Τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο για το μεγάλο αριθμό Ευρωπαίων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους που έχουν επαναπατριστεί αλλά και για την ουσιώδη μετάλλαξη του προφίλ των τρομοκρατών εσχάτως, κρούει η Frontex, επισημαίνοντας ότι πλέον γυναίκες και παιδιά έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί και έχουν επιστρέψει, γεγονός καθιστά πολύπλευρη πρόκληση τον εντοπισμό και την αντιμετώπισή τους.
Στην ετήσια έκθεσή της η Frontex, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνόρων και Ακτοφυλακής, αναφέρει ότι σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της ΕΕ, εντείνει τη μάχη κατά της τρομοκρατίας και άλλων διασυνοριακών εγκλημάτων τους τελευταίους μήνες. Οι εκατοντάδες εξειδικευμένοι συνοριοφύλακες που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Frontex το κάνουν αυτό μέσω της προβολής, της εγγραφής, των ελέγχων εγγράφων και της συλλογής πληροφοριών στα σύνορα. Όλες αυτές οι δράσεις υποστηρίζουν τα κράτη μέλη στον εντοπισμό πιθανού ταξιδιώτη τρομοκρατών ή ατόμων που ενδιαφέρουν. Η Frontex παρέχει επίσης τακτικά πληροφορίες στην Europol.
Οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα παραμένουν μία από τις κύριες διασφαλίσεις του χώρου Σένγκεν και συμβάλλουν σημαντικά στην εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της ΕΕ και των πολιτών της.
Οι τρομοκράτες που γύρισαν στην Ευρώπη
Τον Οκτώβριο του 2017, το κέντρο Soufan1 έκρινε ότι από τους περισσότερους από 40.000 αλλοδαπούς που προσχώρησαν στην Daesh από περισσότερες από 110 χώρες, περίπου 5 600 από 33 διαφορετικές χώρες είχαν επιστρέψει στην πατρίδα τους. Τον Ιούλιο του 2017, το Radicalization Awareness Network εκτίμησε ότι περίπου το 30% των πάνω από 5.000 ξένων μαχητών (FTF) που κατοικούσαν στην Ευρώπη και πολέμισαν στη Συρία, το Ιράκ ή τη Λιβύη, επέστρεψαν.
Η προσοχή δεν πρέπει να στρέφεται στους μαχητές-τρομοκράτες αλλά και τις δομές υποστήριξής τους. Οι προκλήσεις είναι ακόμη πιο περίπλοκες αν συνυπολογισθούν οι εκατοντάδες γυναίκες και τα παιδιά, σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και οι χήρες και οι γονείς τους.
Μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που εστιάζει στην έρευνα και την ανάλυση σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων ασφάλειας επισημαίνει ότι τα στοιχεία για τους μαηχτές δεν είναι ούτε εκτενή, ούτε τυποποιημένα. Τα πληροφοριακά στοιχεία παρέχουν μια γενική κατανόηση του μεγέθους της απειλής από της παγκόσμιας απειλής του Daesh και υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι συνοριοφύλακες και οι αστυνομικές αρχές για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.
Γυναίκες και ανήλικοι
Η ισλαμική ριζοσπαστικοποίηση δεν είναι πλέον φαινόμενο που κυριαρχούν οι άνδρες. Το Ισλαμικό Κράτος ενέταξε στις τάξεις του και εκπαίδευσε ακόμη και γυναίκες, οι οποίες ανέλαβαν πρωταρχικούς ρόλους, ιδίως για τη στρατολόγηση και άλλων γυναικών.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε ο αριθμός των γυναικών που εγκατέλειψαν την Ευρώπη με δική τους πρωτοβουλία προκειμένου να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένου και του Daesh. Σχεδόν 1000 γυναίκες από την Ευρώπη εντάχθηκαν στις διάφορες τζιχαντιστικές οργανώσεις στη Μέση Ανατολή, κυρίως στο Daesh.
Επιπλέον, πιστεύεται ότι αρκετές εκατοντάδες ανήλικοι έχουν μεταφερθεί ή έχουν γεννηθεί στην ίδια περιοχή. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εκτιμηθεί η απειλή των γυναικών και των παιδιών, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι τώρα de facto χήρες και ορφανά, δεδομένου ότι η συμμετοχή τους σε βίαιες δραστηριότητες στη Συρία ή το Ιράκ παραμένει συχνά αόριστη. Ωστόσο, πολλές γυναίκες έχουν εκφράσει την επιθυμία να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στο Daesh. Η οργάνωση της επίθεσης στον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων, τον Σεπτέμβριο του 2016, ήταν έργο γυναικών, αντικατοπτρίζοντας αυτή την τάση.
