Το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στην ΕΕ μετά το Brexit και καθώς στον προθάλαμο ένταξης μπαίνουν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών ανακατατάξεων και περιφερειακών εντάσεων που ακουμπούν πολύπλευρα την Ένωση, θα προσπαθήσει να προσεγγίσει η άτυπη Σύνοδος Κορυφής που διεξάγεται σήμερα στις Βρυξέλλες, κύριο ζητούμενο της οποίας είναι η διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας.
Το θέμα της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ θα αναδείξει ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, με τη στήριξη του Αλέξη Τσίπρα και του Ντόναλντ Τουσκ. θέλοντας να εκμεταλλευτεί τη δυναμική που δημιουργείται από την υπογραφή της PESCO και να προλάβει τη διαδικασία επαναπροσέγγισης που επιχειρεί να ανοίξει η Τουρκία με τη Γερμανία και τη Γαλλία. Μείζον ζήτημα, για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ, με τους πρωθυπουργούς να επιζητούν ξεκάθαρη θέση της ΕΕ για τις γεωτρήσεις, την εδαφική ακεραιότητα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων.
H μετά-Brexit εποχή θα βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής καθώς μελετάται η σχέση της ΕΕ με τη Μεγάλη Βρετανία και τα περιθώρια κατά μόνας συμφωνιών μεταξύ των χωρών-μελών και του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι εργασίες της οποίας θα επικεντρωθούν και σε πιο πρακτικά ζητήματα, όπως η μείωση των εδρών του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και η «τρύπα» στον προϋπολογισμό της Ε.Ε..
Ένα ακόμα ζήτημα που θα τεθεί σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι η σύνδεση των χρηματοδοτήσεων με κάποιες προϋποθέσεις, όπως το κράτος δικαίου και η λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Μετά τις εξελίξεις στην Πολωνία, αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι από τα θέματα που προκαλούν την αντίδραση πολλών χωρών, κυρίως της Ανατολικής Ευρώπης.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, σε αυτό το στάδιο δεν πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις. Η Επιτροπή αναμένεται να καταθέσει την τελική της πρότασή της το Μάιο του 2018, ενώ είναι ανοιχτό ακόμα εάν οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν πριν τις ευρωεκλογές ή μετά.
Στα ζητήματα που άπτονται των ευρωεκλογών του 2019 υπάρχει ευρεία συμφωνία μεταξύ των «27» (η πρωθυπουργός της Βρετανίας δεν έχει προσκληθεί) να μειωθούν μετά το Brexit οι έδρες από 751 σε 705, σε συνέχεια και της απόρριψης από το Ευρωκοινοβούλιο της πρότασης για υπερεθνικά ευρωψηφοδέλτια.
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία διορισμού του προέδρου της Επιτροπής, οι απόψεις των ηγετών σχετικά με την πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου να αναλαμβάνει τη θέση αυτή απαραιτήτως ένας από τους υποψηφίους που θα ορίσουν τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα (ο λεγόμενος Spitzenkandidaten, στα γερμανικά), ποικίλλουν. Αντίθετοι είναι κυρίως οι ηγέτες που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική οικογένεια, όπως ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν. Ως εκ τούτου, παρ’ όλο που φαίνεται ότι θα προχωρήσει και πάλι αυτή η διαδικασία, όπως και το 2014, τον τελευταίο λόγο θα τον έχουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι θα αποφασίσουν εάν θα δώσουν τη θέση στον εκλεκτό του ευρωκοινοβουλίου ή σε κάποιον άλλο.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο μετά το 2020 θα βρεθεί στο επίκεντρο του δεύτερου μέρους της συνεδρίασης. Πρόκειται για ένα αρκετά «διχαστικό», όπως το χαρακτήριζε Ευρωπαίος αξιωματούχος, θέμα καθώς οι διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών που συνεισφέρουν περισσότερο στον κοινό ευρωπαϊκό κορβανά και αυτών που λαμβάνουν περισσότερα κονδύλια είναι μεγάλες. Ειδικότερα, οι δύο βασικές «προκλήσεις», αυτή τη φορά είναι αφενός ότι οι προτεραιότητες της Ε.Ε. έχουν αλλάξει και προβλέπονται μετατοπίσεις κονδυλίων από την Κοινή Αγροτική Πολιτική και, ενδεχομένως, τα Διαρθρωτικά Ταμεία, στην άμυνα και την αντιμετώπιση του προσφυγικού και αφετέρου η «τρύπα» στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. λόγω Brexit. Αυτή κάποιοι ζητούν να καλυφθεί από μεγαλύτερες συνεισφορές των πλουσιότερων χωρών αλλά και από ίδιους πόρους της ΕΕ. «Η πλειοψηφία των κρατών-μελών θέλουν να αυξηθούν οι συνεισφορές στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Αλλά η μειοψηφία που είναι κατά, είναι αρκετά αποφασισμένη» έλεγε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος.
