντι της Μόσχας σε επίπεδο που θα εξωθούσε στη λήψη πρόσθετων μέτρων και αντίμετρων από τις δυο πλευρές, διατηρώντας ανοιχτούς τους διπλωματικούς διαύλους και στέλνοντας μήνυμα ότι η Ευρώπη έχει δική της, ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, ενώ καθιστά σαφές στη Βρετανία, ότι η αλληλεγγύη στο πλαίσιο του NATO είναι ένα θέμα, αλλά η πλήρης ευθυγράμμιση, μετά το Brexit είναι ένα άλλο.
Με δεδομένες τις πολύπλευρες πιέσεις που ασκούνται σε τέτοιες συγκυρίες στα διπλωματικά και πολιτικά φόρα, τις συνέπειες της ρητορικής και των αποφάσεων σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο και τα μηνύματα που λαμβάνονται όχι μόνο από τις εμπλεκόμενες πλευρές αλλά και από τις αγορές καθώς και τρίτες χώρες, η στάση της ΕΕ και η παραπάνω διελκυστίνδα είναι -ως επί το πλείστον- παράγωγο εσωτερικής διεργασίας και απόδοσης ρόλων.
Σκοπιμότητες
Σε αυτή τη φάση τα Βαλκάνια είναι ευεπίφορο έδαφος για προκλήσεις, γεγονός που η Μόσχα εκμεταλλεύεται θέλοντας -διακηρυγμένα- να ανακόψει την ευρωατλαντική προοπτική των χωρών της περιοχής. Η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της σταθερότητας στην περιοχή, καθώς η επίλυση του Σκοπιανού και η εξομάλυνση των ελληνοαλβανικών σχέσεων είναι καταλυτικές για την συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας των δυο γειτονικών χωρών.
Παράλληλα, η Ευρώπη στέλνει ισχυρό αποτρεπτικό μήνυμα στη Μόσχα έναντι μελλοντικών ενεργειών, καθιστώντας σαφές ότι εκτιμά τις σχέσεις -και ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα- ωστόσο υπάρχουν έντονες εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις για μετωπική σύγκρουση και ρήξη, στις οποίες αντιστέκεται. Με τον τρόπο αυτό το διευθυντήριο ζητά -σε πολιτική και διπλωματική γλώσσα- από τη Μόσχα να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, ιδιαίτερα στο σκέλος των κυβερνοεπιθέσεων και της προπαγάνδας.
Τέλος, η Γερμανία, από την πλευρά της, έχει αναλάβει το βάρος της επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία και τις ανάσχεσης των αντίρροπων, προς αυτή την κατεύθυνση, αμερικανικών και βρετανικών πιέσεων, ωστόσο αν λάμβανε και θέση κάλυψης της Ρωσίας, θα φαινόταν να υποσκάπτει τη θέση της στο NATO, η οποία μόλις ισχυροποιήθηκε. Το Βερολίνο όμως ήθελε να στείλει διττό μήνυμα τόσο στη Μόσχα όσο και στην Ουάσιγκτον και το Λονδίνο καθιστώντας σαφές ότι η ΕΕ δεν άγεται και δεν φέρεται.
Έτσι επιτυγχάνεται να μείνει ζωντανή η διαδικασία επαναπροσέγγισης ΕΕ-Ρωσίας, στη βάση της ενίσχυσης της ενεργειακής συνεργασίας, ενώ η ΕΕ παράλληλα, εκμεταλλεύεται την υπόθεση Σκρίπαλ, για να ζητήσει από τη Ρωσία μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση και να καταστήσει σαφές στις ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία ότι η αλληλεγγύη δεν είναι μονόδρομος αλλά απαιτεί και από μέρους τους υποχωρήσεις.
Η στάση αυτή, τη στιγμή που βρίσκονται επί τάπητος τα ζητήματα επιβολής δασμών στον χάλυβα και η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ για συνολική αναθεώρηση εμπορικών συμφωνιών΄καθώς και το Brexit, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα ευρωπαϊκής χειραφέτησης.
Το ανακοινωθέν
Στην τελευταία -έως τώρα- αναθεώρηση του κειμένου των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής περιλαμβάνονται κάποιες διαφοροποιήσεις έναντι της αρχικής γραμμής του κοινού ανακοινωθέντος των ηγετών Γερμανίας, Γαλλίας, ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας, ακόμα και από το αρχικό κείμενο που διακινείται στις Βρυξέλλες, ωστόσο δεν φτάνει στην απόδοση ευθυνών στη Ρωσία, επισημαίνει όμως τα γεγονότα και καταδικάζει τις πράξεις, φωτογραφίζοντας αλλά χωρίς να δείχνει τη Μόσχα.
Η έκδοση που επικαλείται το Politico αναφέρει ότι έχει προστεθεί ότι η ΕΕ καταδικάζει “με τον πλέον έντονο τρόπο” την πρώτη χρήση χημικών όπλων επί ευρωπαϊκού εδάφους από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Η διατύπωση αυτή δεν υπήρχε ούτε στο κείμενο των ηγετών, ούτε σε προηγούμενη έκδοση του κειμένου συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής και περιλήφθηκε μετά από πιέσεις της Μεγάλης Βρετανίας.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει επιφυλακτική στην απόδοση ευθυνών καθώς δεν ευθυγραμμίζεται με τη βρετανική γραμμή που ενοχοποιεί απριόρι τη Μόσχα, υιοθετώντας μια πιο μετριοπαθή στάση:
“Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει ιδιαίτερα σοβαρά την εκτίμηση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου ότι είναι ιδιαίτερα πιθανό η Ρωσική Ομοσπονδία θα ευθύνεται” (σσ για την επίθεση.
Σύμφωνα με το Politico υπάρχει και μια ακόμη προσθήκη σύμφωνα με την οποία η ΕΕ ζητά από τις χώρες να
“συντονιστούν ως προς τις συνέπειες που υπάρξουν στο φως των απαντήσεων που θα παράσχουν οι ρωσικές αρχές”
Το Λονδίνο δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον επιμένει, ωστόσο, ότι έχει επαρκή στοιχεία που οδηγούν στο Κρεμλίνο, όσον αφορά την απόφαση εκτέλεσης του πρώην συνταγματάρχη της KGB και της κόρης του.
